Pomniki przyrody w Bydgoszczy
Pomniki przyrody w Bydgoszczy – obejmują okazy przyrody ożywionej i nieożywionej o szczególnej wartości przyrodniczej i krajobrazowej, ustanawiane na mocy ustawy z dnia 7 kwietnia 1949 r. o ochronie przyrody[1] oraz aktów prawnych uchwalanych w późniejszych latach[2]. Uprawomocnienie formy ochrony przyrody następuje po dwóch tygodniach od daty ogłoszenia danego aktu prawnego w Dzienniku Urzędowym danego województwa.
Na terenie miasta Bydgoszczy znajduje się 105 pomników przyrody, w tym 101 pomników przyrody ożywionej (pojedyncze drzewa i krzewy lub ich grupy) i 4 pomniki przyrody nieożywionej (głazy narzutowe, źródło)[3]. 10 pomników przyrody na terenie miasta ustanowiono uchwałą nr XLIII/608/09 Rady Miasta Bydgoszczy z 25 lutego 2009 r.[4]. Kolejne zostały ustanowione uchwałą nr XV/258/11 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 28 września 2011 roku[5], Uchwałą Rady Miasta Bydgoszcz nr LXII/1300/14 z dn. 24.09.2014 oraz 10 drzew uchwałą XXXVI/793/21 z 24 lutego 2021. W międzyczasie zniesiono formę ochrony z niektórych drzew, które utraciły swoje walory przyrodnicze lub kolidowały z planowanymi inwestycjami.
Skupiska pomników przyrody
Na terenie Bydgoszczy znajduje się ścieżka dydaktyczna „Pomniki przyrody centrum Bydgoszczy” o długości około 3 km. Przebiega przez tereny gęstej zabudowy centrum miasta, łącząc trzy śródmiejskie parki: Park Jana Kochanowskiego, Park Kazimierza Wielkiego i Park Ludowy. Na trasie ścieżki zlokalizowanych jest 18 pomników[3]. Innym obszarem występowania okazów pomników przyrody są tereny nadrzeczne, a zwłaszcza położone nad Kanałem Bydgoskim[6], gdzie również utworzono ścieżkę dydaktyczną o długości 4 km[7].
Rejony częstego występowania pomników przyrody w Bydgoszczy[8]:
| Miejsce | Liczba | Uwagi |
| Arboretum | 10 |
|
| Aleja jarzębów – ul. Szymanowskiego | 45 | jedna z wielu alei starodrzewu na terenie miasta, lecz jedyna wpisana do rejestru pomników przyrody |
| Planty nad starym Kanałem Bydgoskim | 23 | 6 okazów topoli czarnej („topole Wilhelma”), 15 olch czarnych, 2 klony srebrzyste, 2 wiązy szypułkowe, skupisko 6 buków, |
| Park Jana Kochanowskiego wraz z okolicą filharmonii | 20 | 2 olsze sercolistne, 1 topola czarna, 8 dębów szypułkowych, 2 dęby szypułkowe odmiany stożkowej, 6 kasztanowców czerwonych, głóg jednoszyjkowy |
| Tereny nad Kanałem Bydgoskim (Prądy, Miedzyń) | 13 | 6 wiązów szypułkowych, 4 olsze czarne, wierzba biała, dąb szypułkowy, jesion wyniosły |
| Okolica kartodromu | 8 | skupisko pomnikowych dębów szypułkowych |
| Park Henryka Dąbrowskiego wraz z okolicą | 6 | dąb szypułkowy, dąb czerwony, miłorząb dwuklapowy, wiąz turkiestański, lipa drobnolistna i wierzba biała |
| Park Kazimierza Wielkiego | 6 | 2 cypryśniki błotne, 3 dęby szypułkowe, wiąz szypułkowy, poza tym m.in. cis, sosna czarna i okazy egzotyczne |
| ul. Promenada nad Wisłą w Fordonie | 3 | topole czarne |
| Park Ludowy wraz z okolicą | 5 | surmia, kasztanowiec zwyczajny, magnolia pośrednia, 3 dęby szypułkowe |
Pomniki przyrody nieożywionej
Pomnikami przyrody nieożywionej w Bydgoszczy są okazałe głazy narzutowe pochodzące z epoki lodowcowej oraz źródło w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku na polanie „Zacisze”.
