Pozytonium

Elektron i pozyton krążące wokół wspólnego środka masy tworzą pozytonium
Model cząsteczki wodorku pozytonium

Pozytonium[1] (pozyt[2], pozytronium, symbol Ps) – quasi-stabilny układ złożony z elektronu e- i jego antycząstkipozytonu e+. Orbity obu cząstek i dostępne poziomy energetyczne są podobne jak dla atomu wodoru (czyli elektronu i protonu). Jednak ze względu na mniejszą masę zredukowaną częstotliwości odpowiadające liniom widmowym są ponad dwa razy niższe niż w przypadku wodoru.

Pozytonium jest niestabilne ze średnim czasem życia wynoszącym około 142 ns. Elektron i pozyton ulegają anihilacji, podczas której emitowane są kwanty gamma.

Ze względu na wzajemne ustawienie spinów rozróżnia się dwa stany pozytonium: gdy spiny elektronu i pozytonu są równoległe (stan trypletowy ↑↑), mówi się o ortopozytonium, rozpada się ono ze średnim czasem życia 142 ns na trzy fotony, zaś gdy są antyrównoległe (stan singletowy ↑↓) – o parapozytonium, rozpadającym się na dwa fotony ze średnim czasem życia 125 ps, czyli 1136 razy krótszym.

Chemia pozytonium

Czas życia pozytonium jest dłuższy od czasu zachodzenia wielu reakcji chemicznych. W 1992 roku po raz pierwszy zaobserwowano reakcję pozytonium z wodorem, w wyniku czego powstała cząsteczka wodorku pozytonium (PsH), która istniała przez 0,5 ns. Związek ten uzyskano w wyniku naświetlania metanu pozytonami[3]. Jej istnienie było przewidywane teoretycznie od lat 50.

W 2007 zaobserwowano w laboratorium pierwszą cząsteczkę Ps2, składającą się z dwóch "atomów" pozytonium. Obserwacji dokonali 12 września 2007 David Cassidy i Allen Mills z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside[4][5].

Zobacz też

Przypisy

  1. Jerzy Sobkowski, Małgorzata Jelińska-Kazimierczuk: Chemia jądrowa. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2006, s. 120-121. ISBN 83-7350-080-4.
  2. J. Dryzek, T. Stegemann, B. Cleff: Badania warstwy wierzchniej metodą anihilacji pozytonów. Kraków: Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego, 1996. [dostęp 2020-08-10].
  3. D.M. Schrader i inni, Formation of positronium hydride, „Physical Review Letters”, 69 (1), 1992, s. 57–60, DOI10.1103/PhysRevLett.69.57 (ang.).
  4. D.B. Cassidy, A.P. Mills, The production of molecular positronium, „Nature”, 449 (7159), 2007, s. 195–197, DOI10.1038/nature06094 (ang.).
  5. Molecules of positronium observed in the lab for the first time (ang.). Phys.org, 2007-09-12. [dostęp 2020-08-10].

Media użyte na tej stronie

Positronium.svg
Autor: Original: Manticorp
New version by Rubber Duck (), Licencja: CC BY-SA 3.0
An electron and positron orbiting around their common centre of mass. This is a bound quantum state known as positronium.