Pomnik zdobycia Warszawy

Pomnik zdobycia Warszawy – rosyjski pomnik upamiętniający zdobycie Warszawy przez wojska rosyjskie i tym samym klęskę powstania listopadowego. Zlokalizowany był w miejscu, gdzie dwa pułki Lejbgwardii: dragoński i huzarski odniosły zwycięstwo w starciu z czterema jednostkami kawalerii polskiej, w następstwie czego weszły w granice Warszawy. Przylegał bezpośrednio do torów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Mimo wyraźnej odległości dzielącej pomnik od Reduty Wolskiej, monument popularnie określany był jako wolski. Zburzony po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Historia

Monument został wzniesiony na osobiste polecenie cara Mikołaja I, podobnie jak inne pomniki upamiętniające bitwy powstania (pomnik bitwy pod Ostrołęką w Ostrołęce, pomnik bitwy pod Grochowem w Warszawie). Ze względu jednak na szczególną rangę wydarzenia, któremu był poświęcony, w odróżnieniu od wymienionych wyżej obiektów został wykonany według standardowego planu wykonanego przez Antonio Adaminiego dla pomników I kategorii, upamiętniających najważniejsze bitwy stoczone przez armię rosyjską (identyczny znalazł się na polu bitwy pod Borodino). 18 września 1905 podjęta została próba wysadzenia obiektu utożsamianego z rusyfikacyjną polityką zaborców. Wybuch uszkodził jednak tylko dolną część kolumny, natychmiast odremontowanej. Pomnik został ostatecznie zniszczony po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Architektura

Pomnik miał formę ośmiobocznej kolumny z żeliwa zwieńczonej złoconą cebulastą kopułą z krzyżem prawosławnym. Po bokach była zdobiona łukami podtrzymywanymi przez półkolumny. Tablice zawieszone na monumencie wymieniały liczebność obydwu walczących stron, dowódców poszczególnych jednostek rosyjskich oraz liczbę rannych i zabitych Rosjan. Na jednej ze ścian znalazła się ikona Chrystusa Zbawiciela opatrzona inskrypcją w języku cerkiewnosłowiańskim: Z nami Bóg! zrozumcie to poganie i pokajajcie się, gdyż z nami Bóg!.

Bibliografia

• K. Sokoł, A. Sosna, Stulecie w kamieniu i metalu. Rosyjskie pomniki w Polsce w latach 1815-1915, MID "Synergia", Moskwa 2005, ISBN 5-94238-010-4, ss.65-67