Pręgierz we Wrocławiu

Pręgierz we Wrocławiu
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Miejsce	Rynek
Typ pomnika	Pręgierz
Data odsłonięcia	30 grudnia 1985
Położenie na mapie Wrocławia Pręgierz we Wrocławiu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pręgierz we Wrocławiu
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pręgierz we Wrocławiu
51°06′34″N 17°01′57″E/51,109444 17,032500

Pręgierz we Wrocławiu – kopia zabytkowego pręgierza pochodzącego z 1492 roku zlokalizowana na Rynku we Wrocławiu.

Obecny pręgierz jest wierną rekonstrukcją oryginału wzniesionego w 1492 roku w pobliżu miejsca ustawienia poprzedniego, drewnianego pręgierza z początku XIV wieku. Pręgierz zbudowano w warsztacie kamieniarskim Gauskego i Preusse'a. Ten ostatni był architektem, kamieniarzem i murarzem z Saksonii, autorem m.in. elewacji i wystroju południowej nawy ratusza^[1].

Ustawiony na trzystopniowym cokole pręgierz został wykonany z piaskowca w kształcie czworobocznego słupa podtrzymującego pięcioboczną ażurową latarnię, w górnej części stożkowo zwężającą się. Na szczycie zbiegających się ramion latarni umieszczona została siedemdziesięciocentymetrowa figurka kata z mieczem i pękiem rózg, zwanego Rolandem. Nad figurką znajdowała się metalowa chorągiewka wiatrowa z literą "W". Do słupa w dolnej części umocowano metalowe uchwyty, do których przywiązywano skazańców^[1].

Ostatnia publiczna egzekucja pod pręgierzem odbyła się w połowie XVIII wieku^[2], a kara chłosty pod koniec XIX stulecia, choć daty te nie są pewne^[1]. Według legendy wychłostano pod nim m.in. Wita Stwosza, któremu udowodniono sfałszowanie weksla^[2]. Metalowe uchwyty usunięto w 1848 roku, a w roku 1852 próbowano zburzyć cały pręgierz, czemu sprzeciwił się król Prus Fryderyk Wilhelm IV^[1].

Na przestrzeni dziejów pręgierz ulegał uszkodzeniom. 10 lutego 1925 roku wiatr strącił figurę kata i częściowo uszkodził sam pręgierz. Po zniszczeniach konstrukcję odremontował na zlecenie miasta Karl Ulbrich, a wykonanie kopii figurki powierzono rzeźbiarzowi Reinhardowi Hilgerowi. W trzonie odnowionego pręgierza umieszczono miedziany pojemnik z dokumentacją remontu. Do kolejnych zniszczeń doszło w okresie walk o Wrocław podczas II wojny światowej. W lutym 1945 roku pręgierz został mocno zniszczony, a rozebrano go w kwietniu 1947 roku^[1], zachowane fragmenty przenosząc do Muzeum Architektury^[2]. Rekonstrukcję planowano kilkukrotnie, ostatecznie dokonano jej w latach 80. XX wieku opierając się na szkicach, zdjęciach oraz na dokumentacji z 1925 roku. Oficjalne odsłonięcie zrekonstruowanego pręgierza nastąpiło 30 grudnia 1985 roku^[1], figurkę kata ustawiono w późniejszym okresie^[2].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Pręgierz we Wrocławiu na starych i współczesnych fotografiach