Pospornica

Pospornica
	; Pospornica japońska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	pospornicowate
Rodzaj	pospornica
	Nazwa systematyczna
	Pittosporum Banks ex J. Gaertner; Fruct. 1: 286. Dec 1788 (nom. cons.)
	Typ nomenklatoryczny
	P. tenuifolium J. Gaertner
Synonimy
	Citriobatus A.Cunn. & Putt.; Cylbanida Noronha ex Tul.; Glyaspermum Zoll. & Moritzi; Ixiosporum F.Muell.; Pittosporoides Sol. ex Gaertn.; Pseuditea Hassk.; Quinsonia Montrouz.; Schoutensia Endl.; Senacia Comm. ex DC.; Tobira Adans.;

Pittosporum angustifolium

Pittosporum bicolor

Pittosporum brevicalyx

Pospornica, skorzec^[5] (Pittosporum) – rodzaj roślin z rodziny pospornicowatych. Obejmuje 226 gatunków^[4]. Zasięg rodzaju obejmuje środkową i południową Afrykę, wyspy na Oceanie Indyjskim (Madagaskar, Seszele, Maskareny), południową i wschodnią Azję, Australię, Nową Zelandię i wyspy na Pacyfiku^[6]^[7]. Jeden izolowany gatunek P. coriaceum rośnie na Maderze i jednym stanowisku na Teneryfie^[8]. Niektóre gatunki rozprzestrzenione zostały poza naturalnym zasięgiem. Pospornica falista P. undulatum jest bardzo problematycznym gatunkiem inwazyjnym w Ameryce Środkowej, na Azorach, w południowej Afryce, Australii, Nowej Zelandii i na Hawajach^[9]. Rośliny te zasiedlają lasy różnych typów, często rosną na terenach skalistych i na wybrzeżach. Ich zwykle wonne kwiaty zapylane są przez owady^[7].

Z nasion Pittosporum resiniferum pozyskuje się olej palący się jasnym płomieniem, wykorzystywany do oświetlania pomieszczeń w Azji Południowo-Wschodniej. Drewno pospornicy falistej P. undulatum służy do wyrobu kijów golfowych^[10], a z kwiatów tego gatunku pozyskuje się wonny olejek^[9]. Olejek z P. stenopetalum jest z kolei tak cuchnący, że odstraszać ma duchy^[9]. Liczne gatunki uprawiane są jako ozdobne ze względu na pachnące kwiaty i ozdobne ulistnienie: pospornica japońska P. tobira, falista P. undulatum, P. crassifolium, P. eugenioides, P. tenuifolium^[10]. Ostatni z tych gatunków należy do najbardziej mrozoodpornych^[7] i bywa spotykany w uprawie także w zachodniej Polsce (zimą wymaga okrycia)^[11]. Niektóre gatunki wykorzystywane są jako rośliny lecznicze (np. P. napaulense). Jadalnych nasion dostarcza P. pullifolium^[9].

Morfologia

(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0

Pittosporum confertiflorum

Pittosporum cornifolium

Pokrój: Drzewa (do 30 m wysokości^[7]), krzewy i półkrzewy. Pędy nagie lub owłosione^[6].
Liście: Zimozielone, skrętoległe, ale często pozornie naprzeciwległe i w nibyokółkach, zwykle też skupione na końcach pędów^[6]. Przylistków brak^[10]. Blaszka skórzasta lub cienka, całobrzega, często też falista i ząbkowana^[6].
Kwiaty: Obupłciowe, pojedyncze lub częściej zebrane w kwiatostany baldachowate, wierzchotkowate lub wiechowate, wyrastające w kątach liści lub na końcach pędów^[6]. Działek kielicha jest 5 wolnych i zwykle drobnych. Płatków korony jest 5 częściowo zrośniętych lub wolnych. Pręcików jest 5 o nitkach nagich. Zalążnia górna, złożona zwykle z 2–3, rzadziej 4–5 owocolistków, tworzących pojedynczą komorę lub z nie do końca rozdzielonymi komorami. Szyjka słupka trwała, pojedyncza, na szczycie często rozdzielona na tyle łatek ile owocolistków tworzy słupek^[6].
Owoce: Suche, skórzaste lub drewniejące torebki otwierające się 2–5 klapami. Nasiona otoczone lepką, zwykle czerwonobrązową żywicą^[6]^[7].

