Postać leku

Tabletki – postać leku doustnego

Postać leku, postać farmaceutyczna, forma aplikacyjna – postać, w jakiej wytwarza się lek. Substancji czynnej nie podaje się per se (jako takiej). W procesie produkcji leków substancje lecznicze miesza się z odpowiednimi substancjami pomocniczymi i mieszaninom tym nadaje się wymaganą dla danego leku formę.

Postacie leków według właściwości fizykochemicznych

Postacie stałe

• tabletka
• kapsułka
• drażetka
• lingwetka
• proszek
• granulat
• czopek
• mydło

Postacie półstałe

• maść
• krem
• pasta
• żel

Postacie płynne

• roztwór
• syrop
• emulsja
• zawiesina
• mazidło

Postacie leków według drogi podania

Leki doustne

• proszek:
  

  (c) Revision17 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

  Kapsułki żelatynowe miękkie – postać leku doustnego
  • doustny
  • musujący
  • do sporządzenia syropu
  • do sporządzenia roztworu
  • do sporządzenia zawiesiny doustnej
  • i rozpuszczalnik do sporządzenia roztworu doustnego
  • i rozpuszczalnik do sporządzenia zawiesiny doustnej
• tabletka:
  • drażowana
  • dojelitowa
  • musująca
  • powlekana
  • o przedłużonym uwalnianiu
  • do sporządzenia roztworu doustnego
  • do sporządzenia zawiesiny doustnej
  • o zmodyfikowanym uwalnianiu
  • do rozgryzania lub do żucia
  • ulegająca rozpadowi w jamie ustnej
• kapsułka:
  

  Kapsułki żelatynowe twarde – postać leku doustnego
  • dojelitowa elastyczna lub twarda
  • elastyczna (inaczej miękka)
  • o przedłużonym uwalnianiu elastyczna lub twarda
  • o zmodyfikowanym uwalnianiu elastyczna lub twarda
  • skrobiowa
  • twarda
• granulat:
  • do sporządzenia roztworu doustnego
  • do sporządzenia zawiesiny doustnej
  • do sporządzenia syropu
  • dojelitowy
  • musujący
  • o przedłużonym uwalnianiu
  • o zmodyfikowanym uwalnianiu
  • ziołowy
• roztwór doustny
• płyn doustny
• syrop
• zawiesina doustna
• emulsja doustna
• krople doustne (emulsja, roztwór lub zawiesina)
• pasta doustna
• pastylka
• pigułka
• preparat ziołowy do rozpuszczania
• zioła do zaparzania
• żel doustny

Leki do stosowania w jamie ustnej

• aerozol:
  

  Guma do żucia – postać leku do stosowania w jamie ustnej
  • do stosowania w jamie ustnej
  • do stosowania podjęzykowego
• pasta:
  • do stosowania na dziąsła
  • do stosowania w jamie ustnej
• płyn:
  • do płukania gardła
  • do przemywania jamy ustnej
• roztwór:
  • do stosowania na dziąsła
  • do stosowania w jamie ustnej
• tabletka:
  • do przygotowania roztworu do płukania jamy ustnej
  • do sporządzenia roztworu do płukania gardła
  • do ssania
    • podjęzykowa
    • podpoliczkowa
• żel:
  • do stosowania na dziąsła
  • do stosowania w jamie ustnej
• guma do żucia lecznicza
• kapsułka elastyczna do stosowania w jamie ustnej
• koncentrat do sporządzenia płynu do płukania gardła
• krople do stosowania w jamie ustnej
• liofilizat doustny
• pastylka (typu cukierka do ssania)
• proszek do sporządzenia roztworu do płukania gardła
• zawiesina do stosowania w jamie ustnej

Leki do użytku dentystycznego

• emulsja do zębów
  

  Pasta do zębów
• pasta do zębów
• pręcik do zębodołu (inaczej sztyft stomatologiczny)
• proszek do zębów
• płyn do zębów
• tabletka do zębodołu
• wkład dozębowy
• zawiesina do zębów
• żel dozębowy

Leki do inhalacji

• aerozol wziewny (emulsja, roztwór lub zawiesina)
• proszek:
  • do inhalacji w kapsułce elastycznej lub twardej
  • do inhalacji podzielony
  • do inhalacji parowej
  • do sporządzenia roztworu do inhalacji z nebulizatora
  • do sporządzenia zawiesiny do inhalacji z nebulizatora
• roztwór do inhalacji:
  • z nebulizatora
  • parowej
• emulsja do inhalacji z nebulizatora
  

  Aerozol wziewny w ciśnieniowym pojemniku z końcówką inhalacyjną
• gaz do inhalacji
• maść do sporządzenia inhalacji parowej
• płyn do sporządzenia inhalacji parowej
• tabletka do sporządzenia inhalacji parowej
• zawiesina do inhalacji z nebulizatora

Leki do tchawicy i płuc

• proszek:
  • do sporządzenia roztworu do wprowadzania do tchawicy
  • i rozpuszczalnik do sporządzenia roztworu do wprowadzania do tchawicy
• roztwór do wprowadzania do tchawicy
• zawiesina do wprowadzania do tchawicy

