Powiat gorlicki

Powiat gorlicki
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
TERC	1205
Siedziba	Gorlice
Starosta	Maria Gubała
Powierzchnia	966,46 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 108 487
• gęstość	112,7 os./km²
Urbanizacja	31,29%
Tablice rejestracyjne	KGR
	Adres urzędu:ul. Biecka 3; 38-300 Gorlice
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	2
Liczba gmin wiejskich	7
	Położenie na mapie województwa;
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej
	Portal Polska

Powiat gorlicki – powiat w województwie małopolskim w Polsce, utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Gorlice.

W skład powiatu wchodzą:

gmina miejska: Gorlice
gminy miejsko-wiejskie: Biecz, Bobowa
gminy wiejskie: Gorlice, Lipinki, Łużna, Moszczenica, Ropa, Sękowa, Uście Gorlickie

Trzy miejscowości powiatu posiadają prawa miejskie. Są to: Biecz, Bobowa i Gorlice.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] powiat zamieszkiwało 108 886 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 108 778 osób^[4].

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2009):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	106 912	100	54 154	50,65	52 758	49,35
Miasto	35 922	33,60	18 652	17,45	17 270	16,15
Wieś	70 990	66,40	35 502	33,21	35 488	33,19

^[1]

Piramida wieku mieszkańców powiatu gorlickiego w 2014 roku^[5].

Kościoły i związki wyznaniowe

Chrześcijańskie:
40 parafii katolickich obrządku łacińskiego (rzymskokatolickiego)
12 parafii katolickich obrządku greckokatolickiego
9 parafii prawosławnych i 6 cerkwi filialnych
1 zbór Kościoła Zielonoświątkowego w RP
1 zbór Ewangelicznej Wspólnoty Zielonoświątkowej
2 zbory Chrześcijańskiej Wspólnoty Zielonoświątkowej
1 zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w RP
3 zbory Świadków Jehowy z Salami Królestwa^[6]^[7]

Buddyjskie:
Buddyjski Ośrodek Medytacyjny Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu w Ropkach^[8]

Bezpieczeństwo publiczne

Policja

Komenda powiatowa Policji w Gorlicach
Komisariat Policji w Bieczu
Komisariat Policji w Bobowej
Posterunek Policji w Uściu Gorlickim

Pogotowie ratunkowe

Szpital Specjalistyczny w Gorlicach
Zespół Ratownictwa Medycznego w Uściu Gorlickim

Zespół Ratownictwa Medycznego w Łużnej

Straż pożarna

Państwowa Straż Pożarna w Gorlicach
Ochotnicze Straże Pożarne w powiecie (63 jednostki)

Straż miejska

Posterunek Straży Miejskiej w Gorlicach

Wymiar sprawiedliwości

Prokuratura Rejonowa w Gorlicach
Sąd Rejonowy w Gorlicach

Oświata

Powiat gorlicki zarządza 9 szkołami średnimi znajdującymi się w Gorlicach, Bieczu i Bobowej oraz dwoma specjalnymi ośrodkami szkolno-wychowawczymi.

W powiecie gorlickim znajdują się dwie szkoły rolnicze to jest ZSCKR w Bystrej (gmina Gorlice) oraz ZSCKR w Hańczowej (gmina Uście Gorlickie).

Przejścia graniczne

W powiecie Gorlickim znajdują się cztery dawne przejścia graniczne ze Słowacją. Wszystkie przejścia graniczne z Polski na Słowację zostały zlikwidowane 21 grudnia 2007 w związku z przystąpieniem obu krajów do strefy Schengen, a przekraczanie granicy dozwolone jest w każdym miejscu.

Przejście graniczne Blechnarka-Stebnícka Huta
Przejście graniczne Konieczna-Becherov
Przejście graniczne Wysowa-Zdrój-Regetovka
Przejście graniczne Wysowa-Zdrój-Cegiełka

Historia

Walki z UPA

Według UPA terenami należnymi Ukrainie były ziemie leżące na wschód i południe od linii Włodawa – Chełm – Zamość – Przeworsk – Brzozów – Krosno – Gorlice. Część tych terenów, które znalazły się za linią Curzona nazywano „Zakerzońskim Krajem”. Na obszarze tym Ukraińcy stworzyli własną nielegalną administrację podziemną.

Na terenie powiatu gorlickiego w 1945 roku UPA dysponowała trzema kompaniami (sotniami)^[9]:

Sotnia „Lisa” – 180 strzelców (striłciw)
Sotnia „Brodycza” (Romana Horobelskiego) – 100 strzelców
Sotnia „Smyrnego” (Michała Fedaka) – 150 strzelców

W znacznej części strzelcy ci pochodzili z SS-Galizien. Do działań UPA oprócz tego moblilizowano (często przymusowo) miejscową ludność łemkowską osiągając liczbę sięgającą 1000 osób. Wobec trudności jakie napotykały takie akcje mobilizacyjne siły ukraińskie skierowały w 1946 roku na te tereny sotnię „Horisława” (Modesta Rypeckiego), która terroryzowała ludność łemkowską poddając karom osoby sprzyjające Polakom (od chłosty aż do śmierci włącznie). Sotnia ta wyruszyła też dalej na Sądecczyznę. W nocy z 27 na 28 czerwca 1946 roku napadła na posterunek MO i Urząd Gminy w Łabowej, paląc większość zabudowań wsi i mordując mieszkańców. Pościg wojskowy zmusił sotnię do odwrotu na ziemie gorlickie, gdzie 6 lipca zaatakowali i zlikwidowali posterunek MO i obrabowali spółdzielnię.