Pomnikowe głazy narzutowe w Bydgoszczy[3]:
| Nr | Lokalizacja | Obwód [m] | Uwagi |
| 1 | północny brzeg glinianki w Fordonie, między ul. Traktorzystów, a Włościańską | 15,5 | głaz granitowy, zwany “Wojciech”, wysokość 2,3 m |
| 2 | na terenie Szpitala Uniwersyteckiego przy ul. Jurasza | 7,5 | głaz granitowy |
| 3 | ul. Białogardzka 6 (os. Wyżyny) | 5,7 | głaz granitowy |
Pomniki przyrody ożywionej
Pomniki przyrody ożywionej w Bydgoszczy to głównie drzewa o okazałych sylwetach i wieku szacowanym od 200 do 500 lat. Większość okazów jest pochodzenia rodzimego. Są one pozostałością lasów naturalnych, inne pochodzą ze sztucznych nasadzeń, jeszcze inne pojawiły się samorzutnie w wyniku zmian siedliskowych. Wśród roślin obcego pochodzenia na uwagę zasługują przede wszystkim gatunki:
- azjatyckie: bożodrzew gruczołowaty, skrzydłorzech, miłorząb dwuklapowy, dąb kaukaski, winobluszcz trójklapowy, perełkowiec japoński;
- amerykańskie: dąb czerwony, robinia akacjowa, surmia, cypryśnik błotny, daglezja, sosna wejmutka, świerk biały, świerk kłujący;
- południowoeuropejskie: platan klonolistny, kasztanowiec (Bałkany), sosna czarna, magnolia pośrednia (Francja), olsza sercowata;
- skandynawskie: jarząb szwedzki.
Wśród pomników przyrody znajdują się gatunki objęte ochroną całkowitą, np. cis pospolity, czy jarząb szwedzki. Najczęściej spotykanymi gatunkami drzew pomnikowych są: dęby szypułkowe, jarzęby szwedzkie, topole czarne, olsze czarne i wiązy szypułkowe. Natomiast do rzadszych okazów należą np.: pnącza winobluszczu trójklapowego na budynku Wydziału Rolniczego UTP, miłorząb dwuklapowy przy ul. Gimnazjalnej, który jest gatunkiem reliktowym sprzed 250 mln lat, czy też olsza sercowata – endemit z rejonu Morza Śródziemnego[9].
Arboretum
Jedyny w swoim rodzaju pomnik przyrody na terenie Bydgoszczy stanowi były Miejski Ogród Botaniczny, położony w sąsiedztwie kampusu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. W 1993 r. uzyskał od status arboretum – kompleksowego pomnika przyrody. Jest to teren o unikalnej florze krajowej i zagranicznej. Znajdują się tu rośliny reliktowe, gatunki prawnie chronione, iglaste i liściaste, o formach zwisłych, różnych kształtów i barw kwiatów i liści. Na terenie arboretum w 2010 r. odnotowano 660 gatunków i odmian roślin, w tym 65 rodzin, 161 rodzajów 13 krzyżówki międzyrodzajowe[10].
