Pomorze (prowincja)
| 1816–1945 | |||||
| |||||
| Hymn: Pommernlied (Pieśń Pomorza) | |||||
.svg) | |||||
| Stolica | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Typ państwa | Prowincja pruska | ||||
| Powierzchnia • całkowita |
| ||||
| Liczba ludności (1939) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
| Data powstania | 1816 | ||||
| Data likwidacji | 1945 | ||||
Prowincja Pomorze (niem. Provinz Pommern) – prowincja państwa pruskiego, a potem zjednoczonych w XIX w. Niemiec (do 1945 r.). Stolicą prowincji był Szczecin, a przejściowo w okresie 1808–1814 Stargard[1]. W 1939 roku prowincja miała powierzchnię 38 401 km² i liczyła 2 405 021 mieszkańców.
Numery rejestracyjne samochodów zarejestrowanych w prowincji zaczynały się od „I H”.
Zmiany terytorialne
W wyniku traktatu wersalskiego niewielki fragment powiatów: bytowskiego, lęborskiego i słupskiego (w sumie około 6 km²) został przekazany Polsce. W roku 1932 rejencja stralsundzka została przyłączona do rejencji szczecińskiej, a w roku 1938 (po likwidacji prowincji Marchia Graniczna) powstała nowa, trzecia (obok szczecińskiej i koszalińskiej), rejencja pilska (Regierungsbezirk Grenzmark Posen-Westpreußen) z siedzibą władz w Pile. Po II wojnie światowej większa, wschodnia część prowincji przypadła Polsce, część zachodnia (Pomorze Przednie) przypadła Niemcom i obecnie wchodzi w skład kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.
Podział administracyjny Pomorza (do 1920 roku)
Stolica: Szczecin
- rejencja szczecińska (Regierungsbezirk Stettin)
- rejencja koszalińska (Regierungsbezirk Köslin)
- rejencja stralsundzka (Regierungsbezirk Stralsund)
Szczegółowe podziały administracyjne rejencji znajdują się w poszczególnych opisach tych rejencji.
Demografia
W 1905 roku Prowincja Pomorze obejmowała powierzchnię 30 120 km² i miała 1 684 326 mieszkańców, z których 1 616 550 stanowili protestanci, 50 206 katolicy, 9960 Żydzi[2].
W 1900 roku przy granicy z prowincją Prusy Zachodnie mieszkały 14 162 osoby z ojczystym językiem kaszubskim, oraz w rejonie jezior Łebsko i Gardno ogółem 310 osób posługujących się tym językiem[2].
Nadprezydenci Pomorza
| Lata urzędowania | Nadprezydent | Lata życia |
|---|---|---|
| 1815–1816 | Karl Heinrich Ludwig Freiherr von Ingersleben | 1753 – 1831 |
| 1816–1831 | Johann August Sack | 1764 – 1831 |
| 1831–1835 | Moritz Haubold Freiherr von Schönberg | 1770 – ? |
| 1835–1852 | Wilhelm Friedrich Fürchtegott von Bonin | 1786 – 1852 |
| 1852–1866 | Ernst Karl Friedrich Wilhelm Adolf Freiherr Senfft von Pilsach | 1795 – 1882 |
| 1867–1882 | Ferdinand Karl Wilhelm August Freiherr von Münchhausen | 1810 – 1882 |
| 1883–1891 | Ulrich von Behr-Negendank | 1826 – 1902 |
| 1891–1899 | Robert von Puttkamer | 1828 – 1900 |
| 1900–1911 | Helmuth Freiherr von Maltzahn | 1840 – 1923 |
| 1911–1917 | Wilhelm Hans August von Waldow | 1856 – 1937 |
| 1917–1918 | Max Hermann Freiherr von Ziller | 1856 – 1929 |
| 1918–1919 | Georg Michaelis | 1857 – 1936 |
| 1919–1930 | Julius Lippmann | 1864 – 1934 |
| 1930–1933 | Carl von Halfern | 1873 – 1937 |
| 1933–1945 | Franz Schwede (gauleiter) | 1888 – 1960 |
Wykaz miast 1816–1945 (stan ludności na 1 grudnia 1905)
1 października 1938 do Pomorza przyłączono 21 miast z Marchii Granicznej Poznańsko-Zachodniopruskiej: Choszczno (Arnswalde), Drawno (Neuwedell) (Unruhstadt) z powiatu choszczeńskiego, Dobiegniew (Woldenberg), Drezdenko (Driesen) i Strzelce Krajeńskie (Friedeberg) z powiatu strzeleckiego, Biały Bór (Baldenburg), Czarne (Hammerstein), Człuchów (Schlochau), Debrzno (Preußisch Friedland) i Lędyczek (Landeck) z powiatu człuchowskiego, Złotów (Flatow) i Krajenka (Krojanke) z powiatu złotowskiego, Wałcz, Jastrowie, Mirosławiec, Człopa i Tuczno z powiatu wałeckiego, Krzyż i Trzcianka z powiatu noteckiego oraz miasto Piła.
Miasta
Populacja największych miast prowincji w latach 1890 i 1925 oraz ich współczesna przynależność państwowa:
| miasto | pop. 1890 | pop. 1925 | rejencja | źródło | 2014 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Szczecin | 116 228 | 254 466 | szczecińska | [3] |  |
| 2. | Słupsk | 23 862 | 41 602 | koszalińska | [4] | |
| 3. | Stralsund | 27 814 | 39 469 | stralsundzka | [5] |  |
| 4. | Stargard | 23 785 | 32 545 | szczecińska | [6] | |
| 5. | Kołobrzeg | 16 999 | 30 115 | koszalińska | [7] | |
| 6. | Koszalin | 17 810 | 28 812 | koszalińska | [8] | |
| 7. | Greifswald | 21 624 | 26 695 | stralsundzka | [9] | |
Przypisy
- ↑ Podziały administracyjne Pomorza Zachodniego w latach 1800–1970, red. T. Białecki, Szczecin, 1970, s. 7–8.
- ↑ a b Meyers Großes Konversationslexikon, 6. Auflage, 16. Band, Leipzig/Wien 1909, s. 134–137.
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-22] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-18] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
Linki zewnętrzne
| Rejencja koszalińska Regierungsbezirk Köslin |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rejencja pilska (od 1938) Regierungsbezirk Grenzmark Posen-Westpreußen |
| ||||
| Rejencja stralsundzka (1818–1932) Regierungsbezirk Stralsund |
| ||||
| Rejencja szczecińska Regierungsbezirk Stettin |
|
| 1815 |
|
|---|---|
| 1822–1850 | |
| 1867 |
|
| 1919–1920 |
|
| 1922 |
Media użyte na tej stronie
Herb miasta Stargard Szczeciński, zachodniopomorskie
.svg)
Das Wappen der Hansestadt Anklam zeigt auf blauem Grund eine silberne, gezinnte Mauer, in der Mitte ein offenes Torhaus mit goldenem Dach und Knauf, auf der Mauer ein halbaufgerichteter Greif mit goldener Bewehrung, ausgeschlagener roter Zunge und aufgeworfenem Schweif mit goldener Schwanzquaste, in den Vorderklauen einen goldenen Dreistrahl haltend.
.svg)
(c) I, Akwabud, CC-BY-SA-3.0
Herb miasta Koszalina w latach 1800-1939, modyfikacja herbu z ok.1440-1800
Herb Czaplinka
Autor: Bennet Schulte, Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Mapa Wielkiej Rzeszy Niemieckiej (1944)
Flaga Prowincji Pomorze, przyjęta w 1882 i zniesiona w 1935
Szczecin na starej fotografii
Pomorze, pruska prowincja (1815-1945).
Autor: Furfur, Licencja: CC BY-SA 3.0
Administrative divisions of the Prussian Province of Pomerania, 1913:
Autor: Hellerick, Licencja: CC BY-SA 4.0
Administrative divisions of the Prussian Province of Pomerania, 1939.
© Mateusz War. / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Urząd Miejski w Szczecinie, Polska
.svg)
.svg)
Autor: Glasshouse, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of Arms of the Prussian Province of Pomerania (Pommern)
Autor: Milenioscuro, Licencja: CC BY-SA 3.0
Locator map of Pomerania (Prussia) in the German Empire
_COA.svg)
.svg)
.svg)
