Powiat Kröben

Powiat krobski

Kreis Kröben

powiat
Państwo	Królestwo Prus
Populacja (1837) • liczba ludności	60 628[1]
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba okręgów	6
Liczba majątków	79
brak współrzędnych

Powiat Kröben (pol. powiat krobski, niem. Kreis Kröben)^[1] – pruski powiat leżący w obrębie rejencji poznańskiej Prowincji Poznańskiej Królestwa Prus, ustanowiony na ziemiach I Rzeczypospolitej, które objął zabór pruski. Powiat istniał w latach 1815–1887. Siedzibą landrata była Krobia (niem. Kröben). W latach 1877–1882 landratem powiatu był Arthur von Posadowsky-Wehner^[2]. Na terenie zlikwidowanego powiatu Kröben władze pruskie 1 października 1887 roku ustanowiły dwa nowe: Gostyn (gostyński) oraz Rawitsch (rawicki)^[3].

Neogotycki pałac w Rokosowie (XIX-wieczna litografia)

Zamek w Golejewku (ilustracja ze zbiorów Aleksandra Dunckera)

Od północy powiat Kröben graniczył z powiatem Kosten (kościańskim) i Schrimm (śremskim), od wschodu z powiatem Krotoschin (krotoszyńskim), natomiast od południa stykał się z wrocławskim okręgiem regencyjnym. Od zachodu z kolei graniczył z powiatem Fraustadt (wschowskim)^[4].

Okręgi, miasta i wsie

Powiat dzielił się na sześć okręgów policyjnych^[4]:

• sarnowski,
• jutroszyński,
• krobski,
• gostyński,
• bojanowski,
• ekonomia Krobia (majątek rządu pruskiego w Berlinie)

W obrębie powiatu znajdowało się 10 miast: (Rawicz, Bojanowo, Gostyń, Jutroszyn – dzisiejszy Jutrosin, Poniec, Sarnowo, Miejska Górka, Krobia, Dubin oraz Piaski) oraz 78 majątków prywatnych i jeden rządowy (odrębna ekonomia Krobia), które łącznie składały się ze 238 wsi i osad (w tym 8 karczm i jeden młyn wodny).

Ludność i gospodarka

Powiat zamieszkiwało – według spisu urzędowego z roku 1837 – ponad 60,6 tys. osób (w miastach 21,5 tys., na wsi – 39,2 tys.)^[4]. Głównym zajęciem ludności było rolnictwo i chów bydła^[4]. Na obszarze powiatu działało 8 parafii protestanckich i 25 katolickich^[4]. Ponadto na terenie powiatu działało 6 synagog (w Rawiczu, Jutroszynie, Gostyniu, Krobi, Dubinie i Piaskach). Leon Plater w swoim dziele „Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego” (1846) wzmiankuje o czterech lasach i czterech rzekach (główne to Obra i Orla, mniejsze znaczenie miały Dąbrożna i Kania)^[4]. Powiat pozbawiony był jezior. Większymi ciągami komunikacyjnymi w powiecie były dwie drogi: z Rawicza przez Miejską Górkę i Kobylin w kierunku Kalisza oraz Rawicz-Bojanowo-Rydzyna-Leszno^[4]. Urząd pocztowy (niem. Postamt) mieścił się w Rawiczu, a w obrębie powiatu działało 5 stacji poczty konnej oraz 3 poczty listowe^[4].

Przypisy