Powstanie bożonarodzeniowe

Powstanie bożonarodzeniowe

Czas	7 stycznia 1919
Miejsce	Cetynia
Terytorium	Czarnogóra
Wynik	zwycięstwo Białych, stłumienie powstania
Strony konfliktu
Zelenaši (separatyści czarnogórscy) Królestwo Jugosławii Biali (unioniści czarnogórscy)
Dowódcy
Krsto Todorov-Zrnov Popović Marko Daković
Siły
4000 10000
Straty
29 zabitych 16 zabitych
brak współrzędnych

Powstanie bożonarodzeniowe (serb. Божићна побуна) – czarnogórskie powstanie skierowane przeciwko unifikacji Królestwa Czarnogóry z Królestwem Serbii, do którego doszło 7 stycznia 1919.

Historia

Jeden z przywódców powstania, Krsto Popović

Powstanie zwolenników czarnogórskiej niepodległości (tzw. Zelenaši - zielonych) wywołała decyzja Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Czarnogóry (obradującego w Podgoricy), które przegłosowało unifikację Królestwa Czarnogóry z Królestwem Serbii. Zdecydowała większość parlamentarzystów, zwolenników unii (tzw. bjelasi - białych). Przeciwnicy unii, na czele z Krsto Zrnovem Popoviciem wywołali powstanie, zaś powołany ad hoc komitet wydał deklarację, w której uznawał za niekonstytucyjne decyzje podjęte w Podgoricy. Przywódcą politycznym powstania był dyplomata Jovan Plamenac. W dniu prawosławnego Bożego Narodzenia, 6 stycznia, główne siły powstańcze zostały rozbite na przedmieściach Cetynii przez jednostki armii serbskiej. Do walk doszło także w rejonie Nikšicia i wokół Rijeka Crnojevicia. Około 200-300 uczestników powstania zostało ujętych i osadzonych w więzieniu w Zenicy^[1].

Część powstańców, która nie trafiła do niewoli uciekła do Włoch i tam tworzyła armię Czarnogóry na wygnaniu^[2]. Niedobitki powstańców (oddział Savo Raspopovicia) kontynuowały opór aż do roku 1929.

Pamięć o powstaniu

W maju 2009 roku, z okazji 90.rocznicę powstania premier niepodległej Czarnogóry Milo Đukanović odsłonił obelisk w Bajicach poświęcony pamięci tych, którzy zginęli w czasie powstania^[3]

Przypisy

Bibliografia

• Predrag Tomović, Božićni ustanak izaziva kontroverze na 90. godišnjicu
• Christmas Uprising, 1919. montenegro.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)].
• Srđa Pavlović: Balkan Anschluss: The Annexation of Montenegro and the Creation of the Common South Slavic State. Purdue University Press: 2008, s. 163. ISBN 978-1-55753-465-1.