Pomnik Armii Krajowej we Włocławku
| ||
 | ||
| Państwo |  Polska | |
|---|---|---|
| Miejscowość | Włocławek | |
| Miejsce | Park im. Władysława Łokietka | |
| Projektant | Antoni Bisaga | |
| Fundator | Oddział Włocławski Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej | |
| Materiał | lity granit strzegomski | |
| Data budowy | 1998 | |
| Data odsłonięcia | 2000 | |
Położenie na mapie Włocławka  | ||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | ||
 52°39′04,07″N 19°04′39,32″E/52,651131 19,077589 | ||
Pomnik Armii Krajowej we Włocławku – pomnik upamiętniający żołnierzy Armii Krajowej, ale też i innych polskich formacji wojskowych okresu II wojny światowej oraz bohaterów Poznańskiego Czerwca, usytuowany w Parku im. Władysława Łokietka we Włocławku.
Pomnik jest miejscem spotkań z okazji Świąt patriotycznych i ważnych dla Polski rocznic. Celebruje się tu m.in. rocznicę powstania Armii Krajowej[1] (14 lutego), Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”[2] (1 marca), Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego[3] (1 sierpnia), rocznicę agresji ZSRR na Polskę[4] (17 września) czy Dzień Podziemnego Państwa Polskiego[5] (27 września). Z okazji Narodowego Święta Niepodległości[6] i Święta Narodowego Trzeciego Maja[7] organizuje się ogniska patriotyczne.
Historia
Powstanie Pomnika wiąże się z historią Parafii Najświętszego Zbawiciela we Włocławku. W 1992 roku została ona wyznaczona na parafię garnizonową, chociaż związki z włocławskimi kombatantami utrzymywała od powstania w 1958 roku[8].
Pomysł na budowę pomnika powstał na spotkaniu inaugurującym działalność Zarządu Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa we Włocławku, które odbyło się 3 lipca 1998 roku. Komitet współtworzyli przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego, wojska, kombatantów i duchowieństwa. Pomysł zgłosił prezes zarządu p. Michał Krzywicki, a zarząd go zaakceptował[8].
Następnie powołano Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika, działający pod auspicjami włocławskiego oddziału Światowego Związku Żołnierzy AK. Komitet zwrócił się z prośbą o zaprojektowanie pomnika do włocławskiego artysty, Antoniego Bisagi, od lat związanego już z parafią Najświętszego Zbawiciela we Włocławku. 70% funduszy przeznaczonych na budowę pomnika zebrali weterani Armii Krajowej, głównie przed kościołami włocławskiej diecezji[8]. Szczególnie dużo starań dla uzyskania zgody i funduszy na budowę pomnika położył weteran Armii Krajowej Klemens Sobociński (1921-2010)[9][10].
Władze miasta nie były przychylne budowie pomnika, który miał stanąć na terenie Parku im. Władysława Łokietka. Przez kilka lat odmawiały wydania zezwolenia, uzasadniając swoją decyzję brakiem odpowiedniej dokumentacji. Ostatecznie, odpowiadając na prośbę weteranów AK, sprawę przesądził ks. proboszcz Zbigniew Szygenda. Podczas rozmowy telefonicznej, w stanowczych słowach zażądał od ówczesnego prezydenta miasta Stanisława Wawrzonkoskiego, wydanie zgody. Jednocześnie zapowiedział, że w przeciwnym razie pomnik powstanie na terenie należącym do Kościoła, bez względu na wydanie zgody. Następnego dnia władze miasta wydały zgodę na budowę pomnika[8].
Poświęcenie pomnika odbyło się 3 maja 2000 roku. Dokonał go biskup Bronisław Dembowski. W uroczystości wzięli udział proboszczowie z Włocławka, władze samorządowe i wojewódzkie oraz przedstawiciele Zarządu Głównego Armii Krajowej z Warszawy. W ceremonii asystowało wojsko. Z tej okazji uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 14 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego przedstawiły program o Armii Krajowej pt. Oni przynieśli nam wolność[8].
Lokalizacja i wygląd
Pomnik jest usytuowany tuż przy parkingu Kościoła pw. Najświętszego Zbawiciela, na skraju Parku im. Władysława Łokietka[8].
Monument wykonała firma Granit Strzegom S.A. Kształt rzeźbiarski, według projektu Antoniego Bisagi nadał Jacek Milewicz. Do budowy użyto litego granitu strzegomskiego. Pomnik ma kształt krzyża u którego podstaw leży pięć głazów. Krzyż ogarniają płomienie. Pod poprzeczną belką zawieszono postać Orła Białego. Niżej zaś zamieszczono daty związane z historią Polski, tj. lata: 1939 (Kampania wrześniowa); 1942 (powstanie AK); 1944 (Powstanie warszawskie); 1945 (Kapitulacja III Rzeszy) i 1956 (Poznański Czerwiec)[8].
Na największym z głazów u podstaw Krzyża zapisano dedykację Cześć i chwała żołnierzom Armii Krajowej poległym i pomordowanym w II wojnie światowej w kraju i poza granicami przez okupantów, a po wojnie przez reżim stalinowski - Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, żołnierze garnizonu, społeczeństwo. Włocławek 1999. Pierwotnie na pomniku miał się znaleźć napis mówiący o reżimie komunistycznym, ale nie zezwoliły na to władze miasta. Zastąpiono je słowem stalinowski, które odnosi się do węższego okresu historii Polski[8].
Pomnik Armii Krajowej jest wymieniany jako najbardziej znane dzieło Antoniego Bisagi, o czym mówi m.in. wystawa pt. Antoni Bisaga. Remanent twórczości Anno Domini 2010, prezentowana w Muzeum Zbiorów Sztuki we Włocławku[11].
Galeria
Krzyż zwieńczający pomnik
Głaz z dedykacją
Kamienie z datami z historii Polski
Kościół Najświętszego Zbawiciela na tle pomnika
Bibliografia
- Kazimierz Rulka: Parafia Najświętszego Zbawiciela we Włocławku. Włocławek: Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2008. ISBN 978-83-89865-36-6.
Przypisy
- ↑ Natalia Seklecka: Świętowali ważną rocznicę. PiS chce, by trafiła do miejskiego kalendarza (pol.). Dzień Dobry Włocławek - Portal Informacyjny, 2018-02-14. [dostęp 2019-02-23].
- ↑ AnPieg: Obchody „Dnia Żołnierzy Wyklętych” (pol.). Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ "Solidarność", 2015-02-11. [dostęp 2019-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-24)].
- ↑ Wojciech Alabrudziński: 72. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego we Włocławku [zdjęcia] (pol.). Nasze Miasto, 2016-08-02. [dostęp 2019-02-23].
- ↑ P.C.: 79. ROCZNICA AGRESJI ZWIĄZKU SOWIECKIEGO NA POLSKĘ. (pol.). Wojskowa Komenda Uzupełnień we Włocławku, 2018-09-18. [dostęp 2019-02-23].
- ↑ Marek Ledwosiński: Uroczystości dot. powstania Polskiego Państwa Podziemnego we Włocławku jednak się odbyły (pol.). Polskie Radio Pomorza i Kujaw, 2016-09-27. [dostęp 2019-02-23].
- ↑ Ogłoszenia. 11 listopada 2018 r. (pol.). Parafia Najświętszego Zbawiciela we Włocławku, 2018-11-11. [dostęp 2019-02-23].
- ↑ Mariusz Kowalewicz: Włoclawskie Ognisko Patriotyczne (pol.). Radio EMKA, 2016-04-27. [dostęp 2019-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-24)].
- ↑ a b c d e f g h Kazimierz Rulka: Parafia Najświętszego Zbawiciela we Włocławku. Włocławek: Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2008. ISBN 978-83-89865-36-6.
- ↑ Barbara Sawic. Dobrze zasłużony. „Przewodnik Katolicki”. 2/2005, 2005. Włocławek: Święty Wojciech Dom Medialny. ISSN 0137-8384. [dostęp 2020-03-16].
- ↑ Klemens Sobociński: Nekrologi. „Gazeta Pomorska”, 2010-08-13. Bydgoszcz: Polska Press. ISSN 0867-4965. [dostęp 2020-03-16].
- ↑ Antoni Bisaga. Remanent twórczości … (pol.). Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, 2010. [dostęp 2019-02-23].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Głaz z dedykacją na pomniku Armii Krajowej we Włocławku, przy Kościele pw. Najświętszego Zbawiciela.
Symbol pomnika do legendy mapy
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kamienie z ważnymi datami w polskiej historii na pomniku Armii Krajowej przy Kościele pw. Najświętszego Zbawiciela we Włocławku.
Autor:
Pomnik żołnierzy Armii Krajowej postawiony przez kombatantów Włocławskich w 1999 roku, przy Kościele pw. Najświętszego Zbawiciela.
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Armii Krajowej i Kościół pw. Najświętszego Zbawiciela we Włocławku.
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż na pomniku Armii Krajowej we Włocławku, przy Kościele pw. Najświętszego Zbawiciela.