Pracownicy uczelni w Polsce

Ten artykuł od 2014-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pracownicy uczelni w Polsce – zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668), pracownicy uczelni zatrudniani są jako nauczyciele akademiccy lub jako pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi.

Nauczyciele akademiccy

Nauczyciel akademicki – nauczyciel pracujący w uczelni. Nauczyciele akademiccy na podstawie Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce są zatrudniani jako:

• pracownicy badawczo-dydaktyczni,
• pracownicy dydaktyczni,
• pracownik badawczy.

Według Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce wyróżniano także dyplomowanych bibliotekarzy oraz dyplomowanych pracowników dokumentacji i informacji naukowej.

Pracownicy badawczo-dydaktyczni i badawczy

Pracownicy badawczo-dydaktyczni całość swojego czasu pracy poświęcają w częściach zadaniom dydaktycznym (60%), zadaniom badawczym (30%) i zadaniom organizacyjnym (10%). Pracownicy badawczy całość czasu pracy poświęcają zadaniom badawczym (90%) oraz zadaniom organizacyjnym (10%). Pracownicy badawczo-dydaktyczni i badawczy mogą być zatrudniani na następujących stanowiskach (statut uczelni może przewidywać też inne stanowiska):

• profesor,
• profesor uczelniany,
• adiunkt,
• asystent.

Uwagi: ^[1] Profesor zwyczajny i profesor nadzwyczajny (obecnie profesor uczelni) to dawne stanowiska. Nie należało ich mylić z tytułem naukowym profesora.

Prawo o szkolnictwie wyższym wyróżniało także stanowisko profesora wizytującego.

Obowiązki nauczycieli akademickich

Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wyższym i nauce pracownicy badawczo-dydaktyczni są zobowiązani:

• kształcić i wychowywać studentów
• prowadzić badania naukowe
• uczestniczyć w kształceniu doktorantów.

Z kolei pracownicy badawczy polskich uczelni zgodnie z przepisami prawa są zobowiązani:

• prowadzić badania naukowe
• uczestniczyć w kształceniu doktorantów.

Pracownicy dydaktyczni

Podstawowymi zadaniami pracowników dydaktycznych są zadania dydaktyczne realizowane w ramach zajęć ze studentami i uczestnikami szkół doktorskich oraz związanymi z tym sprawami organizacyjnymi. Pracownicy dydaktyczni winni prowadzić działalność badawczą w zakresie koniecznym do podnoszenia jakości nauczania. Pracownicy dydaktyczni mogą być zatrudniani na następujących stanowiskach:

• profesora
• profesora uczelni
• adiunkta
• asystenta

Statut uczelni może przewidywać zatrudnianie na stanowiskach:

• lektor
• instruktor.

Osoba zatrudniona przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669 z późn. zm.) na stanowisku docenta:

• na podstawie mianowania na czas nieokreślony albo umowy o pracę na czas nieokreślony, pozostaje na tym stanowisku, jednak nie dłużej niż do końca roku akademickiego, w którym ukończyła 67 rok życia;
• na podstawie mianowania na czas określony albo umowy o pracę na czas określony, pozostaje na tym stanowisku do czasu upływu okresu wskazanego w akcie zatrudnienia.

Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wyższym w uczelniach zawodowych pracownicy dydaktyczni mogli być także zatrudniani na stanowiskach:

• profesora zwyczajnego
• profesora nadzwyczajnego
• adiunkta
• asystenta.

Obowiązki pracowników dydaktycznych

Zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym pracownicy dydaktyczni są obowiązani:

• kształcić i wychowywać studentów lub
• uczestniczyć w kształceniu doktorantów.

Wynagrodzenie

Wysokość minimalnych wynagrodzeń nauczyciela akademickiego określa się w stosunku do minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego profesora wprowadzanego rozporządzeniem ministra właściwego dla szkolnictwa wyższego. Wynagrodzenia pozostałych pracowników publicznych szkół wyższych nie są uregulowane w przepisach szczegółowych właściwych dla szkolnictwa wyższego.

Dