Pomnik Czynu Legionowego w Kielcach

Pomnik Czynu Legionowego
Ilustracja
Uroczystość 92. rocznicy wkroczenia Pierwszej Kompanii Kadrowej do Kielc (2006)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kielce

Miejsce

Plac Józefa Piłsudskiego

Typ pomnika

grupa rzeźb na cokole

Projektant

Jan Raszka

Całkowita wysokość

8,3 m

Data odsłonięcia

2 października 1938
11 sierpnia 1991

Data likwidacji

II wojna światowa

Położenie na mapie Kielc
Mapa konturowa Kielc, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Czynu Legionowego”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Czynu Legionowego”
Ziemia50°51′51,30″N 20°37′38,35″E/50,864250 20,627319

Pomnik Czynu Legionowego w Kielcach – pomnik znajdujący się na Placu Józefa Piłsudskiego w Kielcach, przy ulicy Piotra Ściegiennego, w pobliżu WDK- Wojewódzkiego Domu Kultury.

Historia

Projekt pomnika przedstawił Jan Raszka, który w 1917 roku wykonał model z gipsu. Przedstawiał on czterech polskich żołnierzy, symbolizujących Królestwo Polskie, Małopolskę, Śląsk i Wielkopolskę. Dwadzieścia lat później przystąpiono do budowy Pomnika Legionów Polskich, zlecając ją projektantowi. Uroczystego odsłonięcia dokonali 2 października 1938 roku generał Kazimierz Sosnkowski i minister komunikacji Juliusz Ulrych; wcześniej odbyła się msza święta, otworzono także Sanktuarium Marszałka Piłsudskiego w pałacu biskupim[1][2].

W trakcie II wojny światowej Niemcy zniszczyli rzeźbę, natomiast pozostały postument zlikwidowano w 1950 roku. Na zachowanym fundamencie przez pewien czas znajdowała się drewniana makieta powstającego w Warszawie Pałacu Kultury i Nauki. Pomysł odbudowy pomnika zrodził się w latach 80. XX wieku. W 1981 roku na jednym z drzew powieszono metalową tablicę, informującą, że w tym miejscu znajdował się Pomnik Legionów Polskich. Trzy lata później na skwerze został umieszczony kamień z napisem „1914–1984” i drewnianą tabliczką[2].

W 1988 w Kielcach został utworzony Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Czynu Legionowego. Rok później zapoznano się z modelem projektu Jana Raszki w skali 1:14, aby przy odbudowie zachować zamysł autora. W 1990, dzięki pracom społecznym wielu osób i instytucji, pomnik został odbudowany. Ustawiono go 25 maja 1991 (stanął półtora metra na północny wschód od położenia pierwotnego), natomiast 3 czerwca pobłogosławił go przebywający w Kielcach papież Jan Paweł II. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 11 sierpnia 1991 roku[2].

Wykonanie

Pomnik z 1938 roku miał wysokość ok. 8 m. Wykonany był z kamienia i obłożony granitową okładziną sprowadzoną z Janowej Doliny (obecnie Ukraina). Z braku funduszy rzeźbę wykonano z patynowanego gipsu. Rozpoczęcie działań wojennych w 1939 roku uniemożliwiło wykonanie odlewu z brązu[2].

Obecny postument ma wysokość 5,5 m, natomiast rzeźba 2,8 m. W trakcie odbudowy pomnika starano się o sprowadzenie granitowej okładziny z Janowej Doliny, jednak celu nie osiągnięto. Wykorzystano więc głaz narzutowy w kolorystyce podobnej do oryginalnej[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ P. Witek, G. Witek, Kalendarium Kielc i Kadrówki. Jeszcze raz o Pierwszej Kompanii Kadrowej, Kielce 2004, s. 94-95.
  2. ↑ a b c d e C. Jastrzębski, K. Otwinowski, M. Otwinowska, Miejsca pamięci narodowej w Kielcach, Kielce 2010, s. 56-58.

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy
Kielce-outlined.svg
Autor: Paweł Cieśla Staszek Szybki Jest, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa Kielc
Kielce, Pomnik Czwórki Legionowej.jpg
Autor: Grzegorz Pietrzak (user VindicatoR), Licencja: CC BY 2.5
Pomnik Czwórki Legionowej podczas 92 rocznicy wkroczenia I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów do Kielc, Kielce, Polska, 2006 r.