Porty lotnicze w Polsce

Porty lotnicze w Polsce – system cywilnych portów lotniczych w Polsce, wykorzystywanych do transportu pasażerskiego. W jego skład wchodzi 15 portów lotniczych: największe Lotnisko Chopina i 14 portów regionalnych.

Największy port lotniczy

Największym portem lotniczym w Polsce jest Lotnisko Chopina w Warszawie.

Regionalne porty lotnicze

Mianem regionalnych portów lotniczych określa się sieć portów lotniczych, które w okresie gospodarki planowej miały odgrywać pomocniczą rolę w stosunku do stołecznego lotniska w Warszawie. Miały one przyjmować pasażerów przylatujących z zagranicy lub wylatujących za granicę przez Okęcie, który miał docelowo pełnić rolę węzła przesiadkowego dla całej Polski. Po liberalizacji rynku lotniczego w maju 2004, lotniska te rozwinęły swoje własne połączenia zagraniczne, zwłaszcza w oparciu o tzw. tanie linie lotnicze, takie jak np. easyJet, Ryanair, SkyEurope Airlines (wycofał się z Polski w 2008 r.), Centralwings (nie operuje od października 2008 r.), Wizz Air oraz Sprint Air.

Obecnie portu lotniczego nie mają w Polsce trzy województwa: opolskie, podlaskie i świętokrzyskie.

Zarządzanie portami lotniczymi w Polsce

W 1987 r. powołano Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”, które zarządza obecnie trzema portami lotniczymi: Warszawa, Zielona Góra i Warszawa-Radom. W pozostałych portach lotniczych w: Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Olsztynie i Wrocławiu, przekształconych w spółki prawa handlowego, PP „Porty Lotnicze” posiada udziały. PP „Porty Lotnicze” nie posiada jedynie udziałów w spółkach: „Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta” oraz „Port Lotniczy Lublin”.

Porty lotnicze istniejące obecnie

Główne miasto dla portuWojewództwoGmina/miastoNazwa toponomiczna
(miejscowość/dzielnica)
ICAOIATANazwa portu lotniczegoOfic. liczba pasażerów (2018)[1]Ofic. liczba pasażerów (2019)[1]Ofic. liczba pasażerów (2020)[1]Ofic. liczba pasażerów (2021)[1]Zmiana
(2020 – 2021)
WarszawamazowieckieWarszawaOkęcie
(Włochy)
EPWAWAWLotnisko Chopina w Warszawie17 737 23118 844 5915 473 2247 445 46836,0%
KrakówmałopolskieZabierzówBaliceEPKKKRKPort lotniczy Kraków-Balice im. Jana Pawła II6 759 6838 402 8592 588 9703 065 95718,4%
KatowiceśląskieOżarowicePyrzowiceEPKTKTWMiędzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach
(Katowice Airport)
4 825 8454 843 6501 437 8762 311 58660,8%
GdańskpomorskieGdańskRębiechowo
(Matarnia)
EPGDGDNPort lotniczy Gdańsk-Rębiechowo im. Lecha Wałęsy4 966 9495 361 1341 697 4062 140 52226,1%
WarszawamazowieckieNowy Dwór MazowieckiModlinEPMOWMIPort lotniczy Warszawa-Modlin3 080 6993 104 277870 8311 455 31567,1%
WrocławdolnośląskieWrocławStrachowiceEPWRWROPort lotniczy Wrocław-Strachowice im. Mikołaja Kopernika3 293 9483 543 3981 003 0661 409 06740,5%
PoznańwielkopolskiePoznańŁawicaEPPOPOZPort lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego2 465 4182 372 184652 8331 045 75160,2%
RzeszówpodkarpackieTrzebowniskoJasionkaEPRZRZEPort lotniczy Rzeszów-Jasionka769 475769 252234 355253 2108,0%
SzczecinzachodniopomorskieGoleniówGoleniów
(Glewice)
EPSCSZZPort lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ „Solidarność”598 663580 479185 848181 849-2,2%
LublinlubelskieŚwidnikŚwidnikEPLBLUZPort lotniczy Lublin454 103356 011123 512107 423-13,0%
Bydgoszczkujawsko-pomorskieBydgoszczSzwederowoEPBYBZGPort Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego Bydgoszcz398 066413 472124 54595 118-23,6%
ŁódźłódzkieŁódźLublinekEPLLLCJPort lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta217 426241 70775 27569 296-7,9%
Olsztynwarmińsko-mazurskieSzczytnoSzymanyEPSYSZYPort lotniczy Olsztyn-Mazury117 102147 44661 11447 039-23,0%
Zielona GóralubuskieBabimostBabimostEPZGIEGPort lotniczy Zielona Góra-Babimost21 26933 07819 26620 5966,9%
RadommazowieckieRadomSadkówEPRARDOPort lotniczy Warszawa-Radom im. Bohaterów Radomskiego Czerwca 1976 roku

Przebudowa

0000
Suma45 705 87749 013 53814 548 12119 648 19735,1%

Porty lotnicze istniejące w przeszłości

Lotniska obsługujące dawniej regularne połączenia pasażerskie.

Białystok-KrywlanyOd 1945 r. przez krótki okres obsługiwało loty pasażerskie PLL LOT do Warszawy[2].
Częstochowa-RudnikiW 1983 r. przez jeden sezon regularne połączenie obsługiwały PLL LOT.[3]
Gdańsk-WrzeszczFunkcjonowało jako cywilny port lotniczy do otwarcia lotniska w Rębiechowie w 1974 r.[4]
Gdynia w Rumi-ZagórzuW latach 1935–1939 obsługiwało regularne połączenia PLL LOT (do 3000 pasażerów rocznie)[5].
Katowice-MuchowiecW latach 1929–1958 obsługiwało rejsowy ruch lotniczy, w tym pierwsze międzynarodowe połączenia w historii PLL LOT.[6]
Koszalin-Zegrze PomorskieW latach 1965–1991 obsługiwało regularny krajowy ruch pasażerski oraz czarterowy. W szczytowym okresie z lotniska korzystało ponad 80 tys. pasażerów rocznie[7].
Kraków-Rakowice-CzyżynyFunkcjonowało jako cywilny port lotniczy w latach 1924–1963[8].
Olsztyn-DajtkiPrzed II wojną światową regularne połączenia obsługiwała Lufthansa (od 1926 r.), zaś po wojnie PLL LOT.[9]
Słupsk-RedzikowoOd 1920 r. do lat 30. przyjmowało loty pasażerskie niemieckich linii lotniczych. Od 1975 r. do początku lat 90. połączenia obsługiwały PLL LOT.[10]
Szczecin-DąbieObsługiwało loty pasażerskie w latach 1921–1939. W najlepszych latach jego prosperowania, utrzymywane były połączenia (bezpośrednie i pośrednie) z 70 miastami Europy. Po wojnie obsługiwało krajowe linie lotnicze do 1968 roku[11].
Warszawa-MokotówOd 1920 obsługiwało regularne loty pasażerskie. W 1930 r. lotnictwo cywilne przeniesiono na Okęcie[12].
Wrocław-Gądów MałyPrzed wojną obsługiwało loty rejsowe w latach 1921–1942. W latach 1946–1958 regularne loty cywilne obsługiwały PLL LOT.[13]
Porty lotnicze na Kresach Wschodnich
Lwów-LewandówkaLoty pasażerskie zainaugurowano w 1922 r. W okresie 1922–1928 linia lotnicza Aerolloyd/Aerolot przeprowadziła tu ponad 2000 rejsów, przewożąc ponad 5000 pasażerów. Stałe połączenie prowadziła tu także linia Aero, a od 1928 r. powstałe w wyniku połączenia obu tych firm PLL LOT. Lotnisko zostało zamknięte w 1929 r.[14]
Lwów-SkniłówPowstało w 1922 r. Funkcjonuje nadal jako Port lotniczy Lwów.
Wilno-PorubanekPowstało w 1932 r. Funkcjonuje nadal jako Port lotniczy Wilno.
Niemieckie porty lotnicze obecnie w granicach Polski obsługujące połączenia pasażerskie jedynie przed II wojną światową
ElblągPowstało w 1915 r. Obsługiwało połączenia m.in. do Gdańska, Szczecina, Królewca i Moskwy[15].
Gliwice-TrynekRegularną komunikacje lotniczą rozpoczęto w 1925 r. Obsługiwano stąd loty do wielu miast w Niemczech oraz międzynarodowe, m.in. do Konstantynopola[16].
GubinOd 1929 r. obsługiwało regularne połączenia m.in. do Szczecina, Drezna, Norymbergi, Frankfurtu nad Odrą i Chociebuża[17].
Jelenia GóraPowstało w 1927 r. Przed II wojną światową obsługiwało rejsy do większości głównych miast na terenie Niemiec[18].
MalborkPierwsze lotnisko w Malborku, które znajdowało się przy ulicach Zeppelin Weg i Flieger Weg – obecnie Portowej i Sportowej. W latach 1926–1934 posiadało regularne sezonowe połączenia lotnicze z Berlinem, Szczecinem, Słupskiem, Gdańskiem, Elblągiem, Olsztynem i Królewcem[19].
Nysa-RadzikowiceW latach 1927–1939 obsługiwało loty pasażerskie do Gliwic, Görlitz, Jeleniej Góry i Berlina[20].
PiłaPierwsze lotnisko w Pile, które znajdowało się przy Selgenauer Chaussee – obecnie ul. Wojciecha Kossaka (nie należy mylić z drugim, nadal istniejącym lotniskiem). W listopadzie 1919 r. podjęto pierwszą próbę uruchomienia stąd lotniczego połączenia komunikacyjnego na trasie Berlin – Piła – Gdańsk – Królewiec, kolejną w grudniu 1920 r. i następną w 1925 r. Wszystkie te przedsięwzięcia okazały się jednak nierentowne i bardzo szybko ich zaniechano[21].
Szczecin-KrzekowoW latach 1920–1927 obsługiwało regularne połączenia do Berlina, Gdańska, Rygi, Kłajpedy i Królewca[22].
Geographylogo.svg
Porty lotnicze w Polsce

