Porozumienie w Lancaster House

Ten artykuł od 2010-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Porozumienie w Lancaster House w Londynie położyło kres rządom potomków białych kolonizatorów w Rodezji (obecnie Zimbabwe). Pakt podpisano po zakończeniu negocjacji pomiędzy reprezentantami Frontu Patriotycznego, składającego się z ZAPU (Afrykańskiej Unii Ludowej Zimbabwe - Zimbabwe African Peoples Union) i ZANU (Afrykańskiej Unii Narodowej Zimbabwe - Zimbabwe African National Union) a delegatami rządu Rodezji: biskupem Abelem Muzorewą oraz Ianem Smithem. Porozumienie podpisano 21 grudnia 1979 roku.

Po konferencji szefów rządów krajów, należących do brytyjskiej Wspólnoty Narodów, która odbyła się w Lusace (Zambia) w dniach 1-7 sierpnia 1979, rząd brytyjski zaprosił Muzorewę oraz przywódców Frontu Patriotycznego na Konferencję Konstytucyjną do posiadłości Lancaster w Londynie. Celem konferencji było uzgodnienie treści Deklaracji Niepodległości Zimbabwe (Independence Constitution). Przedstawiciele rządu brytyjskiego proponowali, by pierwsze wybory w niepodległym Zimbabwe odbyły się pod nadzorem Wielkiej Brytanii, aby Rodezja mogła w sposób w pełni legalny uzyskać niezależność i uczciwie wybrać nowe władze. Obecność brytyjskich obserwatorów zagwarantowałaby również przestrzeganie zasady pluralizmu wyborczego w kraju.

Konferencji przewodniczył Lord Peter Carrington, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii. Obrady trwały od 10 września do 15 grudnia 1979 r. i składały się z 47 sesji plenarnych.

W trakcie konferencji osiągnięto porozumienie w sprawach:

  • podsumowania postanowień Deklaracji Niepodległości Zimbabwe
  • ustalenia zadań na okres przed proklamacją niepodległości
  • zawieszenia broni pomiędzy stronami konfliktu

W wyniku porozumienia strony zobowiązały się:

  • zaakceptować zwierzchnictwo nowego rządu
  • przestrzegać zapisów Deklaracji Niepodległości
  • wywiązać się z zadań zaplanowanych na okres przed proklamacją niepodległości
  • przestrzegać warunków zawieszenia broni
  • prowadzić kampanię wyborczą w sposób pokojowy i uczciwy
  • zrezygnować z wykorzystania siły w celach politycznych
  • zaakceptować wyniki wyborów i zlecić podległym oddziałom przybocznych organizacji zbrojnych akceptację wybranej władzy

Na mocy postanowień Deklaracji Niepodległości, 20% miejsc w parlamencie Zimbabwe zarezerwowanych zostało dla białych polityków.

Trwająca trzy miesiące konferencja mogła zakończyć się brakiem kompromisu, ze względu na różnice zdań w kwestii reformy gruntowej. Główną barierą dla Roberta Mugabego w drodze do podpisania traktatu była właśnie kwestia gruntów. Rządy brytyjski i amerykański zaproponowały, że wykupią majątki od chętnych białych osadników, którzy nie akceptowali ugody z czarną większością. Utworzono fundusz przeznaczony na wykup ziemi, z którego korzystano w latach 1980-90.

Porozumienie podpisali: Lord Carrington, Sir Ian Gilmour, Robert Mugabe, Joshua Nkomo, biskup Abel Muzorewa oraz dr S C Mundawarara,

Brytyjczycy uczestniczyli w zimbabwijskiej konferencji, dotyczącej odbudowy i rozwoju kraju, która odbyła się w roku 1981. Podczas konferencji rząd brytyjski obiecał władzom Zimbabwe pomoc finansową w wysokości ponad 630 milionów funtów. Pierwszy etap reformy gruntowej przeprowadzono w roku 1980, w dużej mierze - dzięki funduszom zgromadzonym w Wielkiej Brytanii. W wyniku reformy osiedlono ok. 70 tys. bezrolnych chłopów na terytorium o powierzchni 20 tys. kilometrów kwadratowych.

Delegacja brytyjska

  • Sir Farhan Miah
  • Lord Peter Carington, 6. Baron Carrington, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii (przewodniczący konferencji)
  • Ian Gilmour, Baron Gilmour of Craigmillar
  • Sir Michael Havers, Baron Havers
  • Lord Harlech
  • Richard Luce
  • Sir Michael Palliser
  • Sir Antony Duff
  • D M Day
  • R A C Byatt
  • Robin Renwick, Baron Renwick of Clifton
  • P R N Fifoot
  • Sir Nicholas Fenn, szef Wydziału Informacyjnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Wielkiej Brytanii
  • G G H Walden
  • C D Powell
  • P J Barlow
  • R D Wilkinson
  • A M Layden
  • R M J Lyne
  • M J Richardson
  • C R L de Chassiron
  • A J Phillips
  • M C Wood

Delegacja Frontu Patriotycznego

  • Robert Mugabe - przyszły prezydent Zimbabwe
  • Joshua Nkomo - przywódca ZAPU
  • Josiah Mushore Chinamano - jeden z przywódców ZAPU, polityk umiarkowany, przyszły minister
  • Edgar Tekere - przyszły minister, wyrzucony z partii w roku 1988, po tym jak zdradził swoje plany związane z wprowadzeniem systemu monopartyjnego w Zimbabwe. Protestował przeciwko masakrze ludności cywilnej w prowincji Matabeleland, która miała miejsce po wprowadzeniu przez rząd sankcji wobec dysydentów ukrywających się w tym regionie. Założył własną partię, Ruch na Rzecz Jedności Zimbabwe (Zimbabwe Unity Movement)
  • Generał Josiah Tongogara, generał ZANLA, z zewnętrznej organizacji bojowej ZANU
  • Ernest R Kadungure, ZAPU, przyszły sekretarz finansów
  • Dr H Ushewokunze - pierwszy minister zdrowia, kierownik resortu energetycznego i transportowego, a także resortu spraw politycznych. Porywczy i często wzbudzający kontrowersje, toczył spory z administracją prezydenta Mugabego, wskutek czego wyrzucono go z rządu. Wkrótce powrócił do rządu i został ponownie zdymisjonowany. Zmarł w roku 1995. Pochowano go na cmentarzu narodowym w Zimbabwe. Uważany jest za bohatera narodowego tego kraju.
  • Dzingai Mutumbuka - przyszły minister edukacji
  • Josiah Tungamirai - przyszły szef lotnictwa, później członek parlamentu; wybrany z okręgu Gutu North
  • Edson Zvobgo - prawnik, absolwent Harvardu, późniejszy minister. Kłócił się z prezydentem Mugabem w kwestii wolności prasy
  • Dr S Mubako
  • W Kamba
  • Joseph Msika - jeden z przywódców ZAPU, późniejszy wiceprezydent Zimbabwe
  • T George Silundika - Sekretarz ds. Propagandy i Informacji w ZAPU
  • A M Chambati
  • John Nkomo
  • L Baron
  • S K Sibanda
  • E Mlambo
  • C Ndlovu
  • E Siziba

Delegacja rządu Rodezji

  • biskup Abel Muzorewa
  • S C Mundawarara
  • E L Bulle
  • F. Zindoga
  • D C Mukome
  • G B Nyandoro
  • wielebny Ndabaningi Sithole
  • L Nyemba
  • szef K Ndiweni
  • premier Ian Smith
  • D C Smith
  • R Cronje
  • C Andersen
  • Dr J Kamusikiri
  • G Pincus
  • L G Smith
  • wicemarszałek lotnictwa H Hawkins
  • Dr E M F Chitate
  • D Zamchiya
  • S V Mutambanengwe
  • M A Adam
  • P Claypole