Pomnik Juliana Marchlewskiego w Łodzi
 Fotografia z lat 60. XX w. autorstwa Ignacego Płażewskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Projektant | Elwira Zachert-Mazurczykowa i Jerzy Mazurczyk |
| Materiał | |
| Data budowy | 1961–1964 |
| Data odsłonięcia | 30 kwietnia 1964 |
| Data likwidacji | 18 kwietnia 1991 |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°46′54,2″N 19°27′15,6″E/51,781722 19,454333 | |
Pomnik Juliana Marchlewskiego – pomnik znajdujący się w latach 1964–1991 na Starym Rynku w Łodzi.
Historia
W 1961 sekretarz Zygmunt Cichy[1] zorganizował konkurs na koncepcję pomnika poświęconego Julianowi Marchlewskiemu. Zdecydowano się go uhonorować w ten sposób m.in. ze względu na fakt, iż pracował jako farbiarz w pobliskiej fabryce Izraela Poznańskiego, przemianowaną później na Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. Juliana Marchlewskiego. Do konkursu wpłynęło ponad 50 prac, a główna nagroda wynosiła 35 tys. zł[2]. Konkurs rozstrzygnięto w kwietniu przez komisję mającą w składzie rzeźbiarzy oraz przedstawicieli społeczno-politycznych. Komisja wybrała 2 projekty, nr 32 Julian i nr 49 Alfa. 1 maja 1961 utworzono wystawę zgłoszonych prac[1].
Koncepcja wybrana do realizacji obejmowała grupę czterech postaci wykonanych z brązu o 4-metrowej wysokości. Byli to: Julian Marchlewski, dwaj robotnicy oraz kobieta trzymająca niemowlę. Marchlewski według koncepcji miał trzymać w prawej ręce książkę, a lewą wskazywać w kierunku centrum Łodzi[2].
Pomnik wykonano wg projektu Elwiry Zachert-Mazurczykowej i Jerzego Mazurczyka. Monument ze stopu brązu wykonała Spółdzielnia Pracy „Brąz Dekoracyjny” w Warszawie. Pomnik składał się z 22 elementów po ok. 50–100 kg, o łącznej wadze 8 ton. Pomnik zawierał na cokole inskrypcję o treści: Julianowi Marchlewskiemu, niezłomnemu rewolucjoniście, miasto Łódź i Rodacy[3].
Pomnik poświęcony Julianowi Marchlewskiemu odsłonięto 30 kwietnia 1964. Został usunięty po transformacji ustrojowej, 18 kwietnia 1991[2], a następnie trafił do magazynów Zieleni Miejskiej w Łodzi[4].
Przypisy
- ↑ a b Monika Czechowicz, Bye, bye Julek..., baedekerlodz.blogspot.com, 21 maja 2013 [dostęp 2022-04-15] (pol.).
- ↑ a b c Stary Rynek po Marchlewskim, plus.expressilustrowany.pl, 27 kwietnia 2017 [dostęp 2022-04-13] (pol.).
- ↑ Tomasz Grygiel, Elwira i Jerzy Mazurczykowie – rzeźba, Łódź 1981.
- ↑ Od pomnika Tadeusza Kościuszki do ławeczki Juliana Tuwima, plus.dzienniklodzki.pl, 18 listopada 2016 [dostęp 2022-04-13] (pol.).
Media użyte na tej stronie
Autor:
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.45 N
- S: 50.78 N
- W: 17.95 E
- E: 20.75 E
Symbol pomnika do legendy mapy
Autor: Ignacy Płażewski , Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Fotografia Ignacego Płażewskiego przedstawiająca pomnik Juliana Marchlewskiego na Starym Rynku w Łodzi. W tle widać zabudowania z arkadami w północnej pierzei rynku. Stary Rynek prawdopodobnie powstał w 1414 r. podczas zakładania miasta z inicjatywy biskupów wrocławskich. Ponowna regulacja rynku nastąpiła w 1821 r. i wtedy to wokół niego pojawiają się pierwsze kamienice. Do 1917 r. pełnił funkcje targowe, rok później powstał na nim skwer. W latach 1948-50 dawne zabudowania dookoła rynku zostały rozebrane i zastąpione ciągiem trzech budynków mieszkalnych z charakterystycznymi podcieniami.
Konkurs na projekt pomnika ogłoszono w 1961 r. Uroczyste odsłonięcie pomnika Juliana Marchlewskiego miało miejsce w 1964 r., w przeddzień święta 1 maja. Zdecydowano się upamiętnić działacza ruchu robotniczego i komunistycznego, pracownika Zakładów Izraela K. Poznańskiego. Na pomnik składała się grupa czterech osób, wśród których, oprócz działacza, przedstawieni zostali dwaj robotnicy oraz matka z dzieckiem na ręku. Pomnik został usunięty ze Starego Rynku po transformacji ustrojowej w Polsce w 1989 r.