Powstanie Sulimy

Twierdza Kudak, w 1635 zdobyta i zniszczona przez Kozaków

Powstanie Sulimy – powstanie kozackie przeciw Rzeczypospolitej w 1635 pod dowództwem Iwana Sulimy.

Przyczyny powstania

W 1635 Sejm wydał nowe rozporządzenie ograniczające swobody kozackie, zmniejszające liczbę wojska zaporoskiego i uchwalił budowę twierdzy Kudak, mającej na celu utrzymanie w karbach Kozaków^[1].

Przebieg

Z nocy z 3 na 4 sierpnia^[a] lub 11 na 12 sierpnia 1635^[b] powracający z wyprawy łupieżczej nad Morzem Czarnym Iwan Sulima wraz z Kozakami nierejestrowymi zaatakował i zdobył nowo zbudowaną polską twierdzę Kudak. Załoga zaskoczona nocnym atakiem nie zdołała się obronić. Po sześciogodzinnej walce Kozacy zabili całą załogę wraz z dowódcą Jeanem Marionem a twierdzę zniszczyli^[2].

Polska zajęta koncentracją wojsk przeciwko Szwedom na Pomorzu, wysłała przeciwko buntownikom ekspedycję karną pod dowództwem Stanisława Koniecpolskiego, złożoną z Polaków i Kozaków rejestrowych. W wyniku ekspedycji Sulima z pięcioma najbliższymi pomocnikami został wydany przez starszyznę i zawieziony do Warszawy. Sulima przed straceniem 12 grudnia zmienił wyznanie na rzymskokatolickie i pomimo wstawiennictwa przed sejmem samego króla Władysława IV Wazy został stracony

Za to za wstawiennictwem kanclerza wielkiego koronnego Tomasza Zamoyskiego uwolniono Pawła Pawluka^[2].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jan Dzięgielewski (1995). Encyklopedia historii Polski: dzieje polityczne. Morex. s. 212. ISBN 978-83-904121-2-2.
• Natalia Jakowenko: Historia Ukrainy od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku Lublin 2000 Wyd. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, ISBN 83-85854-54-1, Wyd. II rozszerzone: Historia Ukrainy do 1795 roku, Warszawa 2011, Wydawnictwo Naukowe PWN, ISBN 978-83-01-16763-9.
• Władysław Konopczyński: Dzieje Polski nowożytnej, tom I, wyd. I Warszawa 1936, wiele wznowień.
• Leszek Podhorodecki (1978). Stanisław Koniecpolski ok. 1592–1646. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, s. 325.
• Władysław Serczyk: Na dalekiej Ukrainie: Dzieje Kozaczyzny do 1648 roku, Kraków 1984, Wydawnictwo Literackie, ISBN 83-08-01214-0.
• Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
• August Sokołowski: Dzieje Polski Ilustrowane. Tom V. Wyd. 1. Poznań: Reprint wydano nakładem Oficyny Wydawniczej DRUCK s.c., 2012. ISBN 978-83-87172-68-8.