Port lotniczy Olsztyn-Mazury

Port Lotniczy Olsztyn-Mazury

Lotnisko Szymany

Terminal lotniska
Państwo	Polska
Miejscowość	Szymany
Właściciel	Warmia i Mazury Spółka z o.o.
Data otwarcia	1996 (stary port) 2016 (nowy port)
Data zamknięcia	2003 (stary port)
Kod IATA	SZY
Kod ICAO	EPSY
Strefa czasowa	UTC UTC +1
Wysokość	141 m n.p.m.
Statystyki ruchu (2021)
Liczba pasażerów	47 039 -23,0%
Cargo	0 t
Liczba operacji	656 1.5%
Drogi startowe
Kierunek 01/19: beton, 2500 × 60 m
Położenie na mapie gminy wiejskiej Szczytno SZY
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de SZY
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego SZY
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego SZY
53°29′16,486″N 20°56′50,243″E/53,487913 20,947290
Strona internetowa

Port Lotniczy Olsztyn-Mazury (kod IATA: SZY, kod ICAO: EPSY) – port lotniczy położony w miejscowości Szymany, ponad 10 km od centrum Szczytna i ok. 56 km na południowy wschód od centrum Olsztyna. Port ten obsługiwał region Warmii i Mazur w latach 1996–2003 oraz po rozbudowie od 2016. Jest jedynym portem lotniczym w województwie warmińsko-mazurskim.

Część lotnicza lotniska zajmuje powierzchnię ok. 322 ha.

Nazwa

Oficjalna nazwa w rejestrze ICAO Lotnisko Szymany, w 2015 r. Rada nadzorcza zarządzającej lotniskiem spółki „Warmia i Mazury” zatwierdziła nazwę Olsztyn-Mazury. Oficjalną pełną nazwą lotniska jest „Port lotniczy Olsztyn-Mazury”^[1]. Autorem logo Portu Lotniczego Olsztyn-Mazury jest Mateusz Obarek Studio Gravite.

Historia

Port lotniczy Olsztyn-Dajtki

Po zakończeniu I wojny światowej postanowiono wybudować port lotniczy w pobliżu Olsztyna. Do tego celu wybrano w 1926 r. największy w pobliżu miasta teren o płaskiej powierzchni w pobliżu wsi Dajtki. Lotnisko miało służyć celom wojskowym, a także cywilnym. 1 czerwca 1926 roku rozpoczęły się w sezonie letnim regularne loty pasażerskie Lufthansy do Gdańska. Był poprzednikiem portu lotniczego Szymany.

Port lotniczy Szymany

Logo Portu lotniczego Olsztyn-Mazury

Port ten obsługiwał region Warmii i Mazur od 1996 do 2003. Jest jedynym portem lotniczym w województwie warmińsko-mazurskim. Lotnisko w Szymanach było wykorzystywane przez niemieckie lotnictwo wojskowe przed i w czasie II wojny światowej, a po jej zakończeniu przez polskie lotnictwo wojskowe. Na początku lat 60. podniesiono parametry lotniska do II klasy wojskowej.

16 stycznia 1996 – w związku z malejącym wykorzystywaniem przez wojsko – lotnisko zaczęto wykorzystywać do celów cywilnych. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością: Porty Lotnicze „Mazury-Szczytno”.

Stanowiska odprawy biletowo-bagażowej check-in

Czerwiec 1996 – pierwsze lądowanie samolotu Polskich Linii Lotniczych LOT – ATR-72 z pasażerami na pokładzie.

10 października 2001 – rozporządzeniem Rady Ministrów lotnisko zostało wpisane na listę lotnisk, na których mogą być wykonywane starty i lądowania w ruchu międzynarodowym /przejście graniczne/.

22 sierpnia 2002 – Ministerstwo Obrony Narodowej przekazuje lotnisko Agencji Mienia Wojskowego.

14 maja 2003 – Spółka Porty Lotnicze Mazury-Szczytno uzyskuje certyfikat Agenta Obsługi Naziemnej Nr PL-15H/03 w zakresie obsługi pasażerów, obsługi bagażu, obsługi płytowej statków powietrznych, obsługi w zakresie zaopatrywania statków powietrznych w paliwo, transportu naziemnego pomiędzy statkiem powietrznym i dworcem lotniczym.

30 listopada 2003 – wojsko opuszcza lotnisko.

2 grudnia 2005 – lotnisko zostało wpisane do Rejestru Lotnisk Cywilnych pod numerem 59 jako lotnisko cywilne użytku publicznego kodzie referencyjnym 3C.

27 października 2006 – Urząd Lotnictwa Cywilnego certyfikuje część lotniczą lotniska.

