Pomnik Jakowa Swierdłowa w Jekaterynburgu
 Widok ogólny | |
| Państwo |  Rosja |
|---|---|
| Obwód |  swierdłowski |
| Miejscowość | Jekaterynburg |
| Projektant | M. J. Charłamow (М. Я. Харламов) S. W. Dombrowski (С. В. Домбровский) |
| Całkowita wysokość | 5,20 m |
| Data odsłonięcia | 1927 |
Położenie na mapie Jekaterynburga  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego  | |
 56°50′23,31″N 60°36′58,97″E/56,839808 60,616381 | |
Pomnik Jakowa Swierdłowa w Jekaterynburgu (ros. Памятник Якову М. Свердлову) – pomnik znajdujący się w Jekaterynburgu, w obwodzie swierdłowskim. Przedstawia on Jakowa Swierdłowa, bolszewicką głowę państwa sowieckiego w latach 1917-1919. Odsłonięty w 1927 roku.
Historia
Pomnik Jakowa Swierdłowa w Jekaterynburgu położony jest w centrum miasta, w rejonie oktiabrskim, przy prospekcie Lenina[1]. Umiejscowiony został pomiędzy dwoma ważnymi budynkami użyteczności publicznej, siedzibą Uralskiego Uniwersytetu Federalnego im. Borysa Jelcyna i gmachem Jekaterynburskiego Teatru Opery i Baletu[2]. Jakow Swierdłow przebywał na ziemi uralskiej w latach 1905–1906, a już po przewrocie bolszewickim i zakończeniu rosyjskiej wojny domowej sowieckie władze miasta zaczęły planować uhonorowanie zmarłego niedawno Swierdłowa[3]. W marcu 1923 roku na spotkaniu władz partyjnych padła oficjalna propozycja wystawienia Jakowowi Swierdłowowi pomnika[4].
W tym samym roku rozpisano oficjalny konkurs na jego projekt. Na czele komisji konkursowej stanął węgierski działacz rewolucyjny, Béla Kun, który kierował wówczas komórką do spraw agitacji i propagandy przy uralskim biurze Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików)[3]. Nadesłane projekty nie znalazły uznania wśród członków komisji (niektóre z nich zachowały się jednak do dziś) i ostatecznie zdecydowano się zwrócić o pomoc do specjalistów z Leningradu[3]. Jeszcze w 1919 roku na miejscu dzisiejszego pomnika stanęła stela poświęcona Komunie Paryskiej[2]. W 1927 roku władze Swierdłowska[a] zdecydowały o zastąpieniu jej pomnikiem Jakowa Swierdłowa, bolszewickiego patrona miasta[1]. Do wykonania pomnika wytypowany został leningradzki duet, rzeźbiarz M. J. Charłamow (М. Я. Харламов) i projektant S. W. Dombrowski (С. В. Домбровский)[2]. Rzeźbę wykonano w leningradzkich zakładach Krasnyj Wyborżec[1]. W celu konstrukcji pomnika zebrano łącznie około 200 tysięcy rubli[4]. Jest ona przykładem charakterystycznego dla lat dwudziestych XX wieku stylu romantyczno-rewolucyjnego, który cieszył się popularnością w ówczesnej sowieckiej architekturze[1].
Pomnik został odsłonięty 15 lipca 1927 roku i uświetnić miał on ósmą rocznicę odbicia miasta z rąk białej armii dowodzonej przez Aleksandra Kołczaka[3][4]. Uroczystości przewodniczył Nikołaj Szwernik, pełniący w tamtym czasie funkcję sekretarza uralskiego komitetu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików)[3].
Charakterystyka
Wykonana z brązu rzeźba przedstawiająca Jakowa Swierdłowa mierzy 3,93 metry wysokości[4]. Swierdłow, znany orator, został przedstawiony w czasie jednej ze swych mów skierowanych do uralskich robotników[4]. Jego prawa ręka jest uniesiona, rysy postaci są żywe, co całości dodawać ma dynamizmu[4]. Postać Swierdłowa odwzorowana została w jego słynnej skórzanej kurtce[5]. Figura działacza bolszewickiego została umieszczona na skraju szarego głazu z szartaskiego granitu[4]. Łączna wysokość pomnika wynosi 5,20 metry[4]. Na cokole wyryta została następująca inskrypcja:
Jakowowi Michajłowiczowi
Swierdłowowi
(towarzyszowi Andriejowi)
uralscy robotnicy[6]
Pomnik w czasach sowieckich był jednym z symboli miasta[5]. Po rozpadzie Związku Radzieckiego zachowanie pomnika Swierdłowa, obarczanego odpowiedzialnością za mord Mikołaja II i rodziny cesarskiej, a także prześladowania Kozaków, uważane jest w niektórych kręgach za kontrowersyjne[7]. Pomnik był parokrotnie celem aktów wandalizmu, m.in. oblewano go farbą[8][9].
Uwagi
- ↑ W latach 1924-1991 Jekaterynburg nosił nazwę Swierdłowsk.
Przypisy
- ↑ a b c d Ekbsl.ru: Памятник Я. М. Свердлову (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ a b c Ekatgid.ru: Памятник Я. М. Свердлову (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ a b c d e Bgekb.ru: 15 июля 1927, 85 лет назад, открыт памятник Якову Михайловичу Свердлову (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ a b c d e f g h Semantic.uraic.ru: Памятник Я. М. Свердлову, 1927 г. (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ a b Tyr66.ru: Памятник Я. М. Свердлову (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ Eburg.mk.ru: Ровно 85 лет назад в столице Урала был открыт памятник Якову Свердлову (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ Turometr.ru: Памятник Якову Свердлову (ros.). [dostęp 2013-04-13].
- ↑ Nr2.ru: Памятник Свердлову в центре Екатеринбурга стал жертвой вандалов (ros.). [dostęp 2013-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-13)].
- ↑ Nr2.ru: Яков Свердлов стал негром (ros.). [dostęp 2013-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-12)].
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
Map of Sverdlovskaya oblast (Russia), in the Mercator projection.
Symbol pomnika do legendy mapy
Autor: Владислав Фальшивомонетчик, Licencja: CC BY-SA 3.0
Памятник Я.М. Свердлову на площади Парижской коммуны в Екатеринбурге, установленный в 1927 году.