Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | mjr Józef Zończyk Bohusz |
| Ostatni | insp. Bernard Miller |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej – Inspektorat Okręgowy Nr 2 Straży Granicznej, utworzony został w marcu 1928. Pierwszą siedzibą był Czersk (do 1931), która została później przeniesiona do Bydgoszczy (ul. Ossolińskich 7).
Formowanie i zmiany organizacyjne
20 czerwca 1927 roku prezes Rady Ministrów Józef Piłsudski delegował na stanowisko naczelnego inspektora Straży Celnej płk. Stefana Pasławskiego z zadaniem gruntownej rekonstrukcji tego organu[1]. Jesienią 1927 dokonano nowego podziału terytorialnego, a minister spraw wojskowych skierował do dyspozycji komendanta SC oficerów przewidzianych do obsadzenia nowo utworzonych stanowisk inspektorów okręgowych. Utworzono pięć nowych inspektoratów okręgowych, w tym między innymi Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Celnej, z którego w prostej linii wywodzi się Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej[2]. Kierownikiem inspektoratu mianowano mjr. Józefa Jończyka, a siedzibą inspektoratu był Czersk[2]. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[3]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu okręgowego[4]. W styczniu 1830 roku nastąpiła reorganizacja Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego SG. Nie zmieniała ona liczebności jednostek granicznych. Pięciu inspektoratom granicznym podporządkowano 22 komisariaty, którym z kolei podlegało 114 placówek w tym 40 II linii, oraz 19 posterunków granicznych. Inspektorat ten liczył wówczas 951 oficerów i szeregowych[5]. Rozkazem nr 2 z 4 czerwca 1932 roku w sprawach reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę II linii „Toruń”[6]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej na Pomorski Okręg Straży Granicznej, dotychczasowy inspektorat okręgowy przemianował na komendę okręgu i wprowadził tytuł komendanta okręgu w miejsce dotychczasowego kierownika [7].
Granice i obszar
Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej obejmował odcinek granicy o długości 737 km:
- na północy granicę polsko-niemiecką do styku granicy z Mazowieckim Inspektoratem Okręgowym od m. Wielki Wełcz (wyłącznie),
- granicę z Wolnym Miastem Gdańsk i 145 km granicy morskiej
- granicę polsko-niemiecką od zachodu do styku granicy z Wielkopolskim Inspektoratem Okręgowym w m. Kalina (włącznie).
Kierownicy/komendanci inspektoratu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| major | Józef Zończyk Bohusz[8] | 1927 - 8 XI 1928 | wykładowca w CWK w Grudziądzu |
| inspektor | Wiktor Dunin-Wąsowicz[8] | XII 1928 – VIII 1937 | do Policji Państwowej |
| inspektor | Karol Bacz[5] | 18 VII 1937 – 19 X 1938[9][10] | kierownik ŚIOSG[11] |
| nadinspektor | Wacław Szpilczyński[9] | 19 X 1938[10] – 30 VI 1939[12] | Ekspozytura UC w Gdańsku |
| inspektor | Bernard Miller | 22 VI 1939[12] - |
Struktura organizacyjna
Organizacja inspektoratu w 1928[4]:
- Komenda − Czersk
- Inspektorat Graniczny nr 4 Tczew
- Inspektorat Graniczny nr 5 Gdynia
- Inspektorat Graniczny nr 6 Kościerzyna
- Inspektorat Graniczny nr 7 Chojnice
- Inspektorat Graniczny nr 8 Nakło nad Notecią
Organizacja inspektoratu w 1936:
- Inspektorat składał się z 5 Inspektoratów granicznych, 22 komisariatów i 115 placówek.
- Inspektorat Graniczny nr 4 (Tczew)
- Inspektorat Graniczny nr 5 (Gdynia)
- Inspektorat Graniczny nr 6 (Kościerzyna)
- Inspektorat Graniczny nr 7 (Chojnice)
- Inspektorat Graniczny nr 8 (Nakło)
Przypisy
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b Kula 1994 ↓, s. 41.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 18.
- ↑ a b Goryński 2012 ↓, s. 240.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 83.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 125.
- ↑ a b Goryński 2012 ↓, s. 239.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Tarnowskie Góry” ↓, s. 28.
- ↑ a b Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/51.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/5.
- ↑ a b Rozkazy Komendy SG ↓, s. 49/39.
Bibliografia
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Straż Graniczna 1928–1933 w V rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej. Replint, Warszawa: Stowarzyszenie Weteranów Polskich Formacji Granicznych, 2011.
- Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Tarnowskie Góry” do 1936 roku. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- H.Dominiczak, Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów
- H.Dominiczak, Granica polsko-niemiecka 1919-1939
- S.Mańkowski, Zarys historii ochrony granicy morskiej w Polsce
- J.Prochwicz, Straż Graniczna 1928-1939
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie Straży Granicznej w 1930 roku
Straż Graniczna II RP. Pomorski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej. Stan na 31.08.1939 roku.