Porwanie Europy (obraz Tycjana)

Porwanie Europy
Ratto di Europa
Ilustracja
Autor

Tycjan

Data powstania

1562

Medium

olej na płótnie

Wymiary

185 × 205 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Boston

Lokalizacja

Isabella Stewart Gardner Museum

Porwanie Europy (wł. Ratto di Europa) – obraz renesansowego malarza weneckiego Tycjana.

Rembrandt, Porwanie Europy,
1632, 62,2 × 77 cm, Paul Getty Museum

Obraz powstał na zamówienie króla Hiszpanii Filipa II. Temat obrazu nawiązuje do mitu opowiadającego o miłości Zeusa do fenickiej księżniczki Europy. Zeus, zakochawszy się w Europie, przybrał postać białego byka i zjawił się na łące, miejscu zabaw księżniczki i jej towarzyszek. Europa, uwiedziona łagodnością i delikatnością byka, usiadła na jego grzbiecie, a ten, wykorzystując to, zerwał się do ucieczki, przepłynął morze i zatrzymał się dopiero w grocie położonej na wyspie Krecie[1].

Ona widząc, że brzeg się oddala, przelękła się, jedną ręką za rogi się trzyma, drugą za grzbiet. Drży z lęku, a wiatr rozwiewa jej szaty. (Owidiusz, Metamorfozy)[2]

Szczegóły sceny mogą wskazywać, iż dodatkowym źródłem, z którego mógł korzystać Tycjan, jest antyczne dzieło greckiego pisarza z II w. n.e. Achillesa Tatiosa, przełożonego na język włoski przez Lodovica Dolcego. Wskazywać na to może obecność amorków i delfinów: Wokół bestii krążyły delfiny i amorki. Z przekładu zaczerpnął pewnie opis szat Europy: jej tunika była biała, a suknia szkarłatna. Również księżniczka została przedstawiona nieco odmiennie niż we wcześniejszych, tradycyjnych ujęciach sceny. Dotychczas dosiadała ona byka niczym Amazonka, bokiem. Również i w późniejszych dziełach m.in. w Porwaniu Europy Strozziego czy w Porwaniu Rembrandta, Europa niezmiennie galopuje, zasiadając potwora bokiem. Tycjan ukazał księżniczkę ledwo trzymającą się na grzbiecie zwierzęcia. Jedną ręką trzyma się rozpaczliwie za róg, w drugiej trzyma szkarłatną szatę trzepoczącą na wietrze. Przez ramię spogląda na dwa uzbrojone w łuki amorki, co wskazuje, iż jest zadowolona z zaistniałej sytuacji. Amorki na niebie i Amor dosiadający delfina w podobnej pozie, w jakiej znajduje się Europa, wskazują na erotyczny charakter dzieła i łagodzą brutalny wydźwięk sceny.

Z lewej strony Tycjan przedstawia rozległy krajobraz z morskim brzegiem, na którym z podniesionymi rękami stoją przerażone towarzyszki Europy.

Przypisy

  1. Według innej wersji Zeus porwał ją na inny kontynent, który później został nazwany jej imieniem.
  2. Owidiusz, Metamorfozy II 837–5 (przeł. Anna Kamieńska, Wrocław 1995)

Bibliografia

  • Patrick de Rynck: Jak czytać opowieści biblijne i mitologiczne w sztuce. Wyd. Universitas, Kraków 2008, ISBN 97883-242-0903-3.

Media użyte na tej stronie