Pomnik cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy

Pomnik cesarza Wilhelma I
Ilustracja
Państwo

 Cesarstwo Niemieckie

Miejscowość

Bydgoszcz

Miejsce

plac Wolności

Typ pomnika

pomnik konny

Projektant

Aleksander Calandrelli

Całkowita wysokość

4 m

Data budowy

1888

Data odsłonięcia

17 września 1893

Data likwidacji

1945

Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pomnik cesarza Wilhelma I”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia53°07′37″N 18°00′18″E/53,126944 18,005000

Pomnik Wilhelma Ipomnik konny, który znajdował się na placu Wolności w Bydgoszczy w latach 1893-1919, a następnie w Międzyrzeczu.

Historia

Idea wzniesienia pomnika cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy narodziła się w 1888 podczas uroczystości żałobnych ku czci zmarłego monarchy pruskiego[1]. Propozycję wzniesienia pomnika zmarłego cesarza, jako hołdu dla twórcy Cesarstwa Niemieckiego podniósł przewodniczący Rady Miasta Bydgoszczy Ludwig Kolwitz. Władze miejskie podjęły pomysł, proponując zarazem, aby ze względu na niedobory w kasie miejskiej zrezygnować z pomnika konnego i ograniczyć się do skromniejszej formy – postaci stojącej[2].

25 lutego 1888 ukonstytuował się komitet organizacyjny budowy pomnika[3]. Fundusze na jego budowę pochodziły głównie ze składek społecznych oraz od władz miejskich. W listopadzie 1888 komitet organizacyjny wybrał plac Wolności na miejsce lokalizacji oraz ogłosił konkurs na wykonanie projektu pomnika konnego. Władze miejskie zdecydowały się powierzyć wykonanie pomnika Aleksandrowi Calandrelliemu – rzeźbiarzowi pochodzenia włoskiego, autorowi rzeźb monumentalnych, m.in. posągu konnego Fryderyka Wilhelma IV w Starej Galerii Narodowej w Berlinie[2]. Artysta w lutym 1891 wystawił projekt pomnika na widok publiczny w sali bydgoskiego ratusza.

Kamień węgielny pod pomnik położono 24 sierpnia 1893 roku. Odlew z brązu wykonała firma odlewnicza A G Bildgiesserei z Friedrichshagen koło Berlina[4]. Uroczystość odsłonięcia pomnika 17 września 1893 poprzedził uroczysty pochód, który wyruszył o godzinie 11 z Nowego Rynku przez Stary Rynek do placu Wolności[2]. Uczestniczyli w niej przedstawiciele nadprezydenta Prowincji Poznańskiej, prezydenta Rejencji oraz władze miasta. Uroczystość zakończyła defilada i pochód powrotny do pomnika Fryderyka II na Starym Rynku[2].

Jeszcze w 1893 dokonano naprawy pomnika, mocując w cokole kopyta końskie. W 1894 ułożono alejki spacerowe okalające pomnik, zainstalowano latarnie gazowe oraz ogrodzono teren ozdobnym łańcuchem. W latach 1893-1919 monument był miejscem wielu oficjalnych uroczystości państwowych.

W lipcu 1919, po przesądzonym postanowieniami traktatu wersalskiego powrocie Bydgoszczy do Polski, pomnik został zdemontowany i wywieziony do Międzyrzecza i nigdy już nie wrócił do Bydgoszczy[2].

Projekt i wymowa

Pomnik wykonany z brązu przedstawiał cesarza siedzącego na kroczącym stępa koniu. Posąg był przykładem rzeźby klasycznej, nawiązującej do pomnika Marka Aureliusza w Rzymie (II wiek n.e.)[2]. Ogólny koszt wykonania i postawienia pomnika wyniósł 73 tys. marek[2]. Ustawiono go na murowanym cokole obłożonym granitowymi płytami. Na płycie czołowej umieszczono dekoracyjną tablicę z imieniem cesarza.

Po ustawieniu na placu posąg był skierowany na zachód, w stronę ulicy Gdańskiej. Mierzył ok. 4 m wysokości[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Gliwiński Eugeniusz, Bydgoskie pomniki w latach zaboru pruskiego, [w:] „Kalendarz Bydgoski”, 1996.
  2. a b c d e f g h Romaniuk Marek, Pomnik konny cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy, [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu, z. 4, Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999.
  3. . Wśród założycieli znajdowali się m.in.: Louis Aronsohn, Heinrich Dietz, Hermann Franke, Gustav i Paul Hege, Ludwig Kolwitz, Karl Wenzel i Georg Werckmeister.
  4. Dawniej H.Gladenbeck&Sohn, która wykonała bydgoski pomnik Fryderyka II.

Bibliografia

  • Eugeniusz Gliwiński, Bydgoskie pomniki w latach zaboru pruskiego, [w:] „Kalendarz Bydgoski”, 1996.
  • Marek Romaniuk, Pomnik konny cesarza Wilhelma I w Bydgoszczy, [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu, z. 4, Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999.

Media użyte na tej stronie

Bydgoszcz location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Bydgoszczy, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy
Bromberg Denkmal Kaiser Wilhelm I (1893).jpg
Memorlai to Emperor Wilhelm I. of Germany in Bromberg, unveiled in 1893, sculpted by Alexander Calandrelli, destroyed