Wzrost przewozów

Widoczna jest zmiana struktury przewozów lotniczych w Polsce: Warszawskie Okęcie straciło dominację w udziale w rynku na rzecz portów regionalnych. W 2008 r. porty regionalne obsłużyły 57,66% ogółu ruchu lotniczego w Polsce natomiast, Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie 42,34%. W 2015 r. te proporcje wynosiły już 63,4% do 36,6% na korzyść portów regionalnych. Zmiana ta jest widoczna od 2005 r. w którym Warszawskie Okęcie obsłużyło 61%,a w 2006 – 48% wszystkich pasażerów korzystających z polskich lotnisk.

Polski rynek lotniczy nadal rozwija się szybko, od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej i pełnego otwarcia polskiego nieba, które spowodowały większą aktywność przewoźników już operujących w Polsce. Pojawił się także szereg nowych – głównie niskokosztowych – dzięki czemu zwiększyła się liczba oferowanych połączeń i liczba przewiezionych pasażerów.

Według prognozy Urzędu Lotnictwa Cywilnego z 2006 r., w ciągu nadchodzących lat dynamika wzrostu miała być niższa niż w 2006, jednak nadal wyższą od średniej europejskiej. Za 13 lat liczba odprawionych pasażerów w Polsce miała wynieść 41 mln[23] (w 2015 r. wyniosła 30,6 mln).

Perspektywy nowych portów lotniczych

Od 2017 r. rząd Beaty Szydło przygotowuje koncepcję budowy nowego węzła transportowego tj. Centralny Port Komunikacyjny, położonego pomiędzy aglomeracjami: warszawską i łódzką.