Jarzęby szwedzkie
W Bydgoszczy znajduje się łącznie 45 jarzębów szwedzkich, które są uznane za pomniki przyrody[6]. Rosną w pomnikowej alei na ul. Szymanowskiego przy bydgoskiej bazylice św. Wincentego a Paulo.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Uwagi |
| 1 | aleja drzew przy ul. Szymanowskiego (Śródmieście) | 45 | pomnikowa aleja drzew łącząca ul. Berwińskiego (aleja topoli czarnych) z al. Ossolińskich (aleja dębów czerwonych); drzewa posiadają wymiary w pierśnicy od 84 do 221 cm. |
Dęby
W Bydgoszczy znajdują się łącznie 54 okazy dębów, które uznano za pomniki przyrody[3]. Spośród nich wyróżnia się dąb „Bartek”, który jest najstarszym drzewem w mieście. Natomiast wśród alei miejskich obsadzonych starodrzewem, wyróżnia się aleja Ossolińskich ze szpalerem dębów czerwonych.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | ul. Toruńska 302, na wschód od skrzyżowania z ul. Sporną (Zimne Wody) | 1 | szypułkowy | 662 | najstarsze drzewo w mieście, wiek szacowany na ponad 500 lat, zwany Bartkiem |
| 2 | ul. Chemiczna (Kapuściska) | 1 | szypułkowy | 393 | na obrzeżu lasu, przy ogrodzeniu ogrodów działkowych |
| 3 | ul. Relaksowa (Janowo) | 1 | szypułkowy | 341 | Hurtostal |
| 4 | Stanica Wodna PTTK, nad Brdą (Janowo) | 1 | szypułkowy | 247 | zwany „Magda” |
| 5 | park przy ul. Siedleckiej (Czyżkówko) | 4 | szypułkowy | 268, 317, 409, 439 | trzy z nich noszą imiona: „„Kazimierz”, „Jan”, „Władysław” |
| 6 | ul. Głębinowa 13 (Osowa Góra) | 1 | bezszypułkowy | 592 | drugi co do wielkości obwodu dąb w Bydgoszczy, latem 2017 uległ zniszczeniu w wyniku nawałnicy[11]. |
| 7 | ul. Pod Skarpą 112 (Las Gdański) | 1 | szypułkowy | 476 | na północnych rubieżach miasta |
| 8 | ul. Pod Skarpą, przy drodze (Las Gdański) | 1 | szypułkowy | 322 | na północnych rubieżach miasta |
| 9 | ul. Jasieniecka 3 (Siernieczek) | 1 | szypułkowy | 498 | podleśnictwo Jastrzębie |
| 10 | park Kazimierza Wielkiego (Śródmieście) | 3 | szypułkowy | 319, 357, 359 | pomiędzy stawami |
| 11 | park Jana Kochanowskiego (Śródmieście) | 6 | szypułkowy | 283, 270, 296, 294, 306, 312 | cały teren parku „Dęby Jana” |
| 12 | ul. Czartoryskiego 20 i 25 (Stare Miasto) | 2 | szypułkowy | 440, 428 | na terenie zespołu szkół nr 25 oraz na terenie Urzędu Skarbowego, w pobliżu rzeki Młynówki |
| 13 | ul. Fordońska 86 (Bydgoszcz Wschód) | 8 | szypułkowy | 301-487 | na terenie parku i osiedla, przy kartodromie, wiek drzew 350-400 lat |
| 14 | ul. Mińska 105 (Prądy) | 1 | szypułkowy | 441 | po południowej stronie kanału, przed śluzą Prądy |
| 15 | ul. Dąbrowskiego 8 (Szwederowo) | 1 | szypułkowy | 362 | na terenie Gimnazjum nr 22 |
| 16 | rondo Grunwaldzkie (Okole) | 1 | szypułkowy | 365 | drzewo zasadzone nad odcinkiem Kanału Bydgoskiego, zasypanego w 1971 r. |
| 17 | ul. Młyńska 2 (Okole) | 1 | szypułkowy | 313 | nieopodal starego odcinka Kanału Bydgoskiego |
| 18 | park Ludowy im. W. Witosa (Śródmieście) | 2 | szypułkowy | 306, 272 | „Ryszard” i „Jakub”, ustanowione pomnikami przyrody w 2008 r. |
| 19 | ul. Leszczyńskiego 42 (Szwederowo) | 1 | szypułkowy | 250 | „Dąb Marcina Lutra”, ustanowiony pomnikiem przyrody w 2009 r.; posadzono go z okazji 400-lecia urodzin Marcina Lutra, 10 listopada 1883 r. przed nieistniejącym obecnie kościołem luterańskim |
