Powierzchnia Polski

Odpowiedź na pytanie, jaka jest powierzchnia Polski, nie jest jednoznaczna. Zgodnie z oficjalnymi danymi Głównego Urzędu Statystycznego można stwierdzić, że Polska ma kilka różnych wartości opisującej jej powierzchnię, z których każda odnosi się do nieco innego obszaru:

  • powierzchnia lądowa Polski wynosi 311 895 km²[1] – wartość ta jest odpowiednikiem powierzchni podawanych dla innych państw we wszelkiego typu zestawieniach
  • powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km²[2] – wartość ta jest wyliczeniem sumy powierzchni wszystkich jednostek administracyjnych
  • powierzchnia lądowa wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Polski wynosi 313 936 km²[1]
  • powierzchnia terytorium Polski wraz z morzem terytorialnym wynosi 322 719 km²[1].

Korzystając z różnych źródeł, można spotkać kilka różnych wartości dotyczących powierzchni Polski, część już nieaktualnych.

Terytorium Polski

Terytorium Polski i jego składowe w 2006 r.

Terytorium Polski obejmuje obszar lądowy, morskie wody wewnętrzne oraz morze terytorialne[3].

Obszar lądowy Polski to powierzchnia lądu do linii brzegowej włącznie, liczona wraz z wodami śródlądowymi, czyli włącznie z powierzchnią rzek, kanałów, stawów, jezior (obszar jezior o powierzchni większej niż 1 ha wynosi 3170 km²)[4].

Morskie wody wewnętrzne Polski to obszar zawarty pomiędzy linią brzegową a linią podstawową morza terytorialnego. W skład morskich wód wewnętrznych wchodzi polska część Zalewu Szczecińskiego wraz z Jeziorem Nowowarpieńskim, Świną i Dziwną, polska część Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego oraz obszary portów położonych nad otwartym morzem.

Morze terytorialne to obszar rozciągający się na 12 mil morskich w głąb morza liczony od linii podstawowej morza terytorialnego lub, w przypadku jej braku nad otwartym morzem, od linii brzegowej. W skład terytorium Polski nie wchodzi natomiast Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna.

Do 2005 roku powierzchnia całego terytorium Polski wynosiła 322 577 km², w tym powierzchnia obszaru lądowego Polski – 311 904 km², obszaru morskich wód wewnętrznych Polski – 1991 km² oraz obszaru morza terytorialnego – 8682 km². W wyniku najnowszych pomiarów dokonanych przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii, a których wyniki zostały uwzględnione w „Małym Roczniku Statystycznym Polski 2006” wydanym przez Główny Urząd Statystyczny, powierzchnia całego terytorium Polski wynosi 322 575 km², w tym powierzchnia obszaru lądowego Polski – 311 889 km², obszaru morskich wód wewnętrznych Polski – 2004 km² oraz obszaru morza terytorialnego – 8682 km². W wydanym rok później „Małym Roczniku Statystycznym Polski 2007” zmodyfikowano nieco wartości składowe powierzchni całego terytorium Polski, bez zmian jej ogólnej wartości: obszar lądowy Polski – 311 888 km², obszar morskich wód wewnętrznych Polski – 2005 km² oraz obszar morza terytorialnego – 8682 km².

Zmiana powierzchni Polski, szczególnie widoczna przy powierzchni obszaru lądowego kraju, wynika po pierwsze z zastosowania najnowszych metod pomiarowych, po drugie z faktu, że część granic kraju jest granicami mało stabilnymi. Linia brzegowa Polski cały czas ulega zmianom w wyniku erozji. Również granice lądowe ulegają zmianom – znaczna część granic Polski przebiega rzekami, wzdłuż ich głównego nurtu. Znaczna część tych rzek jest nieuregulowana, zatem częstym zmianom ulega położenie ich głównego nurtu, a w konsekwencji i powierzchnia kraju.

Terytorium administracyjne Polski

Obszar administracyjny Polski w 2008 r.
Podział administracyjny morskich wód wewnętrznych Zalewu Szczecińskiego i akwenów przyległych

W większości publikacji (np. podręcznikach, encyklopediach, tabelach statystycznych) jako powierzchnię Polski podaje się wartość 312 685 km². Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajdujący się w granicach administracyjnych jednostek podziału terytorialnego (gmin, powiatów i województw). W odróżnieniu od większości innych państw, gdzie jednostki administracyjne obejmują wyłącznie obszary lądowe państw, w Polsce w skład obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi również obszar morskich wód wewnętrznych:

W skład jednostek administracyjnych wchodzą 791 km² morskich wód wewnętrznych Polski. Pozostałe 1214 km² morskich wód wewnętrznych (obszar Zatoki Gdańskiej wraz z Zatoką Pucką) nie wchodzi w skład jednostek administracyjnych.

Ponieważ we wszelkiego typu zestawieniach podawane są powierzchnie jednostek administracyjnych Polski, jako powierzchnię kraju podaje się sumę powierzchni tych jednostek administracyjnych. Faktycznie nie jest to jednak powierzchnia Polski, tylko powierzchnia jednostek administracyjnych. Powierzchnię tę można traktować wyłącznie jako pewnego rodzaju powierzchnię statystyczną.

Powierzchnia administracyjna Polski do 2005 roku wynosiła 312 685 km². Do 12.01.2017 powierzchnia wynosiła 312 679 km². W wyniku wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2017 r. ws. szczegółowego przebiegu linii podstawowej, zewnętrznej granicy morza terytorialnego oraz zewnętrznej granicy strefy przyległej Rzeczypospolitej Polskiej i najnowszych pomiarów dokonanych przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii powierzchnia uległa zmianie i obecnie wynosi 312 696,1 km²[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c GUS. "Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2018"
  2. ↑ GUS. "Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku".
  3. ↑ Art. 2 ust. 2 Ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz.U. z 2022 r. poz. 457)
  4. ↑ Tablice geograficzne, red. Mizerski Witold i Żukowski Jan, wydawnictwo Adamantan, wydanie VII, Warszawa 2001, s. 322.
  5. ↑ Powierzchnia Polski wzrosła o 1643 ha

Media użyte na tej stronie

Polska-terytorium.png
(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Mapa terytorium Polski w 2006 roku. Autor: Aotearoa
Polska-terytorium administracyjne.png
(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Mapa terytorium administracyjnego Polski w 2006 roku. Autor: Aotearoa
Zalew Szczecinski administrative map.png
(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Mapa podziału administracyjnego Zalewu Szczecińskiego i wód przyległych. Autor: Aotearoa