Pomnik Robotnika i Robotnicy w Łodzi

Pomnik Robotnika i Robotnicy
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Miejsce

al. Rubinesteina

Projektant

Antoni Biłas, Wacław Wołosewicz, Józef Starzyński

Materiał

gips, drewno

Całkowita wysokość

3,5 m

Data budowy

1950

Data likwidacji

27 października 1952

Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, w centrum znajduje się punkt z opisem „pomnik”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „pomnik”
Ziemia51°46′03,0″N 19°27′18,6″E/51,767500 19,455167

Pomnik Robotnika i Robotnicy – pomnik znajdujący się w pasażu Rubinsteina w Łodzi w latach 1950–1952[1].

Historia

Gipsowa rzeźba powstała w 1950 według projektu Antoniego Biłasa, Wacława Wołosewicza i Józefa Starzyńskiego. W przestrzeni pasażu Rubinsteina (dawn. pasaż Związku Młodzieży Polskiej) mieściła się wówczas wystawa świętująca realizację planu 6-letniego[1]. Rzeźba miała wysokość około 3,5 metra[2] i była umieszczona na podwyższeniu usytuowanym w biegu schodów[3] na postumencie i przedstawiała robotnicę z kądzielą oraz robotnika dzierżącego młot oraz sztandar informujący o planie 6-letnim. Na rzeźbie autorzy umieścili gołębia pokoju. Na pomniku znajdował się napis „Naprzód do walki o socjalizm”[1].

27 października 1952 po godz. 21:00[2], dzień po sfałszowanych wyborach parlamentarnych, wygranych przez Front Jedności Narodowej i zdobyciu 99,8% głosów[4], pod rzeźbę podłożono materiał wybuchowy[4] – 0,5 kg trotylu[2]. Dokonana eksplozja spowodowała pęknięcie i rozsypanie się cokołu rzeźby, odsłaniając drewniany stelaż. Ponadto została uszkodzona łydka robotnika[5]. Rzeźbę rozebrano, próbując bezskutecznie, bezpośrednio po wybuchu, dokonać rekonstrukcji[2].

Władze przypuszczały, że materiał wybuchowy podłożyli członkowie Tajnej Organizacji Młodzieżowej z Łodzi i Ksawerowa[6]. Ostatecznie za eksplozję skazano na wyroki od 1 roku do 9 lat więzienia nastolatków: Bogusława Rżanka, Jana Jeżyńskiego, Kazimierza Florczyka, Wiesława K. i Stanisława Siergieja[2].

Przypisy

  1. a b c Piotr Strzemieczny, Maria Nowakowska, Plenerowa Galeria Rzeźby, Taurus Edukacja i Kultura, 29 września 2020 [dostęp 2022-04-15] (pol.).
  2. a b c d e Piotr Lipiński, Ofiary Niejasnego, Prószyński i S-ka, [cop. 2004], ISBN 83-7337-632-1, OCLC 831157316 [dostęp 2022-04-15].
  3. Spacer szlakiem rzeźb architektonicznych Łodzi 3/3, lodzkierzezby.blogspot.com [dostęp 2022-04-15] (pol.).
  4. a b Wioletta Gnacikowska, Zamach na władzę ludową, wyborcza.pl, 26 maja 2014 [dostęp 2022-04-15].
  5. p, Włókniarka i bawełna, wyborcza.pl, 3 stycznia 2003 [dostęp 2022-04-15].
  6. Tajna Organizacja Młodzieżowa, Przystanek Historia [dostęp 2022-04-15] (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź location map 2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors, edited by User:Dwie szyszki
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Łódź, Poland
Ta mapa of Łódź została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy