Powiat kłobucki

Powiat kłobucki

powiat
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
TERYT	2.24.31.06.00.0
Siedziba	Kłobuck
Starosta	Henryk Kiepura[1]
Powierzchnia	889[2] km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	84 591[3]
• gęstość	95,2 os./km²
Urbanizacja	20,97%
Tablice rejestracyjne	SKL
Adres urzędu: Rynek im. Jana Pawła II 13 42-100 Kłobuck
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 2 Liczba gmin wiejskich 7
Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Powiat kłobucki
50°55′N 18°56′E/50,916667 18,933333
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Siedziba starostwa powiatu

Siedziba Wydziału Komunikacji i Transportu

Powiat kłobucki – powiat w Polsce położony na północy województwa śląskiego. Utworzony został w 1952 roku. Zlikwidowany w 1975. Ponownie utworzony w 1999 roku w wyniku reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest Kłobuck.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[4] powiat zamieszkiwało 84 591 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 84 501 osób^[5].

Struktura

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Kłobuck, Krzepice
• gminy wiejskie: Lipie, Miedźno, Opatów, Panki, Popów, Przystajń, Wręczyca Wielka
• miasta: Kłobuck, Krzepice

Historia

Początki osadnictwa

Najstarsze ślady pobytu człowieka na tej ziemi pochodzą z ok. X tysiąclecia p.n.e., tuż po ustąpieniu lodowca, ale właściwa kolonizacja rozpoczęła się od IX wieku n.e. Wczesne średniowiecze było okresem następnej fali osadniczej ludności pochodzącej ze Śląska. Pierwsze wzmianki w dokumentach historycznych – o tych stronach – datowane są na rok 1262 kiedy to w Iwanowicach odbył się zjazd książąt dzielnicowych – Bolesława Pobożnego i Bolesława V Wstydliwego.

W XI w. ziemie współczesnego powiatu kłobuckiego należały do ziemi krakowskiej i były własnością Kazimierza II Sprawiedliwego (1179 r.). Sto lat później pierwsze dokumenty wymieniały Adama, kasztelana z Krakowa, jako zarządzającego tą ziemią. Ten podział administracyjny był utrzymywany prawie do końca XIII w. Początków odrębności administracyjno – terytorialnej należy doszukiwać się po układzie książąt piastowskich z roku 1296 w Krzywiniu: po wyłączeniu Kłobucka z zakresu władzy kasztelańskiej i wprowadzeniu urzędu starosty.

Średniowiecze

Różne źródła historyczne podają różne daty powstania miasta Kłobucka. Pod rokiem 1344 dokument Kazimierza III Wielkiego wymienia Prutenusa, jako wójta kłobuckiego, zaś w roku 1339 Kazimierz Wielki zwolnił mieszkańców Kłobucka od wielu danin i powinności.

Istotnym zdarzeniem było odparcie najazdu wojsk Mikołaja opolskiego w 1474 roku. W mieście zdarzały się pożary, które kilkakrotnie nieomal doszczętnie niszczyły zabudowania. W okresie umacniania władzy królewskiej w Polsce Kłobuck miał duże znaczenie, czego dowodem były trzy wizyty Króla Władysława II Jagiełły w tym mieście (w roku 1416, 1420 i 1426).

W latach 1434-1449 żył w Kłobucku kanonik krakowski, historyk Jan Długosz – piastujący tu funkcję proboszcza. Z tego okresu pochodzi opis Kłobucka zamieszczony w Historii Polski. Dzięki położeniu na szlaku handlowym, łączącym Śląsk z Wielkopolską – Kłobuck w średniowieczu rozwijał się prężnie, szczególnie rozwijało się rzeźnictwo w oparciu o pędzone tą trasą bydło. To z kolei spowodowało rozwój miejscowego rolnictwa jako źródła zaopatrzenia już istniejących rzeźni.

Od połowy XIV wieku ośrodkiem władzy administracyjnej na tych ziemiach było starostwo niegrodowe w Krzepicach.

Degradacja

W roku 1658, decyzją Sejmu Warszawskiego, wyłączono Kłobuck ze starostwa krzepickiego i oddano pod zarząd zakonowi paulinów. Wskutek tej ostatniej decyzji Kłobuck zyskał miano starostwa w powiecie lelowskim. W okresie II rozbioru (1796 r.), odebrano paulinom starostwo Kłobuckie i włączono do dóbr rządowych. Wówczas to z nadania króla pruskiego prywatnym właścicielem miasta stał się Chrystian hrabia Luttichau. W cztery lata później miasto oddano pruskiemu ministrowi Christianowi hr. Haugwitzowi. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego Kłobuck znalazł się w powiecie częstochowskim departamentu kaliskiego, a po klęsce Napoleona ziemie te znalazły się w województwie kaliskim, obwodzie wieluńskim i powiecie częstochowskim. Kolejna reorganizacja nastąpiła po upadku powstania listopadowego, wówczas to ziemie te przypisano do guberni warszawskiej. W 1866 roku, na mocy ukazu carskiego, Kłobuck znalazł się w powiecie częstochowskim guberni piotrkowskiej. Reperkusją po klęsce powstania styczniowego była utrata praw miejskich Kłobucka na mocy postanowienia rosyjskiego Komitetu Urządzającego z dnia 23 stycznia 1870 roku, a następnie włączenie do gminy Kamyk (decyzja gubernatora piotrkowskiego z dnia 30.09.1870 r.).

XX wiek

Pomnik upamiętniający Bitwę pod Mokrą

Przywrócenie praw miejskich nastąpiło dopiero w 1916 roku, a w rok później otwarto filię częstochowskiego urzędu powiatowego. W czasie II wojny światowej Kłobuck był włączony do III Rzeszy, jako część powiatu Blachownia w rejencji opolskiej w prowincji Śląsk (od stycznia 1941 roku w prowincji Górny Śląsk). Po II wojnie światowej z północnej części powiatu częstochowskiego wyodrębniono powiat kłobucki na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 12 kwietnia 1952 roku. Powiat w tej formie przetrwał do 1 czerwca 1975 roku, kiedy to kolejna reforma administracji państwowej zlikwidowała powiaty. Od 1 stycznia 1999 roku Kłobuck ponownie jest powiatem – związkiem 7 gmin i 2 miast, z których największą terytorialnie jest gmina Wręczyca Wielka, a najmniejszą gmina Panki. Łącznie zamieszkuje te ziemie ok. 86 tys. mieszkańców, w tym 18,6 tys. w dwóch miastach (Kłobucku i Krzepicach).

Miasta

Miasto	Herb	Ludność	Powierzchnia
Kłobuck		13 237	47,53 km²
Krzepice		4 532	27,71 km²

Wsie powyżej 1000 mieszkańców

Starostowie

• Dariusz Desperak
• Krzysztof Nowak^[6]
• Stanisław Garncarek^[7]
• Maciej Biernacki^[8]
• Roman Minkina^[9]
• Henryk Kiepura^[1]

Rada Powiatu

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

• Piramida wieku mieszkańców powiatu kłobuckiego w 2014 roku^[15].

Ludność w latach

• 1999 – 86 181
• 2000 – 86 184
• 2001 – 86 088
• 2002 – 84 903
• 2003 – 84 805
• 2004 – 84 830
• 2006 – 84 761
• 2007 – 84 789
• 2008 – 84 867
• 2009 – 85 001
• 2010 – 84 975

Infrastruktura

Drogi

Głównymi drogami biegnącymi przez powiat kłobucki są:

• autostrada A1, stanowiąca na tym odcinku autostradową obwodnicę Częstochowy, połączona z drogą krajową nr 43 węzłem komunikacyjnym we wsi Lgota;
• droga krajowa nr 42 łącząca Kamienną koło Namysłowa z Rudnikiem koło Starachowic;
• droga krajowa nr 43 łącząca Częstochowę z Wieluniem, przebiegająca przez Kłobuck i Krzepice;
• droga wojewódzka nr 491 łącząca Raciszyn pod Działoszynem z Częstochową;
• droga wojewódzka nr 492 biegnąca z miejscowości Ważne Młyny, przez Kłobuck do Blachowni;
• droga wojewódzka nr 494 łącząca Częstochowę z DK45 w Bierdzanach.

Linie kolejowe

Przez powiat biegną linie kolejowe:

• 131 – magistrala węglowa Chorzów Batory – Tczew
• 181 – Herby Nowe – Oleśnica

Sąsiednie powiaty

• Częstochowa (miasto na prawach powiatu)
• powiat częstochowski
• powiat lubliniecki
• powiat oleski (opolskie)
• powiat wieluński (łódzkie)
• powiat pajęczański (łódzkie)

Galeria

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Serwis powiatu kłobuckiego
• Biuletyn Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Kłobucku
• Interaktywna mapa powiatu z fotografiami. powiatklobucki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-11)].