| 20 | las komunalny, zarządzany przez Nadleśnictwo Żołędowo | 1 | szypułkowy | 420 | „Leon”, ustanowiony pomnikiem przyrody w 2009 r.; nazwany na cześć Leona Wyczółkowskiego |
| 21 | las komunalny, zarządzany przez Nadleśnictwo Żołędowo | 2 | szypułkowy | 400, 390 | „Leszek” i „Damian”, ustanowione pomnikami przyrody w 2009 r. |
| 22 | na terenie UTP (Fordon) | 1 | szypułkowy | 248 | „Dąb im. Dra Franciszka Klimasa” |
| 23 | park na Wzgórzu Wolności (Wzgórze Wolności) | 1 | szypułkowy | 343 | „Dąb Pomorskiego Okręgu Wojskowego” |
| 24 | park Jana Kochanowskiego (Śródmieście) | 2 | szypułkowy | 323, 346 | |
| 25 | skarpa przy ul. Nowotoruńskiej (Łęgnowo) | 1 | szypułkowy dwupienny | 343/273 | „Eugeniusz” na pamiątkę Eugeniusza Smolińskiego pierwszego powojennego dyrektora ZACHEM-u |
| 26 | skarpa Pradoliny Wisły, niedaleko ul. Lawinowej | 1 | szypułkowy | 278 | „Jeremi” na pamiątkę Jeremiego Przybory |
| 27 | ul. Smukalska (Piaski) | 1 | szypułkowy | 430 | „Jarosław” wysokość 30 m |
| 28 | ul. Wyrzyska (Czyżkówko) | 1 | szypułkowy | 452 | „Przemysław” wysokość ponad 30 m |
| 29 | park Kazimierza Wielkiego (Śródmieście) | 1 | szypułkowy, piramidalny | 273 | nad stawem południowym |
| 30 | park Jana Kochanowskiego (Śródmieście) | 2 | szypułkowy, piramidalny | brak danych | „Strażnicy” |
| 31 | ul. Dąbrowskiego 8 (Szwederowo) | 1 | czerwony | 298 | na terenie Gimnazjum nr 22 |
| 32 | ul. Thommée 5, teren niepublicznego przedszkola „Pod Akacjami” (Fordon) | 1 | szypułkowy | 263 | „Mocny Mikuś”[12] |
| 33 | ul. Sporna | 1 | szypułkowy | „Sporny” | |
| 34 | ul. Sporna | 1 | szypułkowy | „Pawełek”[13] |
Topole
W Bydgoszczy znajduje się 11 okazów topoli, które uznano za pomniki przyrody[3]. Wzdłuż ul. Berwińskiego znajduje się natomiast aleja topoli czarnych, posadzonych w latach 20. XX wieku.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | po północnej stronie starego Kanału Bydgoskiego, na odcinku od ronda Grunwaldzkiego do wiaduktu kolejowego przy ul Nakielskiej (Okole) | 6 | czarna | 380-459 | zwane „topolami Wilhelma”; posadzone w czasach Księstwa Warszawskiego |
| 2 | park Jana Kochanowskiego (Śródmieście) | 1 | czarna | 534 | ogłowiona |
| 3 | ul. Promenada (Stary Fordon) | 3 | czarna | 426, 552, 621 | między Wisłą, a glinianką |
| 4 | Bulwary nad Brdą na wysokości PKS-u | 1 | biała | 421 | „Ewa”, ustanowiona pomnikiem przyrody w 2009 r. |
Olsze
W Bydgoszczy znajduje się 18 okazów olszy, które uznano za pomniki przyrody[3]. Drzewa te rosną nad brzegami cieków wodnych, a zwłaszcza Kanału Bydgoskiego, gdzie nasadzano je w celu umocnienia brzegów.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | ul. Czarna Droga, bulwar im. Sebastiana Malinowskiego, w parku nad Kanałem Bydgoskim (Okole) | 14 | czarna | od 240 do 295 | w pobliżu śluzy V Czarna Droga, na północnym nabrzeżu kanału |
| 2 | ul. Mińska 105 (Prądy) | 1 | czarna | 315 | po południowej stronie za śluzą Prądy |
| 3 | Planty nad Kanałem Bydgoskim (Okole) | 1 | czarna, trójwierzchołkowa | 296/225/222 | |
| 4 | park Jana Kochanowskiego (Śródmieście) | 2 | sercolistna, dwuwierzchołkowa | 148 i 160/233 | w centralnej części parku |
Wiązy