Systematyka

Pittosporum crassifolium

(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0 us

Pittosporum glabrum

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny pospornicowatych Pittosporaceae^[2].

Wykaz gatunków^[4]

Pittosporum abyssinicum Delile
Pittosporum aliferum Tirel & Veillon
Pittosporum ambrense Cufod.
Pittosporum anamallayense M.P.Nayar & G.S.Giri
Pittosporum aneityense Guillaumin
Pittosporum anggiense D.M.Hicks & Utteridge
Pittosporum angustifolium G.Lodd.
Pittosporum angustilimbum C.Y.Wu
Pittosporum anomalum Laing & Gourlay
Pittosporum arborescens Rich. ex A.Gray
Pittosporum argentifolium Sherff
Pittosporum artense Guillaumin
Pittosporum balansae Aug.DC.
Pittosporum balfourii Cufod.
Pittosporum baudouinii Brongn. & Gris
Pittosporum berberidoides Burkill
Pittosporum bernardii Tirel & Veillon
Pittosporum bicolor Hook.
Pittosporum boninense Koidz.
Pittosporum bouletii Veillon & Tirel
Pittosporum brackenridgei A.Gray
Pittosporum bracteolatum Endl.
Pittosporum brevicalyx (Oliv.) Gagnep.
Pittosporum brevispinum Veillon & Tirel
Pittosporum buchananii Hook.f.
Pittosporum bullatoferrugineum Cufod.
Pittosporum cacondense Exell & Mendonça
Pittosporum campbellii F.Muell.
Pittosporum ceylanicum Wight
Pittosporum cherrieri Tirel & Veillon
Pittosporum coccineum (Montrouz.) Beauvis.
Pittosporum colensoi Hook.f.
Pittosporum collinum Guillaumin
Pittosporum confertiflorum A.Gray
Pittosporum coriaceum Aiton
Pittosporum cornifolium A.Cunn. ex Hook.
Pittosporum crassicaule Laing & Gourlay
Pittosporum crassifolium Banks & Sol. ex A.Cunn.
Pittosporum cravenianum Schodde
Pittosporum crispulum Gagnep.
Pittosporum croceum Guillaumin
Pittosporum dallii Cheeseman
Pittosporum daphniphylloides Hayata
Pittosporum dasycaulon Miq.
Pittosporum densiflorum Putt.
Pittosporum deplanchei Brongn. & Gris
Pittosporum divaricatum Cockayne
Pittosporum dzumacense Guillaumin
Pittosporum echinatum Brongn. & Gris
Pittosporum elevaticostatum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum ellipticum Kirk
Pittosporum eriocarpum Royle
Pittosporum erioloma C.Moore & F.Muell.
Pittosporum eugenioides A.Cunn.
Pittosporum fairchildii Cheeseman
Pittosporum fasciculatum Hook.f.
Pittosporum ferrugineum W.T.Aiton
Pittosporum flocculosum (Hillebr.) Sherff
Pittosporum fulvipilosum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum fulvotomentosum Engl.
Pittosporum gagnepainianum Gowda
Pittosporum gatopense Guillaumin
Pittosporum gayanum Rock
Pittosporum glabratum Lindl.
Pittosporum glabrum Hook. & Arn.
Pittosporum goetzei Engl.
Pittosporum gracile Pancher ex Brongn. & Gris
Pittosporum halophilum Rock
Pittosporum hawaiiense Hillebr.
Pittosporum heckelii Dubard
Pittosporum hematomallum Guillaumin
Pittosporum henryi Gowda
Pittosporum heterophyllum Franch.
Pittosporum hosmeri Rock
Pittosporum humbertii Cufod.
Pittosporum humile Hook.f. & Thomson
Pittosporum huttonianum Kirk
Pittosporum illicioides Makino
Pittosporum inopinatum K.Bakker
Pittosporum × intermedium Kirk
Pittosporum johnstonianum Gowda
Pittosporum kaalense Guillaumin
Pittosporum karnatakense Saldanha & S.R.Ramesh
Pittosporum kauaiense Hillebr.
Pittosporum kerrii Craib
Pittosporum kirkii Hook.f. ex Kirk
Pittosporum koghiense Guillaumin
Pittosporum kunmingense H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum kwangsiense H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum kweichowense Gowda
Pittosporum lacrymasepalum Utteridge
Pittosporum lancifolium (F.M.Bailey) L.W.Cayzer, Crisp & I.Telford
Pittosporum lanipetalum Tirel & Veillon
Pittosporum lenticellatum Chun ex H.Peng & Y.F.Deng
Pittosporum leptosepalum Gowda
Pittosporum leratii Guillaumin
Pittosporum leroyanum Tirel & Veillon
Pittosporum letocartiorum Veillon & Tirel
Pittosporum ligustrifolium A.Cunn.
Pittosporum lineare Laing & Gourlay
Pittosporum linearifolium Sugau
Pittosporum longisepalum K.Bakker
Pittosporum loniceroides Brongn. & Gris
Pittosporum luteum H.St.John
Pittosporum mackeei Tirel & Veillon
Pittosporum macrosepalum Cufod.
Pittosporum maireaui H.St.John
Pittosporum malaxanii Veillon & Tirel
Pittosporum maxwellii Utteridge
Pittosporum merrillianum Gowda
Pittosporum michiei Allan
Pittosporum mildbraedii Engl.
Pittosporum moluccanum (Lam.) Miq.
Pittosporum × monae Rock ex H.St.John
Pittosporum morierei Vieill. ex Guillaumin
Pittosporum multiflorum (A.Cunn. ex Benth.) L.W.Cayzer, Crisp & I.Telford
Pittosporum muricatum Tirel & Veillon
Pittosporum napaliense Sherff
Pittosporum napaulense (DC.) Rehder & E.H.Wilson
Pittosporum naruaiao Guillaumin
Pittosporum neelgherrense Wight & Arn.
Pittosporum × obcordatum Raoul
Pittosporum oblongilimbum Merr.
Pittosporum obovatum Guillaumin
Pittosporum ochrosiifolium Bojer
Pittosporum oligodontum Gillespie
Pittosporum oligophlebium H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum omeiense H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum oreillyanum C.T.White
Pittosporum oreophilum Guillaumin
Pittosporum ornatum Tirel & Veillon
Pittosporum orohenense J.W.Moore
Pittosporum oubatchense Schltr.
Pittosporum pachyphyllum Baker
Pittosporum pancheri Brongn. & Gris
Pittosporum pangalanense Cufod.
Pittosporum paniculatum Brongn. & Gris
Pittosporum paniculiferum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum paniense Guillaumin
Pittosporum parvicapsulare H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum parvifolium Hayata
Pittosporum parvilimbum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum patulum Hook.f.
Pittosporum pauciflorum Hook. & Arn.
Pittosporum pentandrum (Blanco) Merr.
Pittosporum perahuense H.St.John
Pittosporum perglabratum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum peridoticola Sugau & Ent
Pittosporum perryanum Gowda
Pittosporum pervillei Blume
Pittosporum phillyreoides DC.
Pittosporum pickeringii A.Gray
Pittosporum pimeleoides A.Cunn. ex Putt.
Pittosporum planilobum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum podocarpum Gagnep.
Pittosporum polyspermum Tul.
Pittosporum poueboense Guillaumin
Pittosporum poumense Guillaumin
Pittosporum praedictum Schodde
Pittosporum pronyense Guillaumin
Pittosporum pulchrum Gagnep.
Pittosporum pullifolium Burkill
Pittosporum pumilum Schodde
Pittosporum purpureum H.St.John
Pittosporum qinlingense Y.Ren & X.Liu
Pittosporum raivavaeense H.St.John
Pittosporum ralphii Kirk
Pittosporum ramiflorum (Zoll. & Moritzi) Zoll. ex Miq.
Pittosporum ramosii Merr.
Pittosporum rangitahua E.K.Cameron & Sykes
Pittosporum rapense F.Br.
Pittosporum rarotongense Hemsl.
Pittosporum reflexisepalum C.Y.Wu
Pittosporum rehderianum Gowda
Pittosporum resiniferum Hemsl.
Pittosporum reticosum Ridl.
Pittosporum revolutum W.T.Aiton
Pittosporum rhytidocarpum A.Gray
Pittosporum ridleyi L.W.Cayzer & G.Chandler
Pittosporum rigidum Hook.f.
Pittosporum roimata Gemmill & S.N.Carter
Pittosporum rubiginosum A.Cunn.
Pittosporum salicifolium Danguy
Pittosporum samoense Christoph.
Pittosporum saxicola Rehder & E.H.Wilson
Pittosporum scythophyllum Schltr.
Pittosporum senacia Putt.
Pittosporum serpentinum (de Lange) de Lange
Pittosporum sessilifolium Tirel & Veillon
Pittosporum silamense Sugau
Pittosporum simsonii Montrouz.
