Pomnik Trudu Górniczego w Katowicach

Pomnik Trudu Górniczego
w Katowicach
Ilustracja
Pomnik wraz ze skateparkiem (2018)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Miejsce

Ulica generała Kazimierza Pułaskiego

Projektant

Tadeusz Łodziana

Fundator

Społeczny Komitet Budowy

Data budowy

18 lipca 1985

Data odsłonięcia

1986

Ważniejsze przebudowy

2011

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Trudu Górniczego”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Trudu Górniczego”
Ziemia50°14′41,92″N 19°02′27,68″E/50,244978 19,041022

Pomnik Trudu Górniczego w Katowicach (w slangu skateboardzistów PTG) – pomnik w Katowicach w dzielnicy Osiedle Paderewskiego-Muchowiec, odsłonięty w 1986, wokół niego znajduje się skateplaza.

Historia

Pomnik miał stanowić istniejącą w przestrzeni miejskiej opozycję do powstającego spontanicznie pod kopalnią „Wujek” krzyża-monumentu, upamiętniającego masakrę górników, do której doszło 16 grudnia 1981. Decyzję o budowie Pomnika Trudu Górniczego podjął Komitet Wojewódzki Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w Katowicach w lipcu 1983. Rok wcześniej usunięto krzyż ustawiony przez górników przy bramie kopalnianej na ulicy Wincentego Pola na Brynowie. Oficjalnie władze komunistyczne pragnęły „odbudować właściwy stosunek do pracy”. W czerwcu 1983 na pobliskim lotnisku na Muchowcu w czasie nabożeństwa z udziałem tysięcy wiernych z całego Śląska papież Jan Paweł II mówił o istocie pracy ludzkiej w odniesieniu do encykliki Laborem exercens[1][2]. W tym klimacie receptą na kryzys miało być ustanowienie nowego symbolu-pomnika, w którego budowę chciano zaangażować górników. Inicjatywę poparł Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Pomysł poddano pod rozwagę dyrektorom kopalń i sekretarzom komitetów zakładowych PZPR. Dokument prezentujący założenia programowo-organizacyjne budowy powstał 3 sierpnia 1983. Pomysłodawcy chcieli, by budowę objął patronatem premier generał Wojciech Jaruzelski[3]. Ostatecznie patronat nad budową przyjął minister górnictwa i energetyki generał Czesław Piotrowski.

W skład Komitetu Organizacyjnego Budowy Pomnika weszli między innymi emerytowany górnik Franciszek Apryas, górnik Adam Jessa, wiceprezydent miasta Katowice Eugeniusz Cofała, wiceminister górnictwa i energetyki Eugeniusz Ciszak oraz naczelny redaktor Trybuny Robotniczej Stanisław Wojtek. Rozpisano konkurs na projekt pomnika. Na czele komisji konkursowej stanął poseł z ramienia Stowarzyszenia „Pax” Jan Waleczek. Nadesłane prace zaprezentowane zostały na specjalnej wystawie zorganizowanej z okazji Dnia Górnika. Konkurs wygrał rzeźbiarz Tadeusz Łodziana. Wmurowanie aktu erekcyjnego miało miejsce 18 lipca 1985 w obecności wiceprezesa Rady Ministrów Zbigniewa Messnera i Czesława Piotrowskiego. Żelbetowy monument wykonało Przedsiębiorstwo Budowlane Przemysłu Węglowego, z kolei za odlanie płaskorzeźb i ich montaż odpowiadały Spółdzielnia Warszawa i POLMAG. Na pomnik złożyli się pracownicy resortu górnictwa, między innymi Jaworznicko-Mikołowskie Gwarectwo Węglowe i Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa. Na wiosnę 1986 koszt budowy szacowano na 300 milionów złotych. Pomnik odsłonięto w 1986[3].

Plac przed pomnikiem od samego początku swojego istnienia był miejscem, na którym młodzież uprawiała skateboarding. Gdy w 2007 władze miasta zaplanowały przeniesienie monumentu, by teren przeznaczyć pod inwestycje, rolkarze, obawiając się, iż stracą miejsce treningowe, zaprotestowali[4]. Do apelu o pozostawienie pomnika w starym miejscu przyłączyli się skaterzy z innych miast, a nawet spoza Polski, w sumie 3200 sportowców-amatorów[5]. W 2011 teren placu przebudowano według projektu katowickiego architekta Kamila Czernego, przygotowując skatepark z oświetleniem[6]. Remont kosztował ponad 2 miliony złotych. Na placu znajdują się: murki, schody, poręcze, banki, fale vertowe i podjazdy[7]. Po bokach placu ułożono nawierzchnię ze szlifowanego betonu, na środku granitowe płyty. Oficjalne otwarcie nowego skateparku miało miejsce 10 października 2011[8]. W 2012 i 2014 w skateparku przy Pomniku Trudu Górniczego gościli członkowie amerykańskiego teamu skateboardowego Bones. Ich pokazy śledziło 500 fanów[9].

Galeria

Przypisy

  1. Tomasz Kurpierz: Jan Paweł II na Muchowcu. www.encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 2019-01-10].
  2. Aleksander Uszok: Świątynia Muchowiec. www.nowagazetaslaska.eu, 2013-06-28. [dostęp 2019-01-10].
  3. a b Anna Zych: Pomnik zwrócony miastu i młodzieży. Trybuna Górnicza. [dostęp 2019-01-10].
  4. Deskorolkarze na placu przed Pomnikiem Trudu Górniczego, Onet.pl, 17 października 2011 [dostęp 2019-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  5. Plac przed pomnikiem Trudu Górniczego w Katowicach będzie skate parkiem. katowice.naszemiasto.pl, 2011-03-15. [dostęp 2019-01-10].
  6. Jerzy Chromik: Katowice: Pomnik Trudu Górniczego w nowej scenografii. www.nettg.pl, 2011-08-14. [dostęp 2019-01-10].
  7. PTG - przyjedź, zobacz. Mamy co potrzeba. www.skatenews.pl. [dostęp 2019-01-10].
  8. Skejci zjechali świętować otwarcie Pomnika Trudu Górniczego. katowice.gazeta.pl, 2011-10-10. [dostęp 2019-01-10].
  9. Amerykańscy czarodzieje na deskach w Katowicach. katowice.gazeta.pl, 2012-06-11. [dostęp 2019-01-10].

Media użyte na tej stronie

Katowice location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Katowice. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.30 N
  • S: 50.125 N
  • W: 18.885 E
  • E: 19.125 E
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy
Monument of the Mining Effort in Katowice relief miners 2.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Trudu Górniczego, płaskorzeźba boczna przedstawiająca dawnych górników
Monument of the Mining Effort in Katowice miners.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Trudu Górniczego, rzeźba centralna przedstawiająca górników
Monument of the Mining Effort in Katowice relief miners.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Trudu Górniczego, płaskorzeźba boczna przedstawiająca górników
Monument of the Mining Effort Katowice.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Trudu Górniczego w Katowicach, przed nim skatepark
Monument of the Mining Effort in Katowice.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Trudu Górniczego, szczyt monumentu z orłem białym, datą 1986 oraz godłem górniczym
Monument of the Mining Effort in Katowice relief.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Trudu Górniczego, płaskorzeźba boczna przedstawiająca górników z wrębiarką