W Bydgoszczy znajduje się 14 okazów wiązów, które uznano za pomniki przyrody[3]. Są to drzewa spotykane przede wszystkim w zespołach łęgowych, na brzegach cieków wodnych oraz w podbydgoskich rezerwatach Wielka Kępa Ostromecka i Las Mariański.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy | Uwagi |
| 1 | park Kazimierza Wielkiego (Śródmieście) | 1 | szypułkowy | 314 | |
| 2 | ul. 3 Maja 3 (Śródmieście) | 1 | szypułkowy | 370 | w podwórzu |
| 3 | ul. Grunwaldzka (Okole) | 2 | szypułkowy | 318 i 337 | na terenie cmentarza Starofarnego |
| 4 | ul. Mińska 105 (Prądy) | 3 | szypułkowy | 347, 374, 376 | wzdłuż ogrodzenia, za śluzą Prądy (strona południowa) |
| 5 | ul. Mińska 158 (Flisy) | 3 | szypułkowy | 328, 368, 405 | przy śluzie Prądy (strona północna) |
| 6 | ul. Cicha 22 (Bielawy) | 1 | szypułkowy | 347 | przy garażach |
| 7 | Planty nad Kanałem Bydgoskim | 1 | szypułkowy | 424 | okaz czteropienny, zwany „Bartłomiej”; ustanowiony pomnikiem przyrody w 2009 r.; imię nadane na pamiątkę Bartłomieja z Bydgoszczy (1480–1548) |
| 8 | Planty nad Kanałem Bydgoskim | 1 | szypułkowy | 392 | „Lech” ustanowiony w 2011 roku, imię upamiętnia Kierownika Referatu Zieleni WGKiOŚ |
| 9 | park Henryka Dąbrowskiego (Szwederowo) | 1 | wiąz turkiestański | 245 | przy ul. Filareckiej, nad górnym stawem |
Kasztanowce
W Bydgoszczy znajduje się 11 okazów kasztanowców, które uznano za pomniki przyrody[3]. Są to drzewa uznawane za najozdobniejsze w czasie całego okresu wegetacyjnego.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | park Ludowy (Śródmieście) | 1 | biały | 525 | w północno-zachodniej części parku |
| 2 | ul. Bernardyńska 6 (Stare Miasto) | 1 | biały | 382 | na podwórzu budynku Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego |
| 3 | al. Ossolińskich 12 (Śródmieście) | 1 | biały | 340 | w podwórzu |
| 4 | ul. Inwalidów 26 (Bydgoszcz Wschód) | 1 | biały | 307 | na terenie dworca kolejowego Bydgoszcz Wschód |
| 5 | ul. Toruńska 30 | 1 | biały | 277 | Towarzystwo Gimnastyczne Sokół |
| 6 | ul. Szwalbego (Śródmieście) | 6 | czerwony | od 198 do 265 | w otoczeniu Filharmonii Pomorskiej |
Cisy
W Bydgoszczy znajduje się 10 okazów cisów pospolitych, które uznano za pomniki przyrody[3]. Są to drzewa długowieczne, odporne na suszę i zanieczyszczenia, objęte ochroną ścisłą. Zakaz wycinania cisów wydał już król Władysław Jagiełło, z uwagi na wartość drewna tej rośliny do wyrobu kusz i łuków.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Forma | Obwód | Uwagi |
| 1 | ul. Czartoryskiego 20 (Stare Miasto) | 1 | drzewiasta dwuwierzchołkowa | 135/134 | w ogrodzie Urzędu Skarbowego |
| 2 | ul. Gdańska 40 (Śródmieście) | 1 | drzewiasta | 123 | na podwórzu posesji |
| 3 | ul. Wały Jagiellońskie 14 (Stare Miasto) | 1 | drzewiasta | 128/80 | na terenie parafii ewangelickiej |
| 4 | ul. A. Jurasza 1 (Skrzetusko) | 1 | drzewiasta dwuwierzchołkowa | 78/72 | przy restauracji „Kaprys” |
| 5 | ul. Kordeckiego (Stare Miasto) | 2 | krzewiasta | – | na terenie kościoła Trójcy Świętej |
| 6 | pl. Teatralny (Śródmieście) | 4 | krzewiasta | – | na skwerze |
Platany
