Poszycie listewkowe

Poszycie listewkowe (słomkowe) – jeden z rodzajów klasycznego poszycia kadłuba drewnianych statków, stosunkowo nowy i stosowany prawie wyłącznie do poszywania niewielkich jednostek nieużytkowych (jachtów, żaglówek, łodzi wiosłowych itp.).

Nie jest jasne, kiedy zostało zastosowane po raz pierwszy, być może w Niemczech lub Holandii na początku XX w. (według niektórych słabo udokumentowanych poglądów podobne poszycie stosowano na południu Europy co najmniej od XVIII w.). Jego geneza w XX w. szkutnictwie była związana z deficytem drewna szkutniczego wysokiej jakości lub z innymi trudnościami materiałowymi i wykonawczymi (np. tak zostało zaprojektowane poszycie jednej z najsłynniejszych polskich żaglówek, Omegi (J. Sieradzki, 1942), specjalnie do budowy w warunkach okupacyjnych).

Poszycie listewkowe składa się z listewek z taniego drewna (np. sosny) o grubości poszycia (10-25 mm) i przekroju zbliżonym do kwadratu. Takie listewki mogą być łączone na skos z kilku krótkich (więc tanich) kawałków i wyginane bez użycia pary w dwóch płaszczyznach. Oznacza to, że poszycie kadłuba może się składać z identycznych prefabrykowanych elementów, które nie muszą być specjalnie projektowane i wykonywane dla dopasowania do konkretnego kształtu kadłuba.

Listewki te są doginane do wręgów i zbijane gwoździami ze szkieletem łodzi i ze sobą nawzajem. W nowszych konstrukcjach mogły one być także klejone, co umożliwiało usuwanie gwoździ dla zmniejszenia ciężaru poszycia bez zmniejszenia jego wytrzymałości, jednak w większości szkutni, zwłaszcza w powojennej Polsce, klejenie nie było stosowane. Wynikająca stąd nieszczelność suchego poszycia była traktowana jako zło konieczne. Tradycyjnym rytuałem w polskich klubach żeglarskich do lat 70. XX w. było zatapianie na wiosnę listewkowych kadłubów łodzi w celu ich uszczelnienia (poprzez spęcznienie listewek poszycia). Tak traktowane poszycie ulegało degradacji i korozji szybciej niż w warunkach prawidłowej konserwacji.

W istocie poszycie słomkowe łączyło zalety poszycia stykowego (gładkość i płynność kształtów) i zakładkowego (wytrzymałość, potencjalna szczelność), przy znacznie niższym koszcie i bardziej „przyjaznej” technologii. Jako jedyne też z klasycznych rodzajów poszycia jest stosowane nadal, głównie jako warstwa formująca lub wypełniająca w jednostkowych lub eksperymentalnych konstrukcjach warstwowych.

Zobacz też

• poszycie przekątniowe (diagonalne)
• poszycie stykowe (karawelowe, klepkowe)
• poszycie zakładkowe (klinkierowe)
• szkielet kadłuba jednostki pływającej
• kadłub statku wodnego

Bibliografia

• Jerzy W. Dziewulski: Wiadomości o jachtach żaglowych. Warszawa: Alma-Press, 2008, s. 141-143. ISBN 978-83-7020-358-0.
• Franciszek Haber: Vademecum żeglarza i sternika jachtowego. Warszawa: WILGA, 2004, s. 15. ISBN 83-7375-197-1.