Porzeczka agrest

Porzeczka agrest
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

agrestowate

Rodzaj

porzeczka

Gatunek

porzeczka agrest

Nazwa systematyczna
Ribes uva-crispa L.
Sp. pl. 1:201. 1753
Synonimy
  • Grossularia reclinata (L.) Mill.
  • Ribes grossularia L.
  • Ribes reclinatum L.[3]

Porzeczka agrest (Ribes uva-crispa L.), zwyczajowo nazywana agrestem – gatunek krzewu z rodziny agrestowatych (Grossulariaceae DC.). Występuje w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce. W Polsce roślina uprawiana, dość często dziczejąca (kenofit, agriofit).

Kwiaty
Owoce
Przekrój komórki owocu

Morfologia

Pokrój
Wysokość od 0,5 do 1,5 m w zależności od odmiany. Pędy o cierniach pojedynczych lub trzydzielnych umieszczonych pod nasadą liści. Równie częste szczeciniaste kolce w międzywęźlach.
Liście
Liście 3–5 klapowe, na brzegu lekko karbowane.
Kwiaty
Drobne, zebrane w małe grona, najczęściej trójkwiatowe, zwisłe. Działki kielicha odgięte, wzniesione płatki korony o kolorze białym, żółtoseledynowym lub czerwonoróżowym.
Owoce
Jagody barwy zielonej, żółtej lub o czerwonawej skórce, często pokrytej gruczołkowatymi włoskami. U niektórych odmian skórka jest gładka i błyszcząca.

Biologia

Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie od kwietnia do maja, jest owadopylna, przedprątne kwiaty zapylane są przez muchówki i błonkówki[4].

Zmienność

W Polsce występuje w trzech podgatunkach[5]

  • Ribes uva-crispa L. subsp. reclinata (L.) Rchb. Roślina uprawiana o czerwonych owocach, słabo kolczasta, naga, o łukowatych gałązkach.
  • Ribes uva-crispa L. subsp. uva-crispa. Dziko rosnąca, silnie kolczasta, o nagich owocach i owłosionej zalążni.
  • Ribes uva-crispa L. subsp. grossularia (L.) Rchb. Uprawiana i dziczejąca, z zalążnią i owocem miękko owłosionymi oraz ogruczolonymi.

W uprawie występują liczne mieszańce z amerykańskimi gatunkami porzeczek, a także z porzeczką czarną (tzw. porzeczkoagrest).

Zastosowanie

Uprawa

Dobrze rośnie na glebach żyznych, dostatecznie wilgotnych, o lekko kwaśnym odczynie (pH 6–6,5). Odmiany uprawne bardzo często szczepione są na porzeczce złotej (Ribes aureum) „pod koronę”, co daje rośliny pienne („drzewiaste”, jednak nie wyższe niż 1,5 m), ułatwiające zbiór owoców.

Choroby

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-28] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
  4. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  5. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. Hanna Kunachowicz i inni, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, wyd. II zmienione, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 601, ISBN 978-83-200-5311-1.
  7. Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.

Media użyte na tej stronie

Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Ribes uva-crispa 130405.jpg
Autor: Bernd Haynold, Licencja: CC BY 2.5
Ribes uva-crispa, Hohenloher Land, Germany
Gooseberries.JPG
Autor: Pavel Leman, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gooseberries. Moscow region.
Ribes grossularia L..jpg
Gooseberry (Ribes uva-crispa L., syn. R. grossularia L.)