Potasznia (dopływ Wierchomlanki)

Widok z polany Wyżnie Młaki

Potasznia – źródłowy potok Wierchomlanki w Beskidzie Sądeckim^[1]. Ma źródła na wysokości około 940 m n.p.m., pod południowymi stokami głównej grani Pasma Jaworzyny, na odcinku od szczytu 1064 m nad Łabowską Halą po Runek (1082 m). Spływa początkowo w zachodnim, następnie południowym, a w końcu południowo-zachodnim kierunku. W miejscowości Wierchomla Wielka, na wysokości 482 m, w miejscu o współrzędnych 49°25′25,5″N 20°47′13,1″E/49,423750 20,786972 łączy się z Baranieckim Potokiem tworząc Wierchomlankę^[2]. Górna część Potaszni spływa głęboką doliną, której orograficznie prawe zbocza tworzą grań główna Pasma Jaworzyny, Wargulszańskie Góry, Łaziska, Przypór i Kiczora, zaś lewe Lembarczek i Gaborówka^[3]. Głównymi dopływami są potoki Izdwór i Mała Wierchomlanka^[1].

Nazwa potoku wskazuje, że kiedyś musiała się nad nim znajdować wytwórnia potażu. Wytwarzano go z drzew i używano w lokalnych hutach jako składnik do produkcji szkła^[4]. Do 1947 dolina Potaszni, a szczególnie jej prawe zbocza, były gęsto zaludnione. Na halach latem tętniło życie pasterskie. Na mapie WIG z około 1930 r. zaznaczone są takie przysiółki (polany ?), jak: Przypór, Wojniaczka, Parchowatka, Długoszówka, Jasieniówki, Jaworzyna, Polanka, Połymie, Młaczne, Cichy Wierch, Jaworczyk, Jawor, Izboryki, Połym, Juhówka. Tereny te bowiem były zamieszkałe przez Łemków, po II wojnie światowej wysiedlonych w ramach Akcji Wisła^[5]. Dnem doliny, wzdłuż potoku prowadzi droga (zakaz wjazdu)^[3]. Pozostałe po Łemkach polany nie są co prawda sztucznie zalesiane, gdyż leśnicy zostawili je jako pastwiska dla dzikiej zwierzyny, jednak zarastają w wyniku naturalnej sukcesji wtórnej. Obecnie nie ma tutaj już żadnych zabudowań, z wyjątkiem opuszczonej gajówki na końcu drogi. Dolina Potaszni należy obecnie do miejscowości Wierchomla Mała^[5].

Przypisy