Powiat tykociński

Powiat tykociński – od 1513 do 1795 r. powiat w Województwie podlaskim (I Rzeczpospolita) Ziemia bielska, następnie od 1807 do 1815 r. w departamencie łomżyńskim Księstwa Warszawskiego, potem od 1816 w Królestwie Kongresowym, województwie augustowskim obwodzie łomżyńskim, następnie od 1837 do 1867 r. w guberni augustowskiej powiecie łomżyńskim jako okrąg tykociński. Jego siedzibą było miasto Tykocin.

Historia powiatu

Fragment powiatu tykocińskiego z 1826 r.
Stefan Czarniecki, starosta tykociński od 1659 do 1665 r.

Województwo Podlaskie dzieliło się na 3 ziemie: drohiczyńską, mielnicką i bielską. Ziemia bielska składała się z 3 powiatów: z brańskiego, tykocińskiego i suraskiego[1]. Ten okres jest opisany w książce: Dobra szlacheckie w powiecie tykocińskim[2].

W latach 1795 –1807 powiat tykociński przestał istnieć a miejscowości takie jak Brańsk, Tykocin weszły w skład powiatu suraskiego (Ówczesna siedziba powiatu mieściła się w Brańsku gdzie rezydował landrat, administrator powiatu) departamentu białostockiego pruskiej prowincji Prusy Nowowschodnie[3].

Dekret królewski z 19 grudnia 1807 r. określił podział kraju na departamenty i powiaty, oraz na zgromadzenia gminne. Księstwo Warszawskie dzieliło się na 6 departamentów i 60 powiatów. Departament łomżyński obejmował 7 powiatów w tym tykociński z siedzibą w Tykocinie[4].

Po kongresie wiedeńskim w 1815 r. powołano do życia Królestwo Polskie. Departament łomżyński nazwany został województwem augustowskim, w 1837 r. województwa przemianowano na gubernię. W 1842 r. obwód łomżyński, który dotąd składał się z powiatów łomżyńskiego i tykocińskiego, stał się powiatem łomżyńskim, natomiast powiat tykociński zlikwidowano[5].

19 (31) grudnia 1866 r. dokonano ponownego podziału administracyjnego. Ze zlikwidowanej guberni augustowskiej utworzoną gubernię łomżyńską i suwalską[6]. Z części powiatu łomżyńskiego i zlikwidowanego okręgu tykocińskiego utworzono powiat mazowiecki. Jak wyglądał powiat tykociński można zobaczyć na mapie powiatu wysokomazowieckiego z roku 1948 (kiedy w składzie jego były Łapy i Tykocin)[7].

Skład powiatu

W skład powiatu tykocińskiego w województwie augustowskim weszły następujące miasta i gminy:

Przypisy

  1. ↑ L. Tatomir, Geografia ogólna i statystyka ziem dawnej Polski, Kraków 1868 r. s. 160 - dostępna na stronie: Google books (2012-10-18).
  2. ↑ M. Butkiewicz, Dobra szlacheckie w powiecie tykocińskim, KUL Lublin 1998 r. - dostępna na stronie: Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej (2012-10-18)
  3. ↑ A. Cz. Dobroński, Od rozbiorów do końca lat dwudziestych XIX w. Rozdział XI z Historia Województwa Podlaskiego. Instytut Wydawniczy Kreator, Białystok 2010 r. s. 109-110.
  4. ↑ Cz. Brodzicki, D. Godlewska, Łomża w latach 1794-1866. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1987 r. s. 43.
  5. ↑ J. Maroszek, Dzieje powiatu Wysokie Mazowieckie 1866-2006. Białystok 2008 r. s. 66.
  6. ↑ J. Kryński, Wysokie Mazowieckie. Monograficzny zarys dziejów, Wysokie Mazowieckie 2008 r. s. 72.
  7. ↑ www.wysokie-mazowieckie.blogspot.com (2012-10-18).
  8. ↑ Archiwum Państwowe w Łomży, Naczelnik Powiatu Łomżyńskiego, sygn. 42 z www.katalogszlachty.com (2012-10-18).

Media użyte na tej stronie

Powiat tykociński (Województwo augustowskie) 1826 r..JPG
Po kongresie wiedeńskim, w 1815 r. powołano do życia Królestwo Polskie. Departament łomżyński nazwany został województwem augustowskim, w 1837 r. województwa przemianowano na gubernię. W 1842 r. obwód łomżyński, który dotąd składał się z powiatów łomżyńskiego i tykocińskiego, stał się powiatem łomżyńskim, natomiast powiat tykociński zlikwidowano. Jest to mapa fragment powiatu tykocińskiego.