Leki do stosowania na skórę i przezskórnie

• puder:
  • leczniczy
  • do rozpylania na skórę
  • płynny
• roztwór:
  • do jonoforezy
  • do natryskiwania na skórę
  • do stosowania na skórę
• zawiesina:
  • do natryskiwania na skórę
  • na skórę
• dodatek do kąpieli leczniczej
• emulsja na skórę
• gąbka na skórę
• kataplazm
• kolodium
• koncentrat do sporządzenia roztworu do stosowania na skórę
  

  Maść w tubie aluminiowej
• krem
• maść
• opatrunek z substancją leczniczą
• pasta na skórę
• piana na skórę
• plaster leczniczy na skórę
• pręcik do użycia na skórę
• plaster przezskórny (transdermalny)
• szampon leczniczy
• żel

Leki do oczu

• krople:
  • do oczu (emulsja, roztwór lub zawiesina)
  • do oczu o przedłużonym uwalnianiu
  • do oczu, proszek i rozpuszczalnik do przygotowania roztworu lub zawiesiny
• rozpuszczalnik:
  • do kropli do oczu
  • do płynu do przemywania oczu
• krem do oczu
• maść do oczu
• roztwór do przemywania oczu
  

  Krople do oczu w jednorazowym opakowaniu bez konserwantów (tzw. minimsy)
• żel do oczu

Leki do uszu

• aerozol do uszu (emulsja, zawiesina lub roztwór)
• emulsja do przemywania uszu
• krem do uszu
• krople do uszu (emulsja, roztwór lub zawiesina)
• maść do uszu
• proszek do uszu
• pręcik do uszu
• roztwór do przemywania uszu
• tampon do uszu
• żel do uszu

Leki do nosa

• aerozol do nosa (emulsja, zawiesina lub roztwór)
• krople do nosa (emulsja, roztwór lub zawiesina)
• maść do nosa
• płyn do przemywania nosa
• pręcik do nosa
• puder do nosa

Leki dopochwowe

• tabletka:
  

  Czopki doodbytnicze o wadze 1 g, 2 g oraz globulki dopochwowe
  • dopochwowa
  • dopochwowa musująca
  • do przygotowania roztworu do irygacji
• globulka dopochwowa
• emulsja do irygacji
• kapsułka dopochwowa elastyczna lub twarda
• krem dopochwowy
• maść dopochwowa
• pianka dopochwowa
• roztwór do irygacji
• tampon dopochwowy leczniczy
• zawiesina do irygacji
• żel dopochwowy

Leki wprowadzane do szyjki macicy

• proszek i rozpuszczalnik do sporządzenia żelu do szyjki macicy
• żel do szyjki macicy

Leki doodbytnicze

• proszek:
  • do sporządzenia płynu doodbytniczego
  • do sporządzenia zawiesiny doodbytniczej
    

    Gruszka stosowana do wykonywania niewielkich lewatyw
• tabletka:
  • do sporządzenia roztworu doodbytniczego
  • do sporządzenia zawiesiny doodbytniczej
• czopek doodbytniczy
• emulsja doodbytnicza
• kapsułka doodbytnicza
• koncentrat do sporządzenia płynu doodbytniczego
• krem doodbytniczy
• maść doodbytnicza
• pianka doodbytnicza
• płyn doodbytniczy
• tampon doodbytniczy
• zawiesina doodbytnicza
• żel doodbytniczy

Leki do pęcherza i cewki moczowej

• płyn do płukania pęcherza moczowego
• pręcik do cewki moczowej
• proszek do przygotowania płynu do płukania pęcherza moczowego
• żel do cewki moczowej

Leki pozajelitowe

• emulsja:
  • do wstrzykiwań
  • do wlewu dożylnego
• koncentrat do sporządzenia roztworu:
  • do wlewu kroplowego
  • do wstrzykiwań
• proszek do sporządzenia:
  • roztworu do wlewu kroplowego
  • roztworu do wstrzykiwań
  • zawiesiny do wstrzykiwań
• proszek i rozpuszczalnik do sporządzenia:
  • roztworu do wlewu kroplowego
  • roztworu do wstrzykiwań
  • zawiesiny do wstrzykiwań
• implant
• mikrosfery do sporządzenia zawiesiny do wstrzykiwań
• rozpuszczalnik do sporządzenia leków parenteralnych

Różne

• roztwór:
  • do hemodializy
  • do hemofiltracji
  • do dializy otrzewnowej
  • do płukania żołądka
  • do podawania do żołądka i jelit
  • do przepłukiwania
• emulsja do podawania do żołądka i jelit
• zawiesina do podawania do żołądka i jelit
• koncentrat do hemodializy
• tampon nasycony
• pręcik na ranę
• klej tkankowy
• substancja do sporządzania radiofarmaceutyku
• generator izotopów promieniotwórczych

Bibliografia

• S. Janiski, A. Fiebig, M. Sznitowska: Farmacja stosowana: podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 719. ISBN 978-83-200-3778-4.