Pompon

Pompon z początku XX w.

Pompon – rodzaj ozdoby ubioru w postaci grubej kity lub kuli wykonanej z wielu kawałków przyciętej włóczki wełnianej albo jedwabnej przędzy. Nazwa pochodzi z języka francuskiego[1].

W strojach codziennych najczęściej spotykany przy czapkach i szalikach. Jest również elementem strojów uroczystych (np. biretu), a jego kolor jest wyróżnikiem godności piastowanej przez noszącego go duchownego.

Istnieją dwa rodzaje pomponów: kuliste i pędzelkowe (dawniej zwane też chwastami lub kutasami).

W XVII w. pompony na czapkach zostały spopularyzowane jako element ubioru marynarzy francuskich, gdzie ich celem było zminimalizowanie kontuzji głowy w niskich korytarzach i pomieszczeniach[2]. Były też używane do ozdoby innych nakryć głowy, jak czaka[3] czy kapelusze bolero[4].

Pompony bywają elementami strojów lokalnych lub narodowych, np. kolorowe pompony są częstą ozdobą ubiorów lapońskich[5] oraz ludów Alaski i północy Kanady[6]. Nie zawsze znajdują się przy nakryciu głowy – przykładem mogą być stroje ewzonów (greckich żołnierzy), z pomponami pędzelkowymi (pod kolanami) oraz kulistymi (przy butach).

Pompony kuliste są często spotykanym rekwizytem (a także stereotypowym atrybutem) cheerleadingu.

  • Czapka z pomponem

    Czapka z pomponem

  • Pompony jako element munduru ewzonów

    Pompony jako element munduru ewzonów

  • Cheerleaderka z pomponami

    Cheerleaderka z pomponami

  • Pompony w strojach norweskich Saamów
    (c) Karin Beate Nøsterud/norden.org, CC BY 2.5 dk

    Pompony w strojach norweskich Saamów

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Irena Turnau, Słownik ubiorów, Wydawnictwo Naukowe Semper, s. 144
  2. ↑ Do czego służy pompon na czapce?, kobieta.interia.pl [dostęp 2021-10-25] (pol.).
  3. ↑ Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 77. ISBN 83-01-12365-6.
  4. ↑ Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 48. ISBN 83-01-12365-6.
  5. ↑ Valerie Steele: Encyclopedia of Clothing and Fashion. Thomson Gale, 2005, s. 98. ISBN 0-684-31451-7. (ang.).
  6. ↑ Valerie Steele: Encyclopedia of Clothing and Fashion. Thomson Gale, 2005, s. 247. ISBN 0-684-31451-7. (ang.).


Media użyte na tej stronie

Norske samer, Karin Beate Nosterud.jpg
(c) Karin Beate Nøsterud/norden.org, CC BY 2.5 dk
Norske samer
Hufflepuff Hat.jpg
Autor: anneheathen, Licencja: CC BY 2.0
A knitted bobble hat, in Hufflepuff colours.
Evzonnobet.jpg
Autor: w:User:Brastite, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Producer says: "I, the creator of this work, hereby grant the permission to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts. Subject to disclaimers."