Od 2009 r. władze województwa podlaskiego planowały i podejmowały próby wybudowania nowego regionalnego portu lotniczego[24]. Sporna była lokalizacja portu (Nowosady, Topolany, Saniki)[25][26]. 16 stycznia 2017 r. odbyło się referendum wojewódzkie w sprawie budowy w woj. podlaskim regionalnego portu lotniczego, gdzie 117 790 osób zagłosowało za wybudowaniem, jednak referendum jest nieważne z uwagi na niską frekwencję 12,96%[27][28]. Koszty budowy nowego portu szacowano na kwotę ok. 320 mln zł netto[29]. Zarząd województwa zwrócił się o pomoc w finansowaniu portu z budżetu państwa, a Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa odpowiedziało, że nie dysponuje środkami budżetowymi, które mogłyby posłużyć jako wsparcie dla budowy i rozwoju nowego portu lotniczego[29]. Lotnisko nie powstało w związku z problemami z uzyskaniem w terminie decyzji środowiskowej. Marszałek województwa Jerzy Leszczyński wskazał w 2017 r., że regionalny port lotniczy jest potrzebny, jednak woj. podlaskie nie ma dogodnej lokalizacji dla nowego portu oraz nie posiada środków na jego budowę, ani też możliwości pozyskania na ten cel środków z zewnątrz. Marszałek wskazał także, że referendum wykazało brak zainteresowania powstaniem obiektu w dużej części województwa, szczególnie w subregionie łomżyńskim oraz suwalskim, a duże zainteresowanie jedynie w aglomeracji białostockiej. Podał za rozwiązanie szybką kolej do portu lotniczego w Warszawie, korzystanie z lotnisk miejskich dla małego ruchu lotniczego oraz pobliskie porty lotnicze. Wskazuje się, że zachodnia część województwa (powiat grajewski i powiat łomżyński) korzysta z portu lotniczego Olsztyn-Mazury, a Suwałki i powiat suwalski korzysta z portu lotniczego Kowno. Alternatywą dla Białegostoku byłoby otwarcie granicy z Białorusią i korzystaniem z portu lotniczego Grodno[30].

Od 2006 r. władze Gdyni oraz gminy Kosakowo, planowały utworzenie portu lotniczego Gdynia-Kosakowo, jednak w 2017 r. zrezygnowano z otwarcia portu.

Przewoźnicy

W 2018 największy udział w rynku miały: Ryanair (28,71%), Polskie Linie Lotnicze LOT (26,09%), Wizz Air (21,66%), Lufthansa (5,61%), EasyJet (2,20%) i Norwegian Air Shuttle (2,08%)[31].

