Porybliny

Porybliny
Ilustracja
Poryblin jeziorny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

widłaki

Rząd

porybliny

Nazwa systematyczna
Isoetales Prantl
Lehrb. Bot.: 116, 125. Feb-Apr 1874[3]

Porybliny, poryblinowce (Isoetales Prantl) – monotypowy rząd roślin z klasy widłaków różnozarodnikowych, zawierający jedną rodzinę współcześnie występujących roślin – poryblinowate Isoetaceae z jednym rodzajem współczesnym – poryblinem Isoetes. W zależności od ujęcia należy tu od ok. 190[4] do ok. 250[2][5] gatunków. Formy wymarłe zaliczane są do kilku rodzajów klasyfikowanych do poryblinowatych i trzech innych rodzin wymarłych[6][7].

Systematyka

Rząd Isoetales obejmuje jedną rodzinę we florze współczesnej[3]:

Do rodziny należy jeden rodzaj współczesny – poryblin Isoetes (czasem rośliny z podrodzaju Stylites podnoszone są do rangi osobnego rodzaju)[7]. Poza tym klasyfikowane są tu dwa rodzaje wymarłe[8]: Isoetites Münster, 1842 i Nathorstianella M.F.Glaessner & V.R.Rao, 1955.

Poza tym wyróżnia się trzy rodziny grupujące rośliny wymarłe z tego rzędu[6][9]:

  • Chaloneriaceae Pigg et G.W. Rothwell (syn. Takhtajanodoxaceae N.S. Snigirevskaya)
  • Nathorstianaceae Němejc
  • Suavitasaceae J. Rice., G.W. Rothwell, G. Mapes et R.H. Mapes

Filogeneza

Już pod koniec dewonu pojawiła się grupa widłaków różnozarodnikowych (o zarodnikach zróżnicowanych na mikrospory i makrospory). Rośliny te były szczytowym osiągnięciem tej linii rozwojowej. W następnej epoce geologicznej, karbonie, wykształciły się formy drzewiaste, takie jak dochodzące do 30–40 metrów wysokości lepidodendrony i sygilarie, które zdominowały zbiorowiska roślinne. Stały się one głównym składnikiem karbońskich lasów, a z nich powstały najbogatsze złoża węgla kamiennego. Większość z tych ogromnych widłaków wymarła pod koniec ery paleozoicznej, a do dziś przetrwały spośród tej grupy jedynie wodne porybliny.

Cykl rozwojowy

Porybliny produkują dwa rodzaje zarodników. Starsze, zewnętrzne liście mają u nasady zarodnie zwane makrosporangiami wytwarzające duże zarodniki – makrospory. U nasady wewnętrznych młodszych liści znajdują się mikrosporangia – zarodnie produkujące małe zarodniki, czyli mikrospory. Po rozpadzie zarodni z makrospory wyrasta przedrośle żeńskie, tworzące kilka rodni z pojedynczymi komórkami jajowymi, z mikrospory zaś niewielkie kilkukomórkowe przedrośle męskie, tworzące jedną plemnię a w niej plemniki – gametofit jest więc tu dwupienny. Przedrośla poryblinów są tak małe, że właściwie nie opuszczają osłonek zarodnika. Plemniki przepływają do rodni (mają ułatwione zadanie, jako że porybliny żyją w wodzie). Po zapłodnieniu komórki jajowej rozwijająca się zygota tworzy zarodek, który następnie wyrasta w nowy sporofit.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. ↑ a b Robert W. Kiger, James L. Reveal: A comprehensive scheme for standardized abbreviation of usable plant-family names and type-based suprafamilial names. University of Maryland, New York Botanical Garden. [dostęp 2020-09-15].
  4. ↑ David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 471. ISBN 978-1-107-11502-6.
  5. ↑ Li-Bing Zhang & W. Carl Taylor: Isoëtaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-05-03].
  6. ↑ a b Isoetales. GBIF – the Global Biodiversity Information Facility. [dostęp 2021-09-15].
  7. ↑ a b O.P. Sharma: Pteridophyta. New Delhi, New York, St. Louis i in.: The McGraw-Hill Companies, 2012, s. 11.1-11.4. ISBN 978-1-25-900334-9.
  8. ↑ Isoetaceae. GBIF – the Global Biodiversity Information Facility. [dostęp 2021-09-15].
  9. ↑ Andríj Valeríjovič Novíkov, Beata Barabasz-Krasny, Сучасна систематика рослин. Загальні питання: навчальний посібник, L'vív: Líga-Pres, 2015, s. 46-47, ISBN 978-966-397-276-3, OCLC 932183714.

Bibliografia

  • Operon Biologia część 1 wydanie 2004

Media użyte na tej stronie