Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Widok o zmierzchu
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Miejsce	Stare Miasto
Typ pomnika	pomnik konny
Projektant	Mariusz Białecki
Data budowy	2002–2006
Data odsłonięcia	27 października 2006
Położenie na mapie Bydgoszczy Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Pomnik Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
53°07′13″N 17°59′55″E/53,120278 17,998611

Pomnik Kazimierza Wielkiego – pomnik konny króla Kazimierza Wielkiego autorstwa Mariusza Białeckiego w Bydgoszczy.

Historia

Idea wniesienia pomnika Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy zrodziła w czasie obchodów 650. rocznicy lokacji miasta w 1996 roku^[1]. W tym samym roku powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy na czele którego stanęła Felicja Gwincińska. ^[2]. Pomnik miał być hołdem oddanym królowi, który symbolizuje wielkość i pomyślność Polski, a dla Bydgoszczy zasłużył się poprzez wydanie aktu lokacyjnego 19 kwietnia 1346 r., ulokowanie w mieście starostwa oraz budowę okazałego zamku, który aż do czasu zniszczenia podczas szwedzkiego potopu gościł w swych murach niemal wszystkich polskich królów.

Pieniądze początkowo pochodziły wyłącznie ze zbiórek społecznych, a od 2000 r. w budowę włączyły się władze miasta. Niewielkie kwoty przekazało również stowarzyszenie Bidegast skupiające Niemców pochodzących z Bydgoszczy^[3] oraz prywatne osoby z Niemiec^[4].

27 czerwca 2001 r. rada Miasta Bydgoszczy przyjęła uchwałę o realizacji pomnika^[5]. 16 sierpnia 2001 r. ogłoszono ogólnopolski konkurs na projekt monumentu, który rozstrzygnięto 14 marca 2002 r.^[2]. Wpłynęły nań 32 prace artystów z całego kraju. Jury pod przewodnictwem prof. Sławoja Ostrowskiego postanowiło przyznać pierwszą nagrodę rzeźbiarzowi Mariuszowi Białeckiemu z Gdańska^[2].

Praca rzeźbiarska z gipsu, będąca wzorem do wykonania odlewu powstała w pracowni autora w Rodowie koło Kwidzyna^[3]. Odlew pomnika wykonano natomiast w pracowni Roberta Sobocińskiego w Siemianowie pod Śremem przez poznańską pracownię rzeźby "Art-Product"^[5]. Cokół monumentu wykonała z czerwonego granitu szwedzkiego firma "Euro-Granit" z Gniewkowa^[5].

Na lokalizację pomnika wybrano początkowo Plac Teatralny^[3]. Rozważane były również inne lokalizacje: Stary Rynek, Rybi Rynek, Wyspa Młyńska, skwer przy Brdzie, park Kazimierza Wielkiego, Plac Weyssenhoffa i inne^[5]. Ostatecznie 10 stycznia 2006 r. Społeczny Komitet zadecydował o postawieniu monumentu przy ul. Pod Blankami, w miejscu, gdzie dawnej znajdował się mur miejski. Zaletą tej lokalizacji była możliwość podziwiania pomnika przez kierowców i pasażerów pojazdów poruszających się ulicą Wały Jagiellońskie.

10 lipca 2006 r. wmurowano akt erekcyjny^[1], natomiast uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 26 października 2006 r.^[6] Tego dnia odbyła się uroczysta sesja rady miasta. Monument został odsłonięty przez prezydenta miasta Konstantego Dombrowicza i Felicję Gwincińską przy hymnie polskim odśpiewanym przez chór Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego oraz pokazie fajerwerków^[6].

Od 2006 r. przy pomniku organizowane są okolicznościowe imprezy: turnieje rycerskie^[7], pokazy strojów z epoki kazimierzowskiej, inscenizacje nadania praw miejskich Bydgoszczy^[8].

Od 2017 miejsce manifestacji antyrządowych, m.in. przeciwko reformie sądownictwa^[9].

W 2018 wysunięto koncepcję przesunięcia pomnika na Stary Rynek. Monument miał stanąć w jego południowej części, na osi ul. Mostowej, na cokole umiejscowionym na kilku stopniach. Przewidywano instalację iluminacji pomnika^[10]. Projekt wywołał liczne kontrowersje społeczne^[11][12], w związku z czym prezydent miasta odstąpił od jego realizacji^[13].

Opis

Rzeźba przedstawia króla w zbroi siedzącego na koniu. Kazimierz Wielki w prawej ręce trzyma berło, a w lewej zwój, który wyobraża akt lokacyjny Bydgoszczy. Twarz monarchy, wzorowana na portrecie Jana Matejki - wyraża dostojeństwo i powagę. Korona, berło, ostrogi z gwiaździstym bodźcem odwzorowują grobowe insygnia królewskie Kazimierza Wielkiego znalezione w 1869 r. w jego wawelskim sarkofagu.

Figura wykonana z brązu stoi na granitowym cokole o wadze 20 ton. Wymiary pomnika wynoszą: 5 m wysokości i 7 m. długości^[3]. Łącznie z cokołem monument ma 7 m wysokości. Rzeźba waży 3 tony i została przewieziona z pracowni odlewniczej do Bydgoszczy przy pomocy wojska^[1]. Na cokole umieszczono tablicę pamiątkową z napisem: "Kazimierz III Wielki król Polski 1333-1370 Założyciel miasta Bydgoszczy 19 IV 1346"^[5].

W otoczeniu pomnika urządzono alejki, posadzono ozdobne rośliny i zainstalowano oświetlenie^[14]. Koszt pomnika szacowany początkowo na 400 tys. zł^[2], wyniósł ostatecznie 800 tys. zł^[6].

Galeria

• 

  Z przodu

• 

  Podczas święta

• 

  Zbliżenie

• 

  Wieczorem

• 

  W nocy

• 

  Zbliżenie

• 

  Tablica

Przypisy

Zobacz też

• Pomniki i rzeźby w Bydgoszczy
• Stare Miasto w Bydgoszczy

Bibliografia

• Derenda Jerzy red.: Bydgoszcz w blasku symboli. Tom II z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ​ISBN 978-83-916178-0-9​, 978-83-916178-2-3, 978-83-916178-7-8
• Karnowski Andrzej: Kazimierz Wielki na cokole. [w.] Kalendarz Bydgoski 2003
• Łbik Lech: Bydgoski pomnik Kazimierza Wielkiego. Władca, potomni, idea, dzieło. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. zeszyt 13. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ISSN 1427-5456