W Bydgoszczy znajduje się 9 okazów platanów klonolistnych, które uznano za pomniki przyrody[3]. Są to drzewa bardzo odporne na suszę i zanieczyszczenia i z tego względu chętnie sadzone były w Śródmieściu miasta. Aleja platanów znajduje się m.in. wzdłuż ul. Markwarta.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | ul. Królowej Jadwigi (Śródmieście) | 4 | 337, 350, 432, 445 | między rzeką Brdą, a budynkiem Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska |
| 2 | pl. Wolności (Śródmieście) | 1 | 346 | przy kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła |
| 3 | ul. Słowackiego 2 (Śródmieście) | 1 | 284 | na zapleczu budynku rozgłośni radia PIK |
| 4 | ul. Karmelicka (Śródmieście) | 1 | 347 | w pobliżu strzeżonego parkingu koło opery |
| 5 | ul. Zygmunta Augusta (Śródmieście) | 1 | 327 | w pobliżu dworca kolejowego Bydgoszcz Główna, w pobliżu peronu 1 |
| 6 | ul. Szubińska 10 (Błonie) | 1 | 328 | na terenie Wojskowych Zakładów Lotniczych |
Magnolie
W Bydgoszczy znajduje się 6 okazów magnolii pośrednich, które uznano za pomniki przyrody[3]. Są to drzewa uważane za symbol wiosny, gdyż wytwarzają wonne kwiaty jeszcze przed wykształceniem liści. Z uwagi na małą wytrzymałość na mróz nie należą jednak do zbyt rozpowszechnionych w mieście.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | al. Ossolińskich 12 (Śródmieście) | 3 | 101/42, 48/51, 45/46 | przed budynkami Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego |
| 2 | ul. Markwarta 9 (Śródmieście) | 1 | 45 | w ogrodzie przydomowym |
| 3 | ul. Cicha 19 (Bielawy) | 2 | 55, 23/56 | przed budynkiem TELDAT-u |
Klony
W Bydgoszczy znajduje się 7 okazów klonów, które uznano za pomniki przyrody[3].
| Nr | Miejsce | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | ul. Kopernika 1 (Śródmieście) | 2 | srebrzysty | 327, 428 | na boisku Copernicanum |
| 2 | Planty nad Kanałem Bydgoskim (Okole) | 2 | srebrzysty | 275, 331 | w pobliżu zabytkowej śluzy IV |
| 3 | ul. Pomorska 33 (Śródmieście) | 1 | srebrzysty | 319 | na podwórzu posesji |
| 4 | ul. Chodkiewicza 44 (Bielawy) | 1 | zwyczajny | 343 | w parku Wojewódzkiego Szpitala Dziecięcego |
| 5 | ul. Maciaszka 120 (Miedzyń) | 1 | zwyczajny | 382 | na niezabudowanej działce, ładnie przebarwia się jesienią |
Lipy
W Bydgoszczy znajdują się 5 okazów lip, które uznano za pomniki przyrody[3]. Drzewa te nie są odporne na zapylenie powietrza, ani długotrwałe susze, kiedy to gubią liście.
| Nr | Lokalizacja | Szt. | Gatunek | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | ul. Osada 15 (Miedzyń) | 1 | drobnolistna | 424 | „Lipa Napoleona”, zły stan zdrowotny, latem 2017 uszkodzona w wyniku nawałnicy[11] |
| 2 | park Henryka Dąbrowskiego (Szwederowo) | 1 | drobnolistna | 494 | przy dolnej alejce spacerowej |
| 3 | przy starorzeczu Wisły (Fordon) | 1 | drobnolistna jedenastopienna | najgrubszy 180 | „Czatownia Wiesława”, powołana w 2011 roku |
| 4 | ul. W. Reymonta (Śródmieście) | 1 | srebrzysta | 252 | na zapleczu budynku VI Liceum Ogólnokształcącego |
| 5 | ul. Wały Jagiellońskie 12 (Stare Miasto) | 1 | szerokolistna | 264 | „Barbara”, rośnie na terenie bydgoskiej delegatury NIK; ustanowiona pomnikiem przyrody w 2009 r. |
Inne gatunki drzew i krzewów
Spośród innych o wymienionych wyżej gatunków, w Bydgoszczy znajduje się 28 okazów pomników przyrody[3].
| Nr | Gatunek | Lokalizacja | Szt. | Obwód w pierśnicy [cm] | Uwagi |
| 1 | bożodrzew gruczołowaty | ul. Jagiellońska 3 (Śródmieście) | 2 | 307 i 377 | przed budynkiem Urzędu Wojewódzkiego od strony ul. Jagiellońskiej |
| 2 | cypryśnik błotny | park Kazimierza Wielkiego (Śródmieście) | 2 | 219 i 334 | nad stawami |
| 3 | cypryśnik błotny | koło Fary, przy rzece (Stare Miasto) | 1 | 193 | „Miłosz”, na terenie katedry św. Marcina i Mikołaja; uznany pomnikiem przyrody w 2009 r. |
| 4 | miłorząb dwuklapowy | ul. Gimnazjalna 2a (Śródmieście) | 1 | 168 | w ogrodzie |
| 5 | miłorząb dwuklapowy dwuwierzchołkowy | róg ul. Konarskiego i ul. Jagiellońskiej (Śródmieście) | 1 | 91/151 | na chodniku, odgrodzony ozdobnym płotkiem. Posadzony ok. 1912, od 2014 pomnik przyrody. Wysokość ok. 15 m[14] |
| 6 | miłorząb dwuklapowy | park Henryka Dąbrowskiego (Szwederowo) | 1 | 94 | przy ul. Filareckiej, nad górnym stawem |
| 7 | miłorząb dwuklapowy | na terenie należącym do spółki „Enea” (Stare Miasto) | 1 | 154 | zwany „Enea”; uznany pomnikiem przyrody w 2009 r. okaz żeński |
| 8 | jesion wyniosły | ul. Mińska 105 (Prądy) | 1 | 264 | przy śluzie Prądy |
| 9 | surmia | ul. Fordońska 6 (Bartodzieje) | 2 | 66 i 106 | katalpa zwyczajna, GDDKiA |
| 10 | surmia | ul. Jagiellońska 27 (Śródmieście) | 1 | 191 | przed Pałacem Młodzieży, początek ścieżki dydaktycznej |
| 11 | wierzba biała | ul. Lisia (Prądy) | 1 | 428 | przy drodze do EBUD-u |
| 12 | wierzba biała | park Henryka Dąbrowskiego (Szwederowo) | 1 | 513 | pomiędzy stawami |
| 13 | buk pospolity | ul. Wały Jagiellońskie 12 (Stare Miasto) | 3 | 299, 265, 213 | „Jarosław”, „Wiesław”, „Jerzy” (odmiana zwisająca); rosną na terenie bydgoskiej delegatury NIK; ustanowione pomnikami przyrody w 2009 r. |
| 14 | sosna pospolita dwupienna | ul. Świetlicowa | 1 | 193/357 | „Dominika” powołana w 2011 roku |
| 15 | perełkowiec japoński | ul. Fordońska 2 (Bartodzieje) | 1 | 249 | obok ronda Fordońskiego |
| 16 | głóg dwuszyjkowy | ul. Kołłątaja 4 (Śródmieście) | 1 | 176 | przed budynkiem mieszkalnym |
| 17 | jabłoń niska | ul. Gdańska 84 (Śródmieście) | 1 | 80 | w ogrodzie posesji |
| 18 | winobluszcz trójklapowy[15] | ul. Bernardyńska 6 (Stare Miasto) | 1 | - | na ścianie frontowej budynku Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego |
| 19 | lilak pospolity | ul. Płocka 8 | 1 | na wys. 70 cm – 170 | na terenie posesji |
| 20 | żywotnik zachodni | cmentarz przy ul. Kcyńskiej (Górzyskowo) | 3 | 142, 143 i 165 | północna strona cmentarza |
| 21 | brzoza brodawkowata | ul. Świętokrzyska 66 (Mariampol) | 1 | 230 | „Sylwia” na terenie posesji, powołana w 2011 roku |
Przypisy
- ↑ http://www.ochronaprzyrody.wuw.pl/02_Ustawy/Dz.U.%201949%20Nr%2025,%20poz.%20180.pdf
- ↑ Do 2003 r. pomniki przyrody ustanawiał rozporządzeniem – wojewoda, po 2003 r. uchwałą – władze samorządowe.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Program Ochrony Środowiska dla miasta Bydgoszczy na lata 2013-2016 http://www.bip.um.bydgoszcz.pl/binary/721_tcm30-133312.pdf (34,2 MB)
- ↑ Uchwała nr XLIII/608/09 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 25 lutego 2009 roku. [dostęp 2011-10-21].
- ↑ Uchwała nr XV/258/11 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 28 września 2011 roku. [dostęp 2011-10-21].
- ↑ a b Renata Kaja, Bydgoskie pomniki przyrody, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1995, ISBN 83-85860-32-0, OCLC 749523197.
