Portret papieża Pawła III z wnukami Ottavianem i Alessandrem Farnese

Portret papieża Pawła III z wnukami Ottavianem i Alessandrem Farnese

Autor	Tycjan
Data powstania	1545–1546
Medium	olej na płótnie
Wymiary	202 × 176,6 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Museo di Capodimonte

Portret papieża Pawła III z odkrytą głową

Portret papieża Pawła III z nepotami – portret renesansowego włoskiego malarza Tycjana znajdujący się obecnie w Museo di Capodimonte w Neapolu.

Pierwsze płótna związane z rodem Farnese, z którego pochodził papież Paweł III, powstały w 1542 roku. Tycjan sportretował młodego Ranuccia Farnese, młodszego syna Pierluigiego i wnuka papieża, późniejszego kardynała^[1]. W 1543 roku w Rzymie powstał pierwszy portret papieża pt. „Papież Paweł III” (1543, Neapol Museo Nazionale^[2]) przedstawionego jako starzec z długa biała brodą. W 1545 roku Tycjan namalował portret grupowy papieża z wnukami: Ottavianem i Alessandrem.

Papież został przedstawiony tradycyjnie jako starzec siedzący w fotelu, kurczowo obejmujący jego poręcz. Jego twarz, dość surowa, skierowana jest w stronę wnuka Okatwiusza Farnese, a jego wzrok groźnie przeszywa młodzieńca. Sylwetka papieża jest skręcona w kierunku Oktawiusza. Ten przedstawiony został w pozycji na wpół pochylonej do świątobliwości prawdopodobnie by lepiej słyszeć jego słowa lub by, mówiąc szeptem, być lepiej słyszalnym. Na jego twarzy z pozoru zasłuchanej, widać fałszywość zamiarów i nadmierna służalczość. Za papieżem stoi drugi wnuk, kardynał książę Aleksander Farnese, wpatrzony w widza z lekko uniesioną dłonią. Portretowane postacie zostały przedstawione przez Tycjana w sposób odmienny od tradycyjnych, tworząc scenkę sytuacyjną nawiązującą do ówczesnej sytuacji i dziejów rodu. Płótno przedstawia więc papieża z buntującym się wnukiem Oktawianem i będącego z nim w zmowie Aleksandra^[3]. Tycjan, malując obraz, przedstawił psychologiczny obraz postaci, co było często przyrównywane do sztuki przedstawiania charakterów przez Szekspira. Obraz nie został ukończony, na co wskazuje dolna część obrazu i naszkicowane jedynie ręce, prawdopodobnie przez zbyt śmiałą interpretację malarza.

Przypisy

Bibliografia

• R. Bergerhoff, Tycjan, Arkady, Warszawa 1979.
• Wielkie muzea. Museo di Capodimonte, HPS, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60688-47-2.
• W. Mole, Tycjan, Arkady, Warszawa 1958.
• WładysławW. Tomkiewicz WładysławW., Tycjan, HannaH. Serkowska (tłum.), Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, ISBN 83-03-02159-1, OCLC 834961858 .