Przypisy

  1. a b c d Statystyki wg portów lotniczych – Urząd Lotnictwa Cywilnego, ulc.gov.pl [dostęp 2022-01-04] (pol.).
  2. 70 lat historii pasażerskiego portu lotniczego w Białymstoku. dziendobry.bialystok.pl, 17 października 2015. [dostęp 2015-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 października 2015)].
  3. Blue Ocean Business Consulting sp. z o.o: Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Miasta Częstochowy. Urząd Miasta Częstochowa, październik 2013. [dostęp 2015-11-25].
  4. Marcin Stąporek: Jak to z lotniskami w Gdańsku było. Trojmiasto.pl, 14 maja 2014. [dostęp 2015-12-08].
  5. Rafał Borowski: Pierwsze gdyńskie lotnisko. Historia Portu Lotniczego Gdynia w Rumi-Zagórzu. Trojmiasto.pl, 23 sierpnia 2015. [dostęp 2015-11-25].
  6. Piotr Adamczyk: Podróże lotnicze z Katowic w latach 20-stych XX wieku. katowice-airport.com, 4 kwietnia 2013. [dostęp 2015-11-25].
  7. Uruchomienie lotniska cywilnego w Zegrzu Pomorskim k. Koszalina. Wydział Rozwoju i Współpracy Zagranicznej Urzędu Miejskiego w Koszalinie, 21 maja 2013. [dostęp 2015-11-25].
  8. Karol Placha Hetman: Lotnisko Czyżyny. Polot.net, 25 kwietnia 2009. [dostęp 2015-11-25].
  9. Marek Książek: Olsztyńskie skrzydła. Olsztyn24.com, 20 września 2013. [dostęp 2015-12-08].
  10. Tajemnicze lądowanie na nieczynnym lotnisku. RMF24, 26 marca 2012. [dostęp 2015-12-08].
  11. Anja Tatarczuk: Lotnisko Szczecin-Dąbie i o szczecińskim lotnictwie. lotniczapolska.pl, 12 lipca 2009. [dostęp 2015-12-08].
  12. Piotr Marciniak: Ciekawostki z historii Pola Mokotowskiego. polemokotowskie.pl. [dostęp 2015-11-25].
  13. Lotniczy Gądów. Historia podniebnych asów wrocławskiego osiedla. mmwroclaw.pl, 5 listopada 2014. [dostęp 2015-12-08].
  14. Karol Placha Hetman: Lotniska Lwowa: Lewandówka i Skniłów. Polot.net, 26 października 2015. [dostęp 2015-11-25].
  15. Edward Jaremczuk: Historia lotniska w Elblągu. Info.Elblag.pl, 5 lipca 2015. [dostęp 2015-12-08].
  16. Jacek Schmidt: Rocznik Muzeum w Gliwicach – Historia Lotniska w Gliwicach do 1945 r. część I. T. 7 (1991)-8 (1992). Gliwice: 1992, s. 155–188.
  17. Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939–1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011, s. 55–56. ISBN 978-83-88059-54-4.
  18. Pasażerski port lotniczy w Jeleniej Górze. Jelonka.com, 20 lipca 2015. [dostęp 2015-12-09].
  19. Jacek Kmieć: O lotniskach w Malborku. starymalbork.blogspot.com, 10 marca 2010. [dostęp 2015-12-09].
  20. Krzysztof Stecki: Ze Śląska na podbój przestworzy. Oraz kosmosu. Wyborcza.pl, 29 grudnia 2013. [dostęp 2015-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 lipca 2018)].
  21. Robert Kulczyński: Śladami lotniczej historii Piły. Dawna.Pila.pl. [dostęp 2015-12-09].
  22. Historia szczecińskich lotnisk. Aeroklub-Szczecinski.pl. [dostęp 2015-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 listopada 2018)].
  23. Prognoza Urzędu Lotnictwa Cywilnego z 28 lutego 2006 dotycząca liczby pasażerów korzystających z transportu lotniczego w polskich portach lotniczych do 2030, [1].
  24. Adam Jakuć: Co z lotniskiem?. [w:] TVP3 Białystok [on-line]. Telewizja Polska SA, 2009-08-31. [dostęp 2017-11-19].
  25. PAP: Podlaskie lotnisko regionalne powstanie w Sanikach koło Tykocina. [w:] Bankier.pl [on-line]. 2010-04-16. [dostęp 2017-11-19].
  26. Marta Gawina: Topolany albo Nowosady. Saniki bez szans na lotnisko. [w:] Onet.pl [on-line]. 2013-03-06. [dostęp 2017-11-19].
  27. Postanowienie Komisarza Wyborczego w Białymstoku z dnia 5 grudnia 2016 r. o przeprowadzeniu referendum wojewódzkiego w sprawie budowy w województwie podlaskim regionalnego portu lotniczego (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego 2016.4564).
  28. Protokół Wojewódzkiej Komisji do spraw Referendum w Białysmstoku z dnia 16 stycznia 2017 r. ustalenia wyniku referendum wojewódzkiego w sprawie budowy w województwie podlaskim Regionalnego Portu Lotniczego (Dz. Urz. Woj. Podlaskiego 2017.294).
  29. a b Codzienny Serwis Informacyjny: Nie dla lotniska. Podlasie dostało z resortu infrastruktury odpowiedź ws. budowy lotniska. Polska Agencja Prasowa SA, 2017-03-28. [dostęp 2017-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)].
  30. Martyn Janduła: Lotnisko regionalne w Białymstoku pod wielkim znakiem zapytania. [w:] RynekInfrastruktury.pl [on-line]. ZDG TOR Sp. z o.o., 2017-03-07. [dostęp 2017-11-18].
  31. Statystyki wg przewoźników – Urząd Lotnictwa Cywilnego, ulc.gov.pl [dostęp 2019-09-05] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Airplane silhouette.svg

Icon-type silhouette of an airplane. (Mainly to be used in Userboxes)

Used on WIkipedia as an airport location icon.
Avion silhouette.svg
Silhouette of an airplane
Airport art.png
Autor: Eluveitie, Licencja: CC BY-SA 3.0
airport art