Powiat wołomiński
powiat | |||||||||
(c) Diabelko, CC-BY-SA-3.0 | |||||||||
| |||||||||
Państwo | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||
TERC | 1434 | ||||||||
Siedziba | |||||||||
Starosta | Adam Lubiak | ||||||||
Powierzchnia | 955,37 km² | ||||||||
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności |
| ||||||||
• gęstość | 260,9 os./km² | ||||||||
Urbanizacja | 66,55% | ||||||||
Tablice rejestracyjne | WWL, WV | ||||||||
Adres urzędu: ul. Prądzyńskiego 305-200 Wołomin | |||||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa![]() | |||||||||
Strona internetowa | |||||||||
Portal ![]() |
Powiat wołomiński – powiat w Polsce leży w centralnej części województwa mazowieckiego, na północny wschód od Warszawy. Został utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wołomin.
Powiat wołomiński jest najludniejszym powiatem ziemskim województwa mazowieckiego.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 249 299 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 251 276 osób[3].
Podział administracyjny
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Kobyłka, Marki, Ząbki, Zielonka
- gminy miejsko-wiejskie: Jadów, Radzymin, Tłuszcz, Wołomin
- gminy wiejskie: Dąbrówka, Klembów, Poświętne, Strachówka
- miasta: Kobyłka, Jadów, Marki, Radzymin, Tłuszcz, Wołomin, Ząbki, Zielonka
Historia
Powiat powstał 1 lipca 1952 roku, po przeniesieniu starostwa powiatowego z Radzymina do Wołomina[4]. Obejmował dodatkowo miasto Rembertów, które 1 kwietnia 1957 roku zostało włączone do terytorium Warszawy (bez terenów po wschodniej stronie linii kolejowej nr 449, przyłączonych do Zielonki)[5], oraz gminę Zabrodzie, która w 1999r. znalazła się w reaktywowanym powiecie wyszkowskim[6].
W wyniku reformy administracji państwowej z 1975 roku wszystkie powiaty uległy likwidacji. Reaktywowano je dopiero z dniem 1 stycznia 1999 roku. Powiat powstał z gmin należących do 3 województw: warszawskiego, ostrołęckiego i siedleckiego.
Demografia
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2006):
Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
osób | % | osób | % | osób | % | |
Ogółem | 202 444 | 100 | 104 551 | 51,64 | 97 893 | 48,36 |
Miasto | 134 733 | 66,55 | 70 616 | 34,88 | 64 117 | 31,67 |
Wieś | 67 711 | 33,45 | 33 935 | 16,76 | 33 776 | 16,68 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu wołomińskiego w 2014 roku[10].
Zabytki architektury
- Dwór w Jadowie – Obecny zespół dworski zachowuje wygląd z czasów jego gruntownej przebudowy po 1860 roku przez rodzinę Kotarbińskich ówczesnych właścicieli majątku. Władali nim do 1945 roku, kiedy przejęto go na skarb państwa i zamieniono na gospodarstwo rybackie.
- Dwór „Zosia” w Czarnej został zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku dla Tomasza de Tylii, podstolego ziemi warszawskiej. Jest to budowla parterowa, drewniana, o konstrukcji zrębowej. Nowi właściciele dokonali renowacji krajobrazowego parku założonego w pierwszej połowie XIX wieku.
- Dwór w Głuchach – w którym urodził się i przeżył lata dziecinne Cyprian Kamil Norwid. Jest drewnianą budowlą klasycystyczną. Na szczycie ganku od ogrodu rzeźba głowy Adama Mickiewicza dłuta Bolesława Jeziorańskiego. W 1964 roku stał się własnością Beaty Tyszkiewicz i Andrzeja Wajdy, którzy dwór odrestaurowali. Otaczający dwór park z połowy XIX wieku posiada wiele ciekawych okazów, wśród nich aleje wysadzane lipami, klonami i grabami oraz piękny okazały klon srebrzysty – pomnik przyrody.
- Dwór w Chrzęsnem – Zbudowany w 1635 roku dla w stylu renesansowym z pewnymi cechami barokowymi dla Stefana Grzybowskiego, kasztelana lubelskiego, starosty warszawskiego. Na piętrze stropy belkowe oraz rokokowe kominki z piaskowca z połowy XVIII wieku. Obok dworu budynek administracyjny, spichlerz oraz resztki parku.
- Pałac w Woli Rasztowskiej – Położony blisko szosy Radzymin – Jadów, otoczony resztkami parku krajobrazowego z pierwszej połowy XIX wieku. Został zbudowany około 1680 roku. Jest to budowla barokowa. Obecnie w pałacu znajduje się miejscowa szkoła podstawowa.
- Pałac w Markach to rezydencja rodziny Briggsów, właścicieli wielkiej fabryki przędzalniczej. Zbudowany w latach 1883–1890 według projektu Antoniego Beilla.
- Kościół pw. Świętej Trójcy w Kobyłce – zbudowany w roku 1742 w stylu późnego baroku przez architekta włoskiego Guido Antonio Longhiego z fundacji biskupa Marcina Załuskiego. Przekształcony i rozbudowany w 1763 roku dla jezuitów przez innego włoskiego architekta, Jakuba Fontanę. Posiada bogate wyposażenie rokokowe. W 1999 roku w niszach fasady kościoła od strony wschodniej odrestaurowano freski przedstawiające drogę krzyżową.
Ochrona przyrody
Na terenie powiatu wołomińskiego położone są w całości lub częściowo rezerwaty przyrody:
- Bagno Jacka
- Dębina
- Grabicz
- Horowe Bagno
- Mosty Kalińskie
- Śliże[11]
Logo powiatu wołomińskiego
Nowe logo powiatu, którego autorem jest Jarosław Łossan, wybrane w lipcu 2008 r., składa się z:
- 12 zielonych czworokątów, które symbolizują 12 gmin powiatu wołomińskiego
- 11 żółtych czworokątów, symbolizujących obszary współpracy, takie jak np. turystyka, edukacja, kultura[12].
Kolory użyte w logo oznaczają:
- zielony – urodzaj, zdrowie, wzrost, bogactwo
- żółty – szczęście, nadzieja, mądrość, energia
- szary – to kolor neutralny, stanowi kontrast dla każdej innej barwy.
Sąsiednie powiaty
- Warszawa (miasto na prawach powiatu)
- powiat legionowski
- powiat wyszkowski
- powiat węgrowski
- powiat miński
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 maja 1952 r. w sprawie zniesienia powiatu warszawskiego, utworzenia powiatów piaseczyńskiego, pruszkowskiego, nowodworskiego i miejsko-uzdrowiskowego Otwock oraz zmiany granic, siedziby i nazwy powiatu radzymińskiego w województwie warszawskim., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-11-21] (pol.).
- ↑ Rządowe Centrum Legislacji , Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 kwietnia – Dziennik Ustaw, www.dziennikustaw.gov.pl [dostęp 2018-11-21] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2018-11-21] (pol.).
- ↑ Powiatowy Urząd Pracy w Wołominie.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-05)].
- ↑ Portal Moje Bezrobocie.
- ↑ Powiat wołomiński w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2016-05-13].
- ↑ [1], Forum ZIelonka – Nowe logo powiatu.
Linki zewnętrzne
- Mapa ewidencyjna powiatu
- Starostwo Powiatu Wołomińskiego
- Dawny Powiat Wołomiński – historia terenów powiatu wołomińskiego
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa powiatu wołomińskiego, Polska
Flaga powiatu wołomińskiego
Autor: OpenOffice.org, Licencja: LGPL
Unemployed rate in powiat wołomiński
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa administracyjna powiatu wołomińskiego
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców powiatu wołomińskiego, 2014