Poturzyn (gmina)

Poturzyn
gmina wiejska
1919–54[1]
Państwo

 PRL

Województwo

1919–39: lubelskie (II RP)
(1940–44: dystrykt lubelski)
1944–54: lubelskie

Powiat

1919–39: tomaszowski
1940–44: hrubieszowski
1944–54: tomaszowski

Siedziba

Poturzyn

Populacja (1946)
• liczba ludności


414[2]

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

8

brak współrzędnych
Portal Polska

Poturzyn – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku[3][4] w woj. lubelskim. Siedzibą władz gminy był Poturzyn[5].

Gmina Poturzyn była jedną z 13 gmin wiejskich powiatu tomaszowskiego guberni lubelskiej[6]. W 1919 roku gmina weszła w skład woj. lubelskiego. Była to najdalej na wschód położona gmina powiatu tomaszowskiego o silnie rozczłonkowanej granicy z powiatem hrubieszowskim (z gminami Mircze, Kryłów i Dołhobyczów)[5][7].

Pod okupacją niemiecką włączona do powiatu hrubieszowskiego w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa[8]. Równocześnie administracja okupacyjna wyrównała silnie rozczłonkowaną granicę gminy Poturzyn z gminami Miętkie i Kryłów. Do gminy Poturzyn właczono w 1940 roku gromady Dąbrowa, Radostów, Wiszniów, Wiszniów Duży i Wiszniów Mały, położone w odległej odnodze gminy Miętkie (do 1936 w gminie Mircze) oraz gromadę Wereszyn, położoną w odległej odnodze gminy Kryłów. Utworzono też nową gromadę Witków-Kolonia. Równocześnie położone na samym południu gminy Poturzyn gromady Radków i Radków-Kolonia włączono do gminy Telatyn, którą także przeniesiono z powiatu tomaszowskiego do powiatu hrubieszowskiego, a położoną w dalekiej północnej odnodze gminy Poturzyn gromadę Wólka Poturzyńska włączono do gminy Dołhobyczów w powiecie hrubieszowskim[9].

Po wojnie powrócono właściwie do stanu administracyjnego sprzed wojny, a gmina Poturzyn wróciła do reaktywowanego powiatu tomaszowskiego. Spośród hitlerowskich zmian administracyjnych jedynie gromady Radków i Radków-Kolonia pozostały w gminie Telatyn, natomiast gromada Wereszyn nie powróciła do gminy Kryłów, lecz włączono ją do gminy Dołhobyczów. Zniesiono też gromady Nowosiółki-Kolonia, Wasylów-Kolonia i Witków-Kolonia[10]. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 gmina składała się z 8 gromad: Marysin, Nowosiółki, Poturzyn, Suszów, Wasylów, Witków, Wólka Poturzyńska i Żabcze[11].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin[13].

Przypisy

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. lubelskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Spis ludności z 14 lutego 1946 roku
  3. ↑ do 28 września 1954 roku
  4. ↑ Akta Gminy Poturzyn – Archiwum Państwowe w Zamościu. [dostęp 2008-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  5. ↑ a b Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  6. ↑ Powiat tomaszowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 377.
  7. ↑ Po odłączeniu gminy Dołhobyczów od powiatu tomaszowskiego w 1905 roku i przyłączeniu jej do powiatu hrubieszowskiego
  8. ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  9. ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das GG
  10. ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  11. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  12. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  13. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
Powiat tomaszowski (1867–1940 i 1944–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–1975)
Gromady
(1954–72)
  1. ↑ a b za II RP w pow. rawskim
Powiat hrubieszowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867−1954 i 1973−75)
Gromady
(1954−72)
  1. ↑ a b w 1940 pozbawione praw miejskich przez okupanta, w 1945 nie uznane za miasto przez władze polskie
  2. ↑ od 1951 w ZSRR
  3. ↑ a b większa część przeszła do ZSRR

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).