Płyta postojowa z samolotem LOT odlatującym do Lwowa

Widok na terminal od strony płyty postojowej

Listopad 2008 – spółka European Businessa Partners sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie obejmuje 60% udziałów w spółce zarządzającej lotniskiem. Jest to pierwsza prywatyzacja polskiego lotniska regionalnego. Lotnisko powstało w latach 50. XX w. jako obiekt wojskowy. Jego znaczenie wzrosło po usytuowaniu Ośrodka Kształcenia Kadr Wywiadu (tzw. szkoły szpiegów) w pobliskich Starych Kiejkutach. W 1996 lotnisko zostało przekazane jako zbędne dla potrzeb wojska Agencji Mienia Wojskowego, która wydzierżawiła je spółce Porty Lotnicze „Mazury-Szczytno”. Od tego czasu, w latach 1996–2003, w sezonie letnim, odbywały się regularne, cotygodniowe loty z Warszawy i z miast w Niemczech.

W 2005 port posiadał infrastrukturę zdolną do obsługi samolotów średniej wielkości, w tym 2000-metrową betonową drogę startową oraz system ILS. Wolę wykonywania połączeń do tego portu wyraziła linia lotnicza Ryanair, uzależniając to od inwestycji w rozbudowę terminalu oraz poprawę jakości nawierzchni pasa startowego.

31 października 2006 spółka zarządzająca lotniskiem podpisała 5-letnią umowę dzierżawy gruntu z Agencją Mienia Wojskowego, z opcją na jej przedłużenie na następne lata. Dzięki temu była w stanie otrzymać 1 mln zł dofinansowania od samorządu województwa na ponowne uruchomienie portu. Dalszy milion miał być przekazany spółce przez jej udziałowca, firmę Energopol. Spółka miała jeszcze szanse otrzymania 2 mln zł od polskiego rządu. Również inny udziałowiec spółki, Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”, miało zamiar darować jej część zadłużenia^[2].

Wnętrze terminala

Miejsce oczekiwania dla pasażerów

Taras widokowy (1sze piętro) terminala

W latach 2007–2013 na rozbudowę portu lotniczego przeznaczono ponad 204 miliony złotych, między innymi na przekształcenie go z kategorii 3C do 4D oraz wyposażenie w przyrządowe podejściem do lądowania (ILS II kategorii, VOR/DME). Zakończenie prac nastąpiło w 2015 roku, natomiast pierwszy rejsowy lot odbył się 20 stycznia 2016. Samoloty rejsowe firmy Sprint Air obsługują połączenia z Krakowem i Berlinem^[3].

Lotnisko uzyskało certyfikat Urzędu Lotnictwa Cywilnego 18 stycznia 2016. 20 stycznia wystartował z niego pierwszy czarterowy samolot do Berlina. Natomiast pierwszy samolot rejsowy wystartował z Szyman 21 stycznia^[4].

5 lipca 2017 z Szyman odleciał samolot z turystami na Rodos, a 7 lipca 2017 lotnisko przyjęło stutysięcznego pasażera^[5].

31 sierpnia 2019 r. odbył się ostatni lot do Lwowa ^[6].

27 października 2019 r. poleciał pierwszy samolot Wizzair do Bremy^[7].

28 października 2019 r. aby zapewnić większy komfort podróży pasażerom korzystającym z Portu Lotniczego Olsztyn-Mazury uruchomiono nowy dodatkowy Gate nr 3 znajdujący się na pierwszym piętrze terminala^[8].

7 listopada 2019 r. poleciał pierwszy samolot Ryanair do Kolonii^[9].

1 kwietnia 2021r. uruchomiona została nowa samorządowa linia autobusowa pomiędzy Lotniskiem Olsztyn-Mazury a Mikołajkami, przez Szczytno oraz Mrągowo^[10].

2 lipca 2021 r. poleciał pierwszy samolot Ryanair do Wrocławia^[11].

We wrześniu 2021 r. rozpoczęły się prace budowlane polegające do podwyższeniu standardu lotniska do II kategorii systemu ILS^[12].

13 października 2021 r. port lotniczy uzyskał pozwolenia wymagane do obsługi operacji lotniczych typu CARGO, czyli transportu towarów i poczty^[13].

24 listopada 2021 r. oddano do użytku dwa hangary lotnicze dla małych i średnich samolotów (budowa kosztowała 3,291 mln zł)^[14]. Oddane do użytku hangary, każdy o powierzchni 500 m 2, znajdują się naprzeciw terminala pasażerskiego, po drugiej stronie pasa startowego.14 grudnia 2021 r. Port Lotniczy Olsztyn-Mazury został włączony do transeuropejskiej sieci TEN-T^[15].

17 czerwca 2022 r. odbył się inauguracyjny rejs linii LOT do Rzeszowa^[16].

Statystyki ruchu

Zobacz zapytanie i odniesienia źródłowe Wikidata o wartości.

Źródła

• 2007-2004, Urząd Lotnictwa Cywilnego^[24].

Kierunki lotów i linie lotnicze

Loty rejsowe

Linia lotnicza	Kierunek
LOT	Kraków Sezonowe: Rzeszów
Ryanair	Londyn-Stansted Sezonowe: Kraków Wrocław
Wizz Air	Dortmund Londyn-Luton

Mapa kierunków lotów

Olsztyn-Mazury

Londyn-Luton

Londyn-Stansted

Dortmund

Kraków

Wrocław

Rzeszów

Kierunki lotów regularnych z lotniska Olsztyn-Mazury

Kierunki obsługiwane w przeszłości

Linia lotnicza	Kierunek	Okres operowania
Adria Airways	Monachium	od 17 czerwca do 28 października 2016[25]
LOT	Warszawa-Okęcie[26] Lwów[27][[Chorwacja|]] Rijeka	od 2 lipca do 30 września 2016[28] od 27 marca 2018 do 31 sierpnia 2019[6]od 3 lipca do 4 września 2021[29]
Ryanair	Kolonia/Bonn	od 7 listopada 2019 do 27 lutego 2020[30]
Sprint Air	Berlin-Tegel[3] Kraków-Balice[3] Wrocław[31]	od 21 stycznia do 28 października 2016[32] od 22 stycznia do 28 października 2016 od 6 czerwca do 28 października 2016
Wizz Air	Oslo-Torp Brema	od 20 maja[33] do 25 grudnia 2017[34] od 27 października 2019 do 5 stycznia 2020[35]
Small Planet Airlines	Burgas[36]	od 19 czerwca do 4 września 2018[37]
Bulgarian Air Charter	Burgas	od 9 czerwca do 15 września 2019[38]

Połączenie kolejowe i autobusowe

Peron przystanku kolejowego przy terminalu lotniska Olsztyn-Mazury

Pod koniec 2015 roku ukończono budowę przystanku kolejowego Szymany Lotnisko^[39]. 21 stycznia 2016, w dniu rozpoczęcia działalności portu lotniczego, połączenie kolejowe zostało uruchomione. Odległość od stacji Olsztyn Główny wynosi 55 km, a czas przejazdu wynosi około godziny^[40].

Olsztyn-Mazury jest szóstym portem lotniczym w Polsce (po Krakowie, Warszawie, Szczecinie-Goleniowie, Lublinie i Gdańsku), który posiada pasażerskie połączenie kolejowe. Pociąg lotniskowy zatrzymuje się w drodze na lotnisko na wszystkich stacjach i przystankach osobowych: Klewki, Marcinkowo, Pasym, Grom, Szczytno i Siódmak. Wszystkie kursy pociągów lotniskowych są skorelowane z odlotami i przylotami samolotów operujących z lotniska Olsztyn-Mazury.

Do lotniska można dojechać z Olsztyna autobusem przewoźnika Markus Travel, a także z Grajewa, Ełku, Orzysza, Pisza autobusem przewoźnika Transport Wesołowski. Kursy autobusów lotniskowych są skorelowane z odlotami i przylotami większości samolotów operujących z lotniska Olsztyn-Mazury.

Szymany a tajne loty CIA

Lotnisko w Szymanach stało się szerzej rozpoznawalne w 2005 roku, gdy organizacja Human Rights Watch ogłosiła, że Boeing 737 o numerach N313P, który należał do CIA, przewoził więzionych bojowników z Kabulu do Guantánamo i lądował w Szymanach. W Szymanach miał też lądować Gulfstream V o numerach N379P, który według Amnesty International zaliczył ponad 50 lotów do Guantanamo, zyskując przydomek „Guantanamo Bay Express”. Według byłej rzeczniczki prasowej lotniska Marioli Przewłockiej miało miejsce 6 lądowań, w przypadku których władze nakazywały, aby nie urządzać normalnej odprawy pasażerów, a opłaty lotniskowe, znacznie wyższe niż normalnie, były uiszczane w gotówce, na faktury wystawiane na fikcyjne amerykańskie przedsiębiorstwa^[41][42]. Dowody w tej sprawie opublikowała „Rzeczpospolita”^[43]. Według brytyjskiej organizacji Reprieve oraz na podstawie materiałów sądowych z pozwu o zapłatę wniesionego przez Richmor Aviation i SportsFlight, loty te były organizowane przez amerykańskie przedsiębiorstwo Dyncorp z siedzibą w Wirginii, które potem połączyło się z Computer Sciences Corporation^[44][45].

Więźniowie mieli być przewożeni do tajnego obiektu wojskowego znajdującego się w okolicy Szczytna – do Ośrodka Kształcenia Kadr Wywiadu (tzw. szkoła szpiegów) w Starych Kiejkutach, w którym następnie mieli być torturowani^[46]. Wśród więźniów miał być Chalid Szajch Muhammad, uważany za głównego organizatora zamachu na World Trade Center^[46][47].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna portu lotniczego Olsztyn-Mazury
• Strona kampanii Instytutu Liberalnego na rzecz otwarcia portu
• Nicholas Watt, „The Guardian”: Deep in Le Carré country, the remote Polish airport at heart of CIA flights row (ang.)
• BBC: Chasing Shadows – audio (ang.)