- ↑ Ścieżka przyrodnicza w parku nad Starym Kanałem. [dostęp 2011-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-20)].
- ↑ Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Bydgoszczy. 2005. Mapa – Obiekty przyrodnicze i obszary chronione.
- ↑ Encyklopedia Bydgoszczy. t.1. praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Jastrzębskiego. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2011. ISBN 978-83-926423-3-6, str. 316-317
- ↑ Encyklopedia Bydgoszczy. t.1. praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Jastrzębskiego. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2011. ISBN 978-83-926423-3-6, str. 310
- ↑ a b Kilkusetletni dąb na Osowej Górze złamał się jak zapałka
- ↑ uchwała nr XLII/881/13 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 29 maja 2013r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody o nazwie "Mocny Mikuś". (DZ. URZ. WOJ. KUJ-POM. 2013.2128)
- ↑ Dziesięć nowych pomników przyrody w Bydgoszczy
- ↑ Miłorząb w Bydgoszczy ma szansę na tytuł Drzewa Roku 2020
- ↑ został wycięty w 2012 roku, prawnie nie został odwołany
Zobacz też
- Ochrona przyrody w Bydgoszczy
- Parki i tereny leśne w Bydgoszczy
- Warunki naturalne w Bydgoszczy
- Bydgoski Węzeł Wodny
- Cmentarze w Bydgoszczy
- Leśny Park Kultury i Wypoczynku
- Pomniki i rzeźby w Bydgoszczy
Linki zewnętrzne
- Galeria bydgoskich pomników przyrody. [dostęp 2011-12-10].
- Ścieżka dydaktyczna śladami bydgoskich pomników przyrody. [dostęp 2017-06-01].
Bibliografia
- Renata Kaja, Bydgoskie pomniki przyrody, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1995, ISBN 83-85860-32-0, OCLC 749523197.
- Program Ochrony Środowiska dla miasta Bydgoszczy na lata 2005-2012 http://www.bip.um.bydgoszcz.pl/na_skroty/polityki_i_programy/Program_ochrony_srodowiska_dla_Miasta_Bydgoszczy_na_lata_2005_-_2012/
Media użyte na tej stronie
Platany - pomniki przyrody przed budynkiem dawnej Dyrekcji Kolei w Bydgoszczy
Dęby pomniki przyrody w otoczeniu kartodromu w Bydgoszczy
Dąb Bartek w Bydgoszczy - pomnik przyrody i najstarsze drzewo w mieście. Wiek 500 lat, obwód w pierśnicy 625 cm
Autor: Drumeros, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik przyrody miłorząb dwuklapowy w parku im. gen. H. Dąbrowskiego w Bydgoszczy
Pomnikowa aleja jarzębów szwedzkich przy ul. Szymanowskiego w Bydgoszczy
Winobluszcz trójklapowy-pomnik przyrody na budynku UTP w Bydgoszczy (1869), dawniej Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie
platan klonolistny – pomnik przyrody na placu Teatralnym w Bydgoszczy
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Planty nad Kanałem Bydgoskim. Topola Wilhelma
Drzewo o wymiarach pomnika przyrody w Lesie Jastrzębie w Bydgoszczy
Autor: Drumeros, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik przyrody dąb czerwony na terenie gimnazjum nr 22 przy ul. gen. H. Dąbrowskiego 8
Cis – pomnik przyrody na placu Teatralnym w Bydgoszczy
Klon srebrzysty pomnik przyrody na dziedzińcu Copernicanum w Bydgoszczy
Starodrzew nad starym Kanałem Bydgoskim
Platan - pomnik przyrody o obwodzie 300 cm na placu Wolności w Bydgoszczy
Głaz narzutowy "Wojciech" nad glinanką w Fordonie - pomnik przyrody
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Dąb - pomnik przyrody na rondzie Grunwaldzkim w Bydgoszczy
Wierzba o wymiarach pomnika przyrody nad Brdą w Bydgoszczy
Cypryśnik błotny - pomnik przyrody w parku Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Lipa srebrzysta pomnik przyrody przy budynku VI LO w Bydgoszczy
Autor: Drumeros, Licencja: CC BY-SA 3.0
Drugi co do obwodu dąb w Bydgoszczy przy ul. Głębinowej 13. Obwód na rok 2011 - 590 cm.