Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich

Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich

w tle budynek D1 Politechniki Wrocławskiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Miejsce	Plac Grunwaldzki, Skwer profesora Kazimierza Idaszewskiego
Projektant	Borys Michałowski
Fundator	Międzyuczelniany Komitet Uczczenia Pamięci Lwowskich Pracowników Nauki
Data budowy	1964
Data odsłonięcia	3.10.1964
Ważniejsze przebudowy	1981
Położenie na mapie Wrocławia Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich
51°06′36″N 17°03′27″E/51,110000 17,057500

Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich – pomnik położony na skwerze profesora Kazimierza Idaszewskiego, przy placu Grunwaldzkim we Wrocławiu^{[1][2][3][4][5][6][7][8]}, w otoczeniu kompleksu budynków Politechniki Wrocławskiej^{[1][6][9][10]} (pomiędzy budynkami D1 i D2^[7]). Upamiętnia mord profesorów lwowskich dokonany po rozpoczęciu okupacji Lwowa przez III Rzeszę 4 lipca 1941 roku oraz 11 i 26 lipca 1941 roku^{[1][2][3][5][6][7][11]} (zabito wówczas 25 pracowników naukowych lwowskich szkół wyższych oraz 19 członków ich rodzin^[1]).

Autorem pomnika jest Borys Michałowski^{[1][4][12][13][14]}, wrocławski rzeźbiarz i profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych^[12][13], a jego dzieło zaliczane jest do ważniejszych przykładów współczesnych rzeźb^[14].

Pomnik przedstawia dwie stylizowane postacie osób w pełnej ekspresji scenie rozstrzelania. Ta część pomnika wykonana jest z masy ceramicznej i umieszczona na postumencie. Cokół obłożony jest marmurowymi płytkami. Tu umieszczono napis^[1]:

Inicjatorem budowy pomnika i upamiętnienia zamordowanych naukowców lwowskich było początkowo środowisko naukowe i uczelniane Wrocławia^[2][3][12], a także uczelni z Gliwic, później z całej Polski^[12]. Utworzono w 1954 roku Międzyuczelniany Komitet Uczczenia Pamięci Lwowskich Pracowników Nauki, który podjął odpowiednie działania, w celu zdobycia funduszy i budowę pomnika^[12]. Budowa tego pomnika we Wrocławiu wiązała się z przejęciem przez miasto schedy uczelni lwowskich^[1], a także niemożnością postawienia takiego pomnika we Lwowie, co udało się dopiero 3 lipca 2011 roku.

Odsłonięcie pomnika nastąpiło 3 października 1964 roku, podczas inauguracji roku akademickiego wrocławskich uczelni wyższych. Uroczyste przemówienie wygłosił wówczas Stanisław Kulczyński – ówczesny zastępca przewodniczącego Rady Państwa i pierwszy powojenny rektor Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej^{[2][3][7][12]}.

Przed ostatecznym wyborem miejsca, w którym ustawiono pomnik, wykonano model pomnika w skali 1:1, który był ustawiany w plenerze celem optymalnego doboru miejsca ustawienia gotowego monumentu^[10]. Początkowo wskutek nakazu ówczesnych władz PRL istniał na pomniku napis, że został on wystawiony ku czci wszystkich polskich naukowców zabitych i zmarłych w czasie okupacji hitlerowskiej^[12]. W 1981 roku zamontowano dodatkowo tablicę, ufundowaną przez senaty szkól akademickich Wrocławia, z inskrypcją zawierającą między innymi nazwiska pomordowanych profesorów^[1][12].

Przypisy

Bibliografia

• praca zbiorowa pod red. Jana Harasimowicza: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. III poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 978-83-7384-561-9. ISBN 83-7384-561-5. (pol.)

Linki zewnętrzne

• Pomnik Pomordowanych Profesorów Lwowskich w Wikimapii (data dostępu 2012-02-23)