Postępowanie o stwierdzenie zgonu

Postępowanie o stwierdzenie zgonu – rodzaj sprawy cywilnej rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym.

Postępowanie może być wszczęte w każdym czasie[1] na wniosek każdego zainteresowanego[2].

Sąd stwierdza zgon, jeżeli zostaną łącznie spełnione dwie przesłanki:

Fakt przebywania w szczególnie wielkim niebezpieczeństwie sam w sobie nie wystar­cza do stwierdzenia zgonu, gdyż taki pogląd prowadziłby do zatarcia różnicy pomię­dzy stwierdzeniem zgonu a uznaniem za zmarłego. Z tego powodu także upływ czasu, w którym nie ma wieści o pewnej osobie nie jest wystarczające, skoro wymagana jest śmierć niewątpliwa[5]. Jeżeli jednak w toku postępowania o uznanie za zmarłego okaże się, że śmierć zaginionej osoby jest niewątpliwa, sąd z urzędu prowadzi dalsze postępowanie jako postępowanie o stwierdzenie zgonu[6].

Jeżeli akt zgonu określonej osoby został sporządzony, lecz zaginął właściwe jest wszczęcie postępowania o odtworzenie zaginionego aktu zgodu, a nie o stwierdzenie zgonu[7].

Ogłoszenie o wszczęciu postępowania, w przeciwieńśtwie do postępowania o uznanie za zmarłego, nie jest obowiązkowe, jednakże sąd może zarządzić dokonanie ogłoszenia, jeżeli uzna to za celowe. W takim przypadku ogłoszenie zawiera imię i nazwisko oraz adres wnioskodawcy, dane dotyczące osoby, której zgon ma być stwierdzony oraz istotne okoliczności z akt sprawy, które mogą przyczynić się do jej wykrycia, jak również wezwanie do tejże osoby, aby w określonym terminie zgłosiła się w sądzie i wezwanie skierowane do wszystkich osób, które mogą posiadać o niej wiadomości, aby przekazały je sądowi. Termin wyznaczony na wykonanie wskazanych wezwań nie może być krótszy niż miesiąc ani dłuższy niż trzy miesiące, a postępowanie nie może być zakończone wcześniej niż po upływie miesiąca od ukazania się ogłoszenia i dwóch tygodni od końca terminu wyznaczonego w ogłoszeniu[8].

Przed wydaniem postanowienia o stwierdzeniu zgonu sąd powinien w miarę możliwości wysłuchać bliskich osoby, której zgon ma być stwierdzony[9].

Orzeczenie wydane w takiej sprawie ma charakter deklaratoryjny (nie rodzi nowych skutków prawnych, lecz stwierdza już zaistniałe)[10]. W postanowieniu sąd powinien ściśle oznaczyć chwilę śmierci stosownie do wyników postępowania. Jeżeli jednak dokładne ustalenie nie jest możliwe, przyjmuje się chwilę najbardziej prawdopodobną[11].

Przypisy

  1. ↑ Art. 536 kpc.
  2. ↑ Art. 527 kpc w zw. z art. 535 kpc.
  3. ↑ Orzeczenie SN z dnia 7 lutego 1948r., I C 2317/47, OSN 1949/1, poz. 13
  4. ↑ Art. 535 kpc.
  5. ↑ Postanowienie SN z dnia 30 listopada 1973r., III CRN 277/73, OSNCP 1974/10, poz. 173
  6. ↑ Art. 534 kpc.
  7. ↑ Orzeczenie SN z dnia 9 sierpnia 1947r., III C 741/47
  8. ↑ Art. 537 oraz art. 530 § 2 kpc.
  9. ↑ Art. 533 z zw. z art. 535 kpc.
  10. ↑ Tadeusz Wiśniewski i inni, Kodeks postępowania cywilnego: komentarz, t. III, Warszawa: Wolters Kluwer, 2021, s. 195, ISBN 978-83-8187-992-7, OCLC 1250167125 [dostęp 2021-12-31].
  11. ↑ Art. 538 kpc.