Sotnia „Brodycza” w czasie swej działalności na terenie powiatu gorlickiego dokonała^[10]:

napad na lokal Komisji Wyborczej w Śnietnicy
trzykrotny napad na wieś Regetów Wyżny
napad na lokal Komisji Wyborczej w Uściu Ruskim
spalenie wsi Czarne
podpalenia w Zdyni i Smerekowcu
napad na wieś Gładyszów
napad i podpalenie we wsi Klimkówka.

W wyniku zaciętych walk, a także przeprowadzenia akcji Wisła, która odcięła UPA od zaplecza w postaci ludności łemkowskiej, sotnie Brodycza i Smyrnego zostały rozbite a ich resztki przedostały się do Czechosłowacji. Sotnia „Lisa” wycofała się na wschód.

Starostowie

Romuald Klimów (zm. 1937)^[11]^[12]^[13]

Witold Kochan (2002–2005)
Mirosław Wędrychowicz (2005–2014)
Karol Górski (2014–2018)
Maria Gubała (2018 – nadal)^[14]

Sąsiednie powiaty

Przypisy

↑ ^a ^b „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.”, GUS.
↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Powiat gorlicki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-14] .
↑ BogdanB. Hućko BogdanB., Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa u Świadków Jehowy, jaslo.naszemiasto.pl, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-14] .
↑ Ośrodki, www.buddyzm.pl [dostęp 2019-07-14] .
↑ W. Boczoń: Za ziemię ojców, 1989, s. 143.
↑ W. Boczoń: Za ziemię ojców, 1989, s. 144.
↑ Ingres administratora apostolskiego dla spraw Łemkowszczyzny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 229 z 6 października 1936.
↑ 18 starostów zwolnił Minister Spraw Wewnętrznych. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 206 z 11 września 1937.
↑ Pożegnanie starosty gorlickiego Romualda Klimowa przez Rodzinę Urzędniczą. nac.gov.pl. [dostęp 2014-11-18].
↑ BIP powiatu gorlickiego

Bibliografia

Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.)

[gus-1] „Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r.”, GUS.

[populacja2019-2] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[3] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[4] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[populacja2016-5] Powiat gorlicki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[6] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-14] .

[7] BogdanB. Hućko BogdanB., Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa u Świadków Jehowy, jaslo.naszemiasto.pl, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-14] .

[8] Ośrodki, www.buddyzm.pl [dostęp 2019-07-14] .

[9] W. Boczoń: Za ziemię ojców, 1989, s. 143.

[10] W. Boczoń: Za ziemię ojców, 1989, s. 144.

[11] Ingres administratora apostolskiego dla spraw Łemkowszczyzny. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 229 z 6 października 1936.

[12] 18 starostów zwolnił Minister Spraw Wewnętrznych. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 206 z 11 września 1937.

[13] Pożegnanie starosty gorlickiego Romualda Klimowa przez Rodzinę Urzędniczą. nac.gov.pl. [dostęp 2014-11-18].

[14] BIP powiatu gorlickiego

[15] wojnie przejściowo Biecz II

[16] 1934–36 Glinik Marjampolski

[17] 1934–50 Uście Ruskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[A]

[B]

[C]

Miasta na prawach powiatu	Kraków (siedziba) Nowy Sącz Tarnów
Powiaty	bocheński brzeski chrzanowski dąbrowski gorlicki krakowski limanowski miechowski myślenicki nowosądecki nowotarski olkuski oświęcimski proszowicki suski tarnowski tatrzański wadowicki wielicki
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Biecz Bobowa Gorlice
Gminy miejskie	Gorlice
Gminy miejsko-wiejskie	Biecz Bobowa
Gminy wiejskie	Gorlice Lipinki Łużna Moszczenica Ropa Sękowa Uście Gorlickie

Przynależność wojewódzka	woj. krakowskie (1920–39) woj. rzeszowskie (1945–75)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Biecz Gorlice
Miasteczka (1920–34)	Bobowa (← od 1932) Uście Ruskie
Gminy miejskie (1920–75)	Biecz Gorlice
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Biecz^[A] Bobowa Glinik Mariampolski^[B] (do 1954) Gładyszów Gorlice (od 1973) Lipinki Łużna Moszczenica (od 1973) Ropa Rzepiennik Strzyżewski Sękowa Stróże (od 1973) Śnietnica (do 1954) Uście Gorlickie^[C]
Gromady (1956–72)	Binarowa (1954–72) Bobowa (1954–72) Bystra (1954–61) Dominikowice (1954–61) Gładyszów (1954–72) Gorlice (1954–72) Gródek (1954–61) Grudna Kępska (1954–59) Jankowa (1954–61) Kobylanka (1954–72) Kryg (1954–72) Libusza (1954–72) Lipinki (1954–72) Łosie (1954–58) Łużna (1954–72) Moszczenica (1954–72) Olszyny (1954–72) Ropa (1954–72) Ropica Górna (1954–59) Różnowice (1954–72) Rzepiennik Strzyżewski (1954–72) Sękowa (1954–72) Siary (1954–59) Siedliska (1954–68) Staszkówka (1954–59) Stróże (1954–72) Strzeszyn (1954–59) Szalowa (1954–68) Szymbark (1954–72) Śnietnica (1954–72) Turza (1954–61) Uście Gorlickie (1954–72) Wola Łużańska (1954–61) Wysowa (1954–72) Zagórzany (1954–72)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne