Powiat lubaczowski

Powiat lubaczowski

powiat
powiat lubaczowski (Radruż)
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
TERC	1809
Siedziba	Lubaczów
Starosta	Zenon Swatek
Powierzchnia	1308,37 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	55 217[1]
• gęstość	42,2 os./km²
Urbanizacja	34,28%
Tablice rejestracyjne	RLU
Adres urzędu: ul. Jasna 1 37-600 Lubaczów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin miejsko-wiejskich 3 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Portal Polska

Powiat lubaczowski (w latach 1918-1922 na tym obszarze istniał powiat cieszanowski) – powiat w Polsce (województwo podkarpackie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Powiat położony jest we wschodniej części województwa podkarpackiego. Jest częścią makroregionu południowo-wschodniej Polski. Jego siedzibą jest miasto Lubaczów. Powierzchnia powiatu stanowi 7,3% powierzchni województwa.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 55 217 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 54 979 osób^[3].

Podział administracyjny

W skład obecnego powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Lubaczów
• gminy miejsko-wiejskie: Cieszanów, Narol, Oleszyce
• gminy wiejskie: Horyniec-Zdrój, Lubaczów, Stary Dzików, Wielkie Oczy
• miasta: Cieszanów, Lubaczów, Narol, Oleszyce

Historia

Powiat lubaczowski I Rzeczypospolitej istniał w latach 1462-1793. Jednostką nadrzędną było województwo bełskie – województwo Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej, część Małopolski.

• Kasztelanowie lubaczowscy
• Starostowie lubaczowscy, m.in.:

Jan Amor Tarnowski, Adam Mikołaj Sieniawski, Jerzy August Mniszech, Jerzy Jazłowiecki, Otto Chodecki, Jan Płaza, Jerzy Ossoliński, Jan Sebastian Szembek, Aleksander Michał Lubomirski, Józef Karol Lubomirski

(c) Gorczes, CC BY 2.5 pl

Budynek Starostwa Powiatowego w Lubaczowie

W czasie okupacji powiat lubaczowski zniknął z mapy, a jego ziemie weszły w skład powiatów: Zamość, Biłgoraj i Rawa Ruska. Powiat został reaktywowany w drugiej połowie sierpnia 1944 roku. Wojewoda rzeszowski mianował starostą Andrzeja Bednarza, ludowca z Cewkowa, wicestarostą został Władysław Gustaw, nauczyciel związany z AK. W skład pierwszej Powiatowej Rady Narodowej, utworzonej w styczniu 1945 roku, weszło 38 radnych, do roku 1948 ich liczba wzrosła do 60. Przewodniczącym PRN byli kolejno: 1945/46 – Rudolf Daum, 1946 – Michał Pióro, 1947 – ks. Marian Lisowski, 1948 – Józef Argasiński. Powstały też Urząd Ziemski i Powiatowy Urząd Informacji i Propagandy.

Granice powojennego powiatu zostały zmienione w stosunku do granic sprzed 1939 roku. W 1945 roku z dawnego powiatu jaworowskiego główną, zachodnią część gminy Wielkie Oczy (8 gromad) włączono do powiatu lubaczowskiego. 4 gromady powiatu rawskiego – Dziewięcierz (z gminy Potylicz), Radruż (z gminy Wróblaczyn), Werchrata i Prusie (z gminy Siedliska) – również przyłączono do powiatu lubaczowskiego w nowo utworzonym woj. rzeszowskim. Powiat utracił na rzecz ZSRR jedną gromadę (Hruszów) i jedną w części. Po tych zmianach powiat obejmował 1133 km² i istniał do 31 maja 1975 w kształcie obecnym.

Położenie geograficzne

Powiat położony jest w obrębie makroregionów geograficznych: Kotliny Sandomierskiej i Roztocza. Obszarowo dominuje wschodnia część Kotliny Sandomierskiej z mezoregionami: Płaskowyżem Tarnogrodzkim i Równiną Biłgorajską. Roztocze zajmuje prawie trzecią część powiatu z mezoregionami: Roztoczem Wschodnim, zwanym też Południowym lub Rawskim i Roztoczem Środkowym.

Płaskowyż Tarnogrodzki wyodrębniający się z Kotliny Sandomierskiej obejmuje płaski obszar wyżyn osiągających od 220–180 m n.p.m. Budują go iły mioceńskie, na których zalegają gliny i piaski czwartorzędowe, a na dość znacznej powierzchni utwory pylaste typu lessów. Ukształtowanie powierzchni i żyzność gleb sprawiają, że region ten ma charakter rolniczy. Piaszczysta Równina Biłgorajska pochyla się w kierunku zachodnim, urozmaicona jest licznymi wydmami i podmokłymi zagłębieniami. Wzdłuż południowej granicy Równiny płynie rzeka Tanew. Występują tam duże kompleksy leśne. Fragment makroregionu Roztocze zbudowany jest głównie z piasków oraz wapieni. Na terenie powiatu lubaczowskiego występują najwyższe – po stronie polskiej – wzniesienia Roztocza: Wielki Dział – 390,4 m n.p.m. i Długi Goraj – 391,5 m n.p.m. Mają one charakter ostańców, pokryte są piaszczystymi i wapiennymi osadami morza mioceńskiego, a poprzecinane rozległymi dolinami wysłanymi grubą warstwą piasków polodowcowych.

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

• Piramida wieku mieszkańców powiatu lubaczowskiego w 2014 roku^[4].

Religia

Starostowie lubaczowscy

• Józef Michalik (1999–2018) (PSL)
• Zenon Swatek (od 2018) (PiS)

Sąsiednie powiaty

• powiat jarosławski
• powiat przeworski
• powiat biłgorajski (lubelskie)
• powiat tomaszowski (lubelskie)
• rejon jaworowski (obwód lwowski, Ukraina)

Zobacz też

• Portal informacyjny powiatu lubaczowskiego - eLubaczów
• Strona Starostwa Powiatowego w Lubaczowie
• Szlak architektury drewnianej (województwo podkarpackie) – trasa nr VI (lubaczowska)
• Rys historyczny sądownictwa powszechnego na Ziemi Lubaczowskiej

Przypisy