Powłoka systemowa

Ten artykuł od 2021-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Powłoka systemowa (ang. shell) – program komputerowy pełniący rolę pośrednika pomiędzy systemem operacyjnym lub aplikacjami a użytkownikiem, przyjmując jego polecenia i „wyprowadzając” wyniki działania programów. To pośrednictwo nie jest obowiązkowe (programy mogą być bardziej „samodzielne”).

Powłoki systemowe możemy podzielić na powłoki tekstowe i powłoki graficzne. Pierwszy ich rodzaj jest zwykle realizowany jako interpreter poleceń uruchamiany w trybie tekstowym i będący historycznie wcześniejszym rozwiązaniem. Powłoka tekstowa często sama zawiera podstawowe polecenia, gdy jednak wydane przez użytkownika polecenie nie jest wbudowane, uruchamiany jest program zewnętrzny. Po zalogowaniu użytkownik znajduje się w wierszu poleceń i może wydawać polecenia systemowi. Zachęca go do tego tzw. znak zachęty (command prompt) – zwykle jest to '>', '$' lub '#'. Natomiast powłoki graficzne mają zwykle postać menedżera plików kontrolowanego przy pomocy myszy i pozwalającego w łatwy sposób wykonywać najczęstsze operacje.

Rodzaje powłok systemowych

Powłoki tekstowe

• 4DOS/4OS2/4NT – (DOS, OS/2, Windows NT);
• bash – Bourne-Again Shell (UNIX);
• CL – (OS/400);
• cmd.exe – (OS/2, Windows od wersji Windows 2000);
• COMMAND.COM – interpreter poleceń systemu DOS;
• CCP – (CP/M);
• csh – The C Shell (UNIX);
• DCL – (VMS/OpenVMS);
• DDT – (ITS);
• fish – friendly interactive shell (UNIX);
• FreeCOM – (FreeDOS);
• iSeries QSHELL – (IBM OS/400);
• JCL – (OS/360, z/OS);
• ksh – Korn shell (UNIX);
• rc Shell – (Plan 9);
• sh – The Bourne shell (UNIX);
• tcsh – The TENEX C shell (UNIX);
• TSO – (MVS);
• Windows PowerShell – zaawansowany, niestandardowy interpreter poleceń (Windows od wersji Windows XP);
• zsh – The Z shell (UNIX).

Powłoki graficzne

• Aqua – powłoka systemu Mac OS X;
• Desktop – powłoka systemu GEM;
• Eksplorator – domyślna powłoka systemu Microsoft Windows;
• LeoShell – alternatywna powłoka dla systemu Windows;
• LiteStep – alternatywna powłoka systemu Windows;
• finder – powłoka systemu Mac OS;
• GNOME Shell – powłoka dla środowiska GNOME;
• Plasma – powłoka systemu będąca częścią środowiska graficznego KDE dostępna m.in. dla systemów operacyjnych: GNU/Linux, FreeBSD, Microsoft Windows, Mac OS X;
• Unity (powłoka systemowa) – alternatywna powłoka dla środowiska GNOME, tworzona przez Canonical Ltd.