Powstanie chłopskie w lądzkich dobrach cystersów

Powstanie chłopskie w Wielkopolsce
—powstanie Chmielnickiego—
Czas1651
MiejsceLąd, Wielkopolska
TerytoriumRzeczpospolita Obojga Narodów
Wynikstłumienie powstania
Strony konfliktu
chłopiwojska biskupów Kazimierza Czartoryskiego i Karola Wazy
Dowódcy
Piotr GrzybowskiJan Zapolski
Siły
od 800 do 2000 ludzi500 żołnierzy
Straty
nieznanenieznane
Położenie na mapie Polski w 1771 r.
Mapa konturowa Polski w 1771 r., po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Ziemia52°12′26″N 17°53′36″E/52,207222 17,893333

Powstanie chłopskie w Wielkopolsce – bunt ludności chłopskiej w lądzkich dobrach zakonu cystersów, spowodowany wzrostem ciężarów feudalnych, mający miejsce w czerwcu 1651 roku[1].

Przyczyną wybuchu buntu była zarówno pogarszająca się sytuacja ekonomiczna warstwy chłopskiej i wzrost wyzysku feudalnego, jak i bezpośrednio nałożenie przez opata Jana Zapolskiego na chłopów w dobrach klasztornych nowych powinności[2][1] przeznaczonych na przebudowę gotyckiego kościoła w Lądzie w stylu barokowym[1]. Chłopi dodatkowo zostali podburzeni do buntu przez Piotra Grzybowskiego jednego z wysłanników Bohdana Chmielnickiego, którzy próbowali wzniecić powstania chłopskie w różnych częściach kraju[1] celem odciążenia powstania kozackiego[3][4].

Organizatorzy powstania wyznaczyli punkty zborne powstańców we wsiach Ciążeniu, Kowalewie, Jaroszynie, Lądku i Woli Lądzkiej na czas wkrótce po wyruszeniu miejscowej szlachty przeciw Chmielnickiemu. Wybuch został jednak przyśpieszony z chwilą aresztowania jednego z powstańców, Wojciecha Kułakowskiego, którego torturami w Kaliszu zmuszono do wyjawienia planów spiskowców. W związku z tym przywódcy powstania na miejsce koncentracji wyznaczyli umocniony obóz koło Królikowa. Buntownikom udało się zgromadzić od 800 do 2000 ludzi[1], którzy podejmowali z obozu napady na okoliczne dwory i majątki[5].

Do tłumienia powstania opatowi Zapolskiemu biskup poznański Kazimierz Florian Czartoryski przysłał 200 żołnierzy, a Karol Ferdynand Waza 300 dragonów. Do bitwy doszło 24 czerwca 1651 roku, a wojska Zapolskiego całkowicie rozbiły obóz powstańców chłopskich. Przywódcy powstania zostali ujęci, a następnie straceni[1], natomiast większość szeregowych powstańców zbiegła[3].

Było to największe w dziejach Wielkopolski powstanie chłopskie[1][2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Piotr Basiński: Ziemia słupecka. Wirtualny przewodnik po ziemi słupeckiej (pol.). slupeckagramiejska.pl. [dostęp 2011-08-13].
  2. ↑ a b Błażej Osowski: Wielkopolska wschodnia – Historia regionu (pol.). Dialekty i gwary polskie. Kompendium wiedzy pod red. Haliny Karaś. [dostęp 2011-08-13].
  3. ↑ a b Na tropie bohaterów chłopskich. Z analizy podręczników historii (1945-1980) (pol.). [dostęp 2011-08-13].
  4. ↑ Kazimierz Lepszy, Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa 1968, s.158.
  5. ↑ Piotr Czajczyńki: Między Lądem a Królikowem – powstanie chłopskie 1651 r. (pol.). W: Białobłoty i okolice [on-line]. [dostęp 2011-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)].

Bibliografia

  • Kazimierz Lepszy: Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968. .
Polskie powstania
Królestwo Polskie (do 1138)
Rzeczpospolita Obojga Narodów
Okres rozbiorowy
II Rzeczpospolita
Okres II wojny światowej
PRL

Media użyte na tej stronie

Legenda miejsce bitwy.svg
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Polska 1771 - mapa lokalizacyjna.svg
Autor: Paweł Ziemian, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski dla 1771 roku
  • N: 57,7134 N
  • S: 47,0000 N
  • W: 14,8372 E
  • E: 33,8372 E