Portal:Dinozaury

Artykuł miesiąca

(c) I, Masur, CC-BY-SA-3.0

Dysalotosaurus – rodzaj ornitopoda z kladu Iguanodontia i rodziny Dryosauridae, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszej Afryki. Obejmuje jeden gatunek, D. lettowvorbecki; jego nazwę wzmiankował już w 1919 r. w jednej ze swych publikacji Hans Virchow, lecz gatunek formalnie został opisany dopiero w 1920 r. przez Josefa Pompeckja. Wszystkie znane skamieniałości Dysalotosaurus zostały odkryte w latach 1910-1913 przez niemieckich paleontologów na obszarze jednego kamieniołomu (Ig/WJ) położonego ok. 2,5 km na północny zachód od miejscowości Tendaguru w Tanzanii, w osadach kimerydu. Wszystkie skamieniałości pochodzą z dwóch wielkich, blisko położonych skupisk kości; pochodzący z nich materiał kopalny D. lettowvorbecki oznaczono ponad czternastoma tysiącami numerów katalogowych. Zdecydowana większość odkrytych wówczas skamieniałości Dysalotosaurus to pojedyncze kości, ale udało się też odkryć pewną liczbę bardziej kompletnych i częściowo artykułowanych szkieletów. W kamieniołomie Ig/WJ odkryto również skamieniałości dinozaurów z rodzajów Elaphrosaurus i Kentrosaurus, co najmniej jednego, a może dwóch gatunków zauropodów i być może także drugiego taksonu z grupy teropodów, a ponadto skamieniałości pterozaurów, krokodylomorfów, lepidozaurów, płazów i trzech gatunków ssaków (Tendagurutherium dietrichi, Tendagurodon janenschi i Allostaffia aenigmatica); tym niemniej zdecydowaną większość skamieniałości odkrytych w tym kamieniołomie stanowią właśnie kości Dysalotosaurus. Duża część kości D. lettowvorbecki, w tym większość artykułowanych szkieletów zbadanych przez Pompeckja, została zniszczona w wyniku alianckich nalotów na Niemcy w czasie II wojny światowej lub zaginęła w czasie wojny; jedynymi źródłami informacji o tym materiale kopalnym są szkice zrobione przed jego zniszczeniem oraz publikacja Wernera Janenscha z 1955 r. Z okazów, które zachowały się do dziś, tylko u jednego (oznaczonego dy I) zachowało się ok. 50% szkieletu.

• Archiwum artykułów miesiąca

Ilustracja miesiąca

Sinokaliopteryks zjadający sinornitozaura

• Archiwum ilustracji miesiąca

Zobacz też...

Artykuły ważne dla osób zainteresowanych dinozaurami:

paleontologia – geologia – tabela stratygraficzna – ewolucja – gady – zauropsydy – era mezozoiczna – wymieranie kredowe

Paleontolodzy: Robert Bakker – José Bonaparte – Barnum Brown – William Buckland – Edward Drinker Cope – Dong Zhiming – Jerzy Dzik – John Bell Hatcher – Jack Horner – Friedrich von Huene – Zofia Kielan-Jaworowska – Gideon Mantell – Othniel Charles Marsh – Hermann von Meyer – Henry Fairfield Osborn – Halszka Osmólska – John Ostrom – Karol Sabath

Aktualności

Lista dziesięciu ostatnio opisanych naukowo rodzajów dinozaurów:

1. Stellasaurus Wilson, Ryan i Evans, 2020
2. Kholumolumo Peyre de Fabrègues i Allain, 2020
3. Wulong Poust et al., 2020
4. Yamanasaurus Apesteguía et al., 2020
5. Jinbeisaurus Wu et al., 2020
6. Dineobellator Jasinski, Sullivan i Dodson, 2020
7. Xunmenglong Xing et al., 2020
8. Tralkasaurus Cerroni et al., 2020
9. Amanzia Schwarz et al., 2020
10. Abdarainurus Awerianow i Łopatin , 2020

Ciekawostki

Czy wiesz, że...

• najwyższym dinozaurem był zauroposejdon – osiągał wysokość do 18,5 m?
• największym dinozaurem był prawdopodobnie amficelias – szacuje się, że mógł osiągać niemal 60 m długości?
• największym lądowym drapieżnikiem wszech czasów był spinozaur – osiągał długość do 17 m, wysokość do 7 m oraz masę 8–9 ton?
• najmniejszym dinozaurem był Anchiornis – osiągał 34 cm długości i ważył 110 g?
• układ oddechowy aerosteona bardzo przypominał ptasi?
• niektóre ankylozaury miały ogon zakończony kostną maczugą, ważącą do ok. 40 kg?
• jednymi z pierwszych dinozaurów były herrerazaury – pojawiły się już 228 mln lat temu?
• Citipati była pokryta zaawansowanym upierzeniem oraz miała szerokie i obszerne skrzydła?

• chiński paleontolog Xu Xing, dzięki pracom na najbogatszym złożu skamielin dinozaurów na świecie w okolicach miasta Zhucheng, znalazł więcej szczątków tych gadów, niż ktokolwiek inny w całej historii paleontologii?

Kategorie artykułów

Kategoria główna: Dinozaury

Według systematyki:

• Dinozaury gadziomiedniczne
  • Prozauropody
  • Teropody
    • Celofyzoidy
    • Celurozaury (Archaeopterygiformes, Dromeozaury, Ornitomimozaury, Owiraptorozaury, Terizinozauroidy, Troodony, Tyranozauroidy)
    • Ceratozaury
    • Karnozaury
    • Megalozauroidy (Spinozaury)
  • Zauropody
    • Brachiozaury
    • Diplodokokształtne
    • Tytanozaury
• Dinozaury ptasiomiedniczne
  • Ceratopsy
  • Heterodontozaury
  • Ornitopody
    • Hipsylofodony
    • Iguanodony (Hadrozauroidy)
  • Pachycefalozaury
  • Tyreofory
    • Ankylozaury
    • Stegozaury

Według okresu występowania: Dinozaury triasu – Dinozaury jury – Dinozaury kredy

Według położenia geograficznego: Dinozaury Afryki – Dinozaury Ameryki Południowej – Dinozaury Ameryki Północnej – Dinozaury Australii – Dinozaury Azji – Dinozaury Europy‎ – Dinozaury Indii i Madagaskaru