Poznańska Brygada Obrony Narodowej

Poznańska Brygada Obrony Narodowej
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	Poznańska
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Kazimierz II Sokołowski
Ostatni	płk Stanisław Siuda
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Poznań (OK VII)
Rodzaj sił zbrojnych	Wojsko
Rodzaj wojsk	Obrona Narodowa
Podległość	DOK VII Armii „Poznań”

Poznańska Brygada ON

Obrona Narodowa w 1939

Poznańska Brygada Obrony Narodowej – brygada Obrony Narodowej Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Historia brygady

Poznańska Brygada Obrony Narodowej została sformowana na podstawie rozkazu L.dz. 1601/Tjn.ON.I Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych z dnia 2 maja 1939 roku na terenie Okręgu Korpusu Nr VII, w terminie do 31 maja 1939 roku^[1][2][3].

Dowództwo brygady zostało lokowane w garnizonie Poznań. Pod względem mobilizacji materiałowej było przydzielone do 58 pułku piechoty. Organizatorem i pierwszym dowódcą brygady został kierownik 7 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, ppłk piech. Kazimierz II Sokołowski. Pod koniec lipca 1939 roku na stanowisko dowódcy brygady został wyznaczony płk piech. Stanisław Siuda.

W skład brygady weszło osiem batalionów ON typu IV:

• Kościański batalion ON,
• Leszczyński batalion ON,
• Obornicki batalion ON,
• Opalenicki batalion ON,
• I Poznański batalion ON,
• II Poznański batalion ON,
• Rawicki batalion ON,
• Szamotulski batalion ON^[4]

W lipcu 1939 roku dowódca Armii „Poznań”, generał dywizji Tadeusz Kutrzeba podporządkował, pod względem taktycznym, dowódcom wielkich jednostek piechoty i kawalerii wszystkie brygady i bataliony ON znajdujące się w pasie działania armii, a mianowicie:

• dowódcy 26 Dywizji Piechoty - bataliony: Kcyński, Wągrowiecki i Żniński ze składu Chełmińskiej Brygady ON;
• dowódcy 14 Dywizji Piechoty - Dowództwo Poznańskiej Brygady ON oraz podległe mu bataliony: Obornicki, Opalenicki, I Poznański, II Poznański i Szamotulski;
• dowódcy Wielkopolskiej Brygady Kawalerii – bataliony: Kościański, Leszczyński i Rawicki ze składu Poznańskiej Brygady ON oraz Koźmiński batalion ON ze składu Kaliskiej Brygady ON;
• dowódcy 25 Dywizji Piechoty – dowództwo Kaliskiej Brygady ON z podległymi batalionami: Krotoszyńskim i Ostrowskim^[5].

6 września wieczorem Brygada zaczęła odwrót znad Jeziora Powidzkiego na linię Gopło – Skulsk – Ślesin. Nad Kanał Morzysławski skierowano Zgrupowanie ON „Rudzica” ppłka Junkera, a na przedmoście Koło – Zgrupowanie ON „Koło” ppłk. Sabatowskiego. Nakazane rejony osiągnięto w większości dzień później (z wyjątkiem jednego batalionu Zgrupowania „Rudzica” oraz 2 batalionów maszerujących z Konina na Koło). 8 września Brygada weszła w skład Armii „Pomorze” gen. Bortnowskiego^[6].

10 września dowódcy Brygady zostały podporządkowane bataliony ON: Kcyński, Wągrowiecki i Żniński oraz 6 batalion strzelców, 67 dywizjon artylerii lekkiej (bez 3 baterii) i oddział Straży Granicznej podpułkownika Tadeusza Świderskiego^[7]. Oddziały te stały się odwodem Brygady, który ulokowano w rejonie Kłodawy. Pozostałe oddziały Brygady stanęły natomiast następująco: pułki ppłk Junkera (2 Pułk ON) i ppłk Śliwińskiego (1 Pułk ON) cofnęły się na linię od Izbicy po Konstantynów (nad Wartą), czterobatalionowy pułk (3 Pułk ON) ppłka Sabatowskiego z rejonu Koła na wschodni brzeg Warty, a batalion Straży Granicznej przesłonił linię Neru w rejonie Dąbia. 11 IX wypad ppłk. Sabatowskiego zniszczył w Turku kolumnę zaopatrzeniową Niemców, ściągając część zdobyczy do Koła. 12 IX Brygada nie miała styczności z wrogiem, a o zmierzchu wyruszyła na nową linię osłony Chodecz – Przedecz – Kłodawa – Dąbie, skierowując batalion ON „Oborniki” do odwodu GO gen. Tokarzewskiego^[6].

Organizacja i obsada personalna dowództwa brygady

• dowódca brygady – płk piech. Stanisław Siuda
• szef sztabu
  • ppłk lek. Mieczysław Michałowicz (do 3 IX 1939)
  • ppłk dypl. piech. Bohdan Geisler (od 6 IX 1939)

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia „Poznań” w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1983. ISBN 83-210-0385-0.
• Tadeusz Böhm: Bataliony Obrony Narodowej w Wielkopolsce w latach 1936-1939 i ich rola w Kampanii Wrześniowej. Poznań: Sorus, 1996. ISBN 83-87133-01-9.
• Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1983. ISBN 83-11-06793-7.
• Tadeusz Jurga: Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 r. Organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, seria: Wojsko Polskie. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej.
• Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
• Kazimierz Pindel: Obrona Narodowa 1937-1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06301-X.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.