Próba Trauzla

Próba Trauzla – metoda określania zdolności do wykonania pracy przez materiał wybuchowy, zaproponowana przez austriackiego chemika Isidora Trauzla i przyjęta jako standard w 1903 przez V Międzynarodowy Zjazd Chemii Stosowanej[1].

Próba polega na zdetonowaniu próbki 10 g testowanego materiału w tzw. bloku Trauzla. Jest nim ołowiany cylindryczny blok o średnicy i wysokości równej 200 mm, w którego osi znajduje się otwór o głębokości 125 mm i średnicy 25 mm. 10 g badanego materiału wybuchowego umieszcza się w walcu z folii cynkowej, do którego wkłada się standardową spłonkę nr 8, z lontem. Całość umieszcza się na dnie otworu bloku, a następnie przysypuje piaskiem. Po wybuchu mierzy się objętość tulei, napełniając ją wodą, a następnie odejmuje od niej objętość początkową (61 cm3), uzyskując objętość wydęcia wskutek detonacji próbki[2].

Wadą próby Trauzla jest mała ilość detonowanego materiału; zwłaszcza górnicze materiały wybuchowe nie w pełni reagują w tak małej objętości, a przez to mogą nie uwalniać pełnej energii potencjalnej zgromadzonej w materiale[3].

Schemat próby Trauzla: z lewej strony – przed próbą, z prawej – po.
1 – piasek
2 – materiał wybuchowy
3 – blok ołowiany
V – objętość tulei po próbie (przerywaną linią zaznaczona objętość początkowa)
Blok Trauzla przygotowany do testu
Próba Trauzla dla niektórych materiałów
SubstancjaWydęcie [cm³ Pb/10 g]
proch czarny30
piorunian rtęci(II)130
trinitrotoluen (trotyl, TNT)300
nitroceluloza380
heksogen480
nitrogliceryna520–550[4]
nitroglikol620–650[4]
2,4-dinitrotoluen210–240[4]
nitrometan430–470[4]
MEDINA681–727[4]
dinitrodiglikol410–425[4]
pentryt500–520[4]
nitromannit510[4]
1,3,5-trinitro-2,4,6-triazydobenzen500[4]

Zobacz też

Przypisy

  1. Trauzl. W: Mikołaj Korzun: Tysiąc słów o materiałach wybuchowych i wybuchu. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1986, s. 193-94.
  2. Lead Block Test. W: Rudolf Meyer, Josef Kohler, Axel Homburg: Explosives. Weinheim: Wiley-VCH, 2003, s. 197-200. ​ISBN 3-527-60051-5​, ​ISBN 978-3-527-60051-9​. (ang.)
  3. Józef Paszula, Andrzej Maranda, Barbara Gołąbek, Johann Kasperski. Zdolność do wykonania pracy górniczych materiałów wybuchowych w teście wybuchu podwodnego. „Górnictwo i Geoinżynieria”. 28 (3/1), s. 385–396, 2004. 
  4. a b c d e f g h i Władysław Paweł Cetner: Chemia i technologia materiałów wybuchowych. Preparatyka materiałów wybuchowych i produktów pośrednich. Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego, 1986, s. 65, 87, 11, 128, 129, 130, 132, 133, 153.

Media użyte na tej stronie

Trauzl-test---Lead-block-test.png
Autor: Armando-Martin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trauzl test of an explosive.

Left: Before the test; Right: After the test

1: Sand; 2: Explosive; 3: Lead block
Trauzl lead block test.jpg
Autor: Steffen 962, Licencja: CC0
Próba Trauzla