Potęgowe prawo Stevensa

Wykładnik Stevensa (przykłady)
KontinuumWykładnik ()Cechy bodźca
Głośność0,67ciśnienie akustyczne, ton 3000 Hz
Wibracja0,95amplituda 60 Hz (na palec)
Wibracja0,6amplituda 250 Hz (na palec)
Jasność0,5źródło punktowe
Jasność0,5krótki błysk
Nasycenie czerwienią1,7czerwono-szary
Smak1,3sacharoza

Potęgowe prawo Stevensa – prawo psychofizyczne, według którego siła (intensywność) odczuwanego wrażenia zmysłowego jest wprost proporcjonalna do wielkości bodźca, podniesionej do potęgi „a” (stała empiryczna)[1][2].

Potęgowy charakter zależności był sugerowany już w XIX w. (Plateau 1872), jednak wsparcie propozycji bogatym zbiorem wyników badań doświadczalnych jest zasługą S.S.Stevensa (1906–1973).

Równanie Stevensa jest znane w postaci:

gdzie:

– wielkość bodźca wywołującego wrażenie,
– psychofizyczna funkcja, opisująca zależność subiektywnie odbieranej siły wrażenia od wielkości bodźca,
– wykładnik potęgowy, różny dla różnych zmysłów[3],
– współczynnik proporcjonalności, zależny od rodzaju bodźców i stosowanych jednostek miar.

Według S.S. Stevensa równanie potęgowe powinno zastąpić sformułowane sto lat wcześniej logarytmiczne prawo Webera-Fechnera. Logarytmiczny charakter zależności siły wrażeń od wielkości bodźców zakwestionował również J.M. Harries (1960)[4].

Od chwili opublikowania wyników badań Stevensa (1957) nie zostało ostatecznie rozstrzygnięte, które z równań lepiej opisuje zależność siły wrażenia od wielkości bodźca. Największe wątpliwości dotyczą charakteru funkcji w zakresie najmniejszych wyczuwalnych bodźców. Poszukiwania ogólnie akceptowanego prawa psychofizycznego są kontynuowane. Utrudnia je niewielka precyzja ocen siły wrażenia, które w dużym stopniu zależą od metod przeprowadzania testów psychofizycznych. Nadzieje na rozwiązanie problemu są związane rozwojem technik elektroencefalograficznych[5].

Przypisy

  1. ↑ S S Stevens. On the psychophysical law. „Psychological Review”. 64, s. 153–181, 1957 (ang.). 
  2. ↑ Stanley Smith Stevens: PsychophysicsIntroduction to Its Perceptual, Neural, and Social Prospects. www.transactionpub.com, 1986-01-01. ISBN 978-0-88738-643-5. [dostęp 2010-11-16]. (ang.)
  3. ↑ W części publikacji stosowany jest symbol wykładnika potęgowego „n”.
  4. ↑ Na podstawie: Nina Baryłko-Pikielna: Zarys analizy sensorycznej żywności. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1975, s. 45. (pol.)
  5. ↑ Gabriel Tzur, Andrea Berger, Roy Luria, Michael I. Posner: Theta synchrony supports Weber–Fechner and Stevens’ Laws for error processing, uniting high and low mental processes. Wyd. 1. DOI: 10.1111/j.1469-8986.2010.00967.x. [dostęp 2010-11-16]. (ang.)

Linki zewnętrzne