Pomnik Ofiar Getta w Radomiu
| ||
 | ||
| Państwo |  Polska | |
| Województwo |  mazowieckie | |
| Miejscowość | Radom | |
| Miejsce | ul. Podwalna | |
| Typ pomnika | obelisk | |
| Projektant | Jakub Zajdensznir | |
| Data odsłonięcia | 17 sierpnia 1950 | |
Położenie na mapie Radomia   Pomnik Ofiar Getta w Radomiu | ||
Położenie na mapie Polski  Pomnik Ofiar Getta w Radomiu | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  Pomnik Ofiar Getta w Radomiu | ||
 51°24′03,5″N 21°08′35,0″E/51,400972 21,143056 | ||
Pomnik Ofiar Getta w Radomiu – pomnik upamiętniający tragiczny los mieszkańców radomskiego getta, zlokalizowany na skwerze u zbiegu ulic Anielewicza, Bóżnicznej i Podwalnej[1].
Historia i lokalizacja
Pomnik położony jest na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej, której historia sięga 1789 roku, kiedy zezwolono Żydom na osiedlanie się na terenie radomskiego Podzamcza[2]. W wyniku realizacji założeń planu regulacyjnego Radomia z 1822 wytyczono nową siatkę ulic wraz z placem, na którym w 1844 roku wybudowano synagogę[3]. Podczas II wojny światowej obszar ten wszedł w skład tzw. dużego getta, jednej z dwóch zamkniętych dzielnic żydowskich utworzonych w Radomiu 3 kwietnia 1941 roku przez niemieckie władze okupacyjne[4]. W latach 1942-1943 Niemcy przeprowadzili likwidację getta. Wówczas wymordowano lub wywieziono do obozów zagłady mieszkańców dzielnicy oraz wyburzono większość jej zabudowy. Sama synagoga została spalona, a w 1945 roku władze miejskie nakazały rozbiórkę wypalonego budynku[3]. Miejsce po bóżnicy pozostawało puste do 1950 roku, kiedy podjęto decyzję o budowie pomnika upamiętniającego ofiary radomskiego getta. Zaprojektowany przez Jakuba Zajdensznira monument odsłonięto 17 sierpnia 1950 roku, w 7. rocznicę likwidacji dzielnicy żydowskiej w Radomiu[1][5].
Opis
Pomnik składa się z obelisku o wysokości 5 metrów, na którego froncie umieszczono postać kobiety symbolizującej Wołanie o sprawiedliwość. Na postumencie znajdują się dwie tablice z tekstem w języku polskim i jidysz:
ŻYDOM RADOMIA
OFIAROM ZBRODNI
HITLEROWSKICH
ראדאמער יידען
קרבנות פין בארבא
רישען היטלעריזם
Do budowy pomnika użyto gruzów ze zburzonej synagogi oraz części połamanych macew z radomskiego kirkutu. Na placu przed pomnikiem ustawiono bazy czterech kolumn pochodzące z dawnej bóżnicy[1][5].
Przypisy
- ↑ a b c Izabela Szary: Radom. W miejscu dawnej synagogi (pol.). Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. [dostęp 2015-11-26].
- ↑ red. M. Olifirowicz, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 54
- ↑ a b red. M. Olifirowicz, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 259
- ↑ red. M. Olifirowicz, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 71
- ↑ a b red. M. Olifirowicz, Encyklopedia Radomia, Radom 2009, s. 195
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Symbol pomnika do legendy mapy
Autor: