Pomnik Powstańców Wielkopolskich

Pomnik Powstańców Wielkopolskich
w Poznaniu

Fragment pomnika powstańców wielkopolskich w Poznaniu
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Miejsce	u zbiegu ul. Wierzbięcice i Królowej Jadwigi
Projektant	Alfred Wiśniewski
Całkowita wysokość	17 m
Data budowy	1964–1965
Data odsłonięcia	19 września 1965
Położenie na mapie Poznania Pomnik Powstańców Wielkopolskich
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pomnik Powstańców Wielkopolskich
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Pomnik Powstańców Wielkopolskich
52°24′03,62″N 16°55′20,08″E/52,401006 16,922244

Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu – pomnik upamiętniający powstanie wielkopolskie, które wybuchło w Poznaniu 27 grudnia 1918 roku. Znajduje się u zbiegu ulic Wierzbięcice i Królowej Jadwigi, na skraju Parku Izabeli i Jarogniewa Drwęskich.

Historia

Pierwsze pomysły upamiętnienia czynu powstańców wielkopolskich odpowiednim pomnikiem pojawiły się już w 1921 roku, ale do wybuchu II wojny światowej nie doczekały się realizacji. Inicjatywa pojawiła się ponownie w latach Polski Ludowej, za sprawą pochodzącego z Górnego Śląska Jana Szydlaka – pierwszego sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Poznaniu. Szydlak, wzorując się na powstałym w latach 1949–1952 Pomniku Powstańców Śląskich na Górze Świętej Anny, postanowił w podobny sposób upamiętnić także powstańców wielkopolskich. W 1961 roku powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika, kierowany przez Franciszka Nowaka, przewodniczącego komisji kontroli partyjnej Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Poznaniu. Na ogłoszony konkurs wpłynęły prace m.in. od takich rzeźbiarzy, jak: Bazyli Wojtowicz, Ryszard Skupin, Stanisław Kulon, czy Marian Konieczny.

Pomnik wykonany został według projektu Alfreda Wiśniewskiego, profesora Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Jego odsłonięcia dokonano 19 września 1965 roku, a defiladę z tej okazji odbierał m.in. Marian Spychalski.

Monument został poświęcony przez arcybiskupa Jerzego Strobę 27 grudnia 1989 roku, w 71. rocznicę powstania wielkopolskiego^[1].

Forma

Pomnik to 17-metrowy monument pokryty szarym granitem. Obelisk ozdobiono na wysokości 6 metrów płaskorzeźbami przypominającymi historię Najdłuższej Wojny Nowoczesnej Europy: na froncie orzeł, a po bokach strajk dzieci wrzesińskich, wóz Drzymały, postać Marcina Kasprzaka wśród robotników i śmierć pierwszego powstańca Franciszka Ratajczaka. Obok obelisku stoi rzeźba przedstawiająca dwóch powstańców – oficera z szablą i szeregowca strzelca z karabinem. W 1988 roku przebudowano otoczenie pomnika (według projektu Jerzego Nowakowskiego) – powstał plac apelowy o powierzchni 1800 m². Znicz z pomnika, niewykorzystane podczas renowacji, przeniesiono do Lapidarium UAM.

Zobacz też

• Pomnik Powstańców Wielkopolskich na Górczynie w Poznaniu
• Pomnik Zdobywców Lotniska Ławica

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Rzepa, Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/2001, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2001, ss.152-165, ISSN 0137-3552
• http://www.poznan.pl/mim/public/turystyka/pages.html?co=list&id=112&ch=130&instance=1017&lang=pl – o parku Drwęskich
• Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 120-121, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .