Powiat radzymiński
| powiat | |
| do 1952 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Data likwidacji | 1952 |
| Siedziba | |
| Powierzchnia | 1076 km² |
| Populacja (1946) • liczba ludności |
|
| • gęstość | 74 os./km² |
Portal  Polska | |
Powiat radzymiński – historyczny powiat istniejący w latach 1867–1916, 1919–1939 i 1945–1952 na terenie obecnego woj. mazowieckiego. Granice powiatu odpowiadały w przybliżeniu obszarowi dzisiejszego powiatu wołomińskiego. Ośrodkiem administracyjnym był Radzymin.
Powiat powstał w 1867 roku, krótko po upadku powstania styczniowego, w związku ze zmianami administracyjnymi przeprowadzonymi przez władze carskie. Powiat został utworzony z części dawnego powiatu stanisławowskiego i obejmował 9 gmin: radzymińską (z Kobyłką), klembowską, małopolską, ręczajską (z Wołominem), międzyleską, zabrodzką, rudzienkowską, strachowską i jadowską. Od 1889 w skład powiatu wchodziła również gmina Kamieńczyk, składająca się z osady miejskiej Kamieńczyk (do 1870 miasta), przyłączona z powiatu węgrowskiego[1]. Z pozostałej części powiatu stanisławowskiego utworzono powiat nowomiński. Osady Marki i Ząbki (obecnie miasta) pozostały w powiecie warszawskim.
W 1872 powiat radzymiński obejmował 309 wsi i osad, 99 folwarków i jedno miasto – Radzymin. Ludność powiatu liczyła wówczas 44 942 osoby. Przemysł składał się z kilku gorzelni, 2 browarów, fabryki materiałów drzewnych, 10 cegielni i 2 kaflarni.
W 1916 r. generał gubernator Hans von Beseler nadał miejscowości Tłuszcz wraz z okolicznymi wsiami status gminy; gminę Tłuszcz utworzono z części gminy Klembów[2]. 22 marca 1916 generał-gubernator warszawski zarządził likwidację powiatu i tak 1 kwietnia 1916 przyłączono gminy Radzymin i Ręczaje (w całości) oraz Małopole i Klembów (w części) do powiatu warszawskiego, a pozostałe tereny do nowo utworzonego powiatu mińskomazowieckiego. Dopiero wiosną 1919 reaktywowano powiat radzymiński.
Od 27 października 1939 region należał administracyjnie do dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa. Przeprowadzono nowe zmiany administracyjne, przyłączając m.in. powiat radzymiński do warszawskiego. Jedną z jego części stanowiła jednostka „Warszawa Wieś-radzymiński”. Ze względu na znaczną odległość siedziby starosty warszawskiego do tejże jednostki, Niemcy utworzyli w Radzyminie tzw. Landkomisariat. Objął on swym zasięgiem miasta Radzymin i Wołomin oraz gminy Jadów, Kamieńczyk, Klembów, gmina Kobyłka, gmina Małopole, Międzyleś, Radzymin-wieś, Ręczaje, Strachówka, Tłuszcz, Wołomin-wieś i Zabrodzie.
Po II wojnie światowej przywrócono w dawnych granicach powiat radzymiński. W 1952 roku siedzibę starostwa przeniesiono z Radzymina do przerastającego go Wołomina. Zmieniono również nazwę powiatu na wołomiński i dołączono do niego gminy Marki i Ząbki. Powiat wołomiński zlikwidowano w 1975 i przywrócono w 1999 w związku z kolejnymi reformami administracyjnymi.
Przypisy
- ↑ Maria Nietyksza: Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie Polskim, 1865–1914. Warszawa: PWN, 1986, s. 358–359.
- ↑ Historia Gminy Tłuszcz
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Opis powiatu radzymińskiego pod względem topograficzno-historycznym, statystycznym, hygienicznym i lekarskim (1872) w bibliotece Polona
- miasto wojewódzkie – Warszawa (wydzielone)
| Powiaty ziemskie |
|
|---|
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Herb województwa warszawskiego II Rzeczypospolitej