Pittosporum sinuatum Blume
Pittosporum spinescens (F.Muell.) L.W.Cayzer, Crisp & I.Telford
Pittosporum spissescens Utteridge
Pittosporum stenopetalum Baker
Pittosporum suatinum Schodde
Pittosporum subulisepalum Hu & F.T.Wang
Pittosporum sylvaticum Guillaumin
Pittosporum taitense Putt.
Pittosporum takauele H.St.John
Pittosporum tanianum Veillon & Tirel
Pittosporum tenuifolium Gaertn.
Pittosporum tenuivalvatum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum tenuivalve Schodde
Pittosporum terminalioides Planch. ex A.Gray
Pittosporum tetraspermum Wight & Arn.
Pittosporum tinifolium A.Cunn.
Pittosporum tobira (Thunb.) W.T.Aiton – pospornica japońska^[5]
Pittosporum tonkinense Gagnep.
Pittosporum trigonocarpum H.Lév.
Pittosporum trilobum L.W.Cayzer, Crisp & I.Telford
Pittosporum truncatum E.Pritz.
Pittosporum tubiflorum H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum turneri Petrie
Pittosporum umbellatum Gaertn.
Pittosporum undulatifolium H.T.Chang & S.Z.Yan
Pittosporum undulatum Vent. – pospornica falista^[5]
Pittosporum venulosum F.Muell.
Pittosporum verrucosum Veillon & Tirel
Pittosporum viburnifolium Hayata
Pittosporum virgatum Kirk
Pittosporum viridiflorum Sims
Pittosporum viridulum M.P.Nayar, G.S.Giri & V.Chandras.
Pittosporum viscidum L.W.Cayzer, Crisp & I.Telford
Pittosporum wingii F.Muell.
Pittosporum xanthanthum Schltr.
Pittosporum xenicum Schodde
Pittosporum xylocarpum Hu & F.T.Wang
Pittosporum yunckeri A.C.Sm.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-11-02] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-11-02] (ang.).
↑ ^a ^b Pittosporum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-11-02].
↑ ^a ^b ^c Pittosporum Banks ex Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-02].
↑ ^a ^b ^c Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 113.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pittosporum Banks ex Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-11-02].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. Trees and shrubs. London: MacMillan, 2002, s. 214. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer, 2009, s. 477-478. ISBN 978-1-4020-9608-2.
↑ ^a ^b ^c ^d David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 725. ISBN 978-1-107-11502-6.
↑ ^a ^b ^c Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 627-628. ISBN 978-1-842466346.
↑ JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 279, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-11-02] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-11-02] (ang.).

[ing-3] Pittosporum. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-11-02].

[powo-4] Pittosporum Banks ex Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-02].

[ludmila-5] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 113.

[china-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Pittosporum Banks ex Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-11-02].

[philipstree-7] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. Trees and shrubs. London: MacMillan, 2002, s. 214. ISBN 0-333-73003-8.

[armen-8] Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer, 2009, s. 477-478. ISBN 978-1-4020-9608-2.

[mabb-9] David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 725. ISBN 978-1-107-11502-6.

[christenhusz-10] Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 627-628. ISBN 978-1-842466346.

[sudnik-11] JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 279, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Pospornica

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie