Pomnik konny Francesca Sforzy
Pomnik konny Francesca Sforzy – pomnik z brązu, który miał zostać wykonany przez renesansowego artystę Leonarda da Vinci. Pomnik miał przedstawiać ojca Ludovica Sforzy, Francesca Sforzę, założyciela rodu Sforzów.
Pomysł
Pomysł stworzenia pomnika powstał już w latach 60. XV w. Wieść o tym pomyśle krążyła po florenckich pracowniach. Dowodem na to jest projekt pomnika autorstwa Antonia Pollaiuolo. Da Vinci wyraził zainteresowanie rzeźbą w "liście motywacyjnym" do Sforzy w 1482 r. W połowie 1489 r. Ludovico zamówił rzeźbę u Leonarda. Było to jedno z pierwszych zleceń rzeźbiarskich Leonarda.
Wykonanie
Leonardo zaczął pracować nad koniem przed 23 kwietnia 1490 r. Natomiast 28 kwietnia otrzymał od Marchesina (skarbnika Ludovica) 103 liry jako zaliczkę na materiały do wykonania posągu.
W związku z tym przedsięwzięciem Leonardo analizował proporcje konia. Pierwsze projekty pokazują, iż Leonardo wyobrażał sobie konia stającego dęba. Wówczas powstały problemy techniczne, jak podeprzeć ciężar zwierzęcia, które styka się z podstawą tylko tylnymi nogami. Leonardo miał różne koncepcje rozwiązania problemu. Na jednym rysunku pod przednimi kopytami widać było padającego wroga, a na innym leżał pod nimi pniak. Owe problemy techniczne budziły wątpliwości Ludovica co do możliwości dokończenia projektu przed Leonarda. Wówczas Leonardo porzucił pomysł konia stającego dęba. Następne szkice przedstawiały konia w kłusie. Na tę zmianę wywarła wpływ m.in. wizyta w Pawii w czerwcu 1490 r., gdzie obejrzał pomnik Regisole. Spostrzeżenia na temat rzeźby utrwalił na kartach Kodeksu Atlantyckiego:
Ten w Pawii trzeba pochwalić przede wszystkim za ruch. Jest bardziej godny uznania, gdyż naśladuje wzory starożytne, a nie współczesne. Piękno i użyteczność nie idą w parze, co widać po zamkach i ludziach. W kłusie koń wygląda najswobodniej. Tam, gdzie brak naturalnej żywotności, musimy wyrazić ją sztucznie[1].
Prowadził studia przyrodnicze w stajniach mediolańskich, rysując konie najczystszej krwi oraz poddając analizie proporcje ich ciała. Leonardo postanowił ukazać konia stąpającego. W 1493 r. został wystawiony na dziedzińcu zamku Sforzesco gipsowy model pomnika naturalnej wielkości. Wywoływał wielkie zainteresowanie i podziw współczesnych.
Aby było możliwe odlanie konia w całości Leonardo opracował nową technikę odlewania w brązie. Wpadł na pomysł żelaznego rusztowania, które wzmocniłoby konstrukcję pomnika. Kiedy wszystko zostało już przygotowane do wykonania odlewu, Lodovico il Moro przekazał zapas brązu swojemu szwagrowi Ercolemu d'Este, z powodu zagrożenia wojną.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ch. Nicholl, Leonardo da Vinci, Lot wyobraźni, Wyd. W.A.B., Warszawa 2006, s.271
Bibliografia
- Buchholz E. L., Leonardo da Vinci, Życie i twórczość, Pracownia Wydawnicza "ElSet", 2005, ISBN 3-8331-1830-X
- Charles Nicholl, Leonardo da Vinci, Lot wyobraźni, Małgorzata Grabowska (tłum.), Andrzej Grabowski (tłum.), Warszawa: Wyd. W.A.B, 2006, ISBN 83-7414-220-0, ISBN 978-83-7414-220-5, OCLC 76276150.