Pomnik Obrońców Wybrzeża

Pomnik Obrońców Wybrzeża
Ilustracja
Pomnik na Westerplatte w 2010
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Miejsce

Westerplatte

Projektant

Adam Haupt, Franciszek Duszeńko, Henryk Kitowski

Całkowita wysokość

25 m

Data budowy

1964–1966

Data odsłonięcia

9 października 1966

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Obrońców Wybrzeża”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Obrońców Wybrzeża”
Ziemia54°24′24,27″N 18°40′01,88″E/54,406742 18,667189

Pomnik Obrońców Wybrzeżapomnik w Gdańsku na półwyspie Westerplatte, przy wejściu do portu morskiego, na terenie byłej polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Pomnik w formie kopca (nie jest nazywany kopcem) z monumentem o wysokości 25 metrów, upamiętnia polskich obrońców Wybrzeża we wrześniu 1939.

Historia

Autorem projektu urbanistycznego (zawierającego niezrealizowany pawilon muzealny) był Adam Haupt. Autorami projektu pomnika, wybranego spośród 63 innych, byli Franciszek Duszeńko i Henryk Kitowski. Do zespołu rzeźbiarskiego, oprócz Franciszka Duszeńki, należeli: Zbigniew Erszkowski, Czesław Gajda, Józef Galica, Stanisław Radwański, Piotr Solecki i Zbigniew Zabrocki.

Budowa dzieła została zainicjowana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Monument składa się z 236 bloków granitowych, przywiezionych z kamieniołomów w Strzegomiu i Borowie, o łącznej wadze 1150 t. Ozdobiony jest płaskorzeźbami oraz wykutymi napisami. Teksty upamiętniają obronę polskiego Wybrzeża w 1939, nazwy akwenów i miejsc bitew morskich II wojny światowej, w których uczestniczyli polscy marynarze i żołnierze, ale także bitwę pod Lenino (1943), bitwę pod Studziankami (1944) i bitwę o Kołobrzeg (1945). Umieszczony jest również napis „Chwała wyzwolicielom”. Na szczycie monumentu znajdują się postaci marynarza i żołnierza z rosyjskim uzbrojeniem (pepesza). Kształt bryły pomnika przypomina wyszczerbiony bagnet wbity w ziemię. Siedem zniczy u stóp pomnika odnosi się do siedmiu dni obrony Westerplatte.

Twórcy pomnika pragnęli przekazać w układzie poziomym front obrony, poświęcenia bez granic i męczeństwa, a w układzie pionowym – ideę zwycięstwa, która przyszła po latach cierpień[1].

Monument na wzniesieniu

Wzniesienie o średnicy 20 m i wysokości 22 m zostało usypane z ziemi pozyskanej podczas poszerzania i pogłębiania sąsiedniego Kanału Portowego. Zasadniczą część kopca stanowi przedwojenny wał, usypany przez Polaków dla ochrony portu i miasta na wypadek wybuchu amunicji w Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Budowa pomnika, przy której pracowały zespoły budowlane, kamieniarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne, inżynieryjne trwała 2 lata. Uroczystość odsłonięcia odbyła się w niedzielę 9 października 1966, w rocznicę bitwy pod Lenino.

Wśród napisów na pomniku upamiętniających miejsca walk września 1939 umieszczono Pocztę Gdańską. Autorzy zapewne mieli na myśli Pocztę Polską w Wolnym Mieście Gdańsku, jednak nieopatrznie odwołali się do obiektu w zupełnie innym miejscu i nie związanym z walkami Polaków.

Zobacz też

Przypisy

  1. Z. Flisowski, Tu na Westerplatte, Warszawa: wyd. „Książka i Wiedza”, 1982.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy
Westerplatte Monument.jpg
Monument to fallen soldiers at Westerplatte.
Memorial to Defenders - Westerplatte - Gdansk - Poland - 02 (27473747253).jpg
Autor: Adam Jones from Kelowna, BC, Canada, Licencja: CC BY-SA 2.0
Memorial to Defenders - Westerplatte - Gdansk - Poland - 02
Broszura z 1996 r. nt. Pomnika Bohaterów Westerplatte .jpg
Autor: Ktyzoo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Broszura z 1996 r. na temat Pomnika Bohaterów Westerplatte.
Westerplatte memorial site.JPG
Autor: Avi1111 dr. avishai teicher, Licencja: CC BY-SA 3.0
Westerplatte memorial site - 7 torches, a part of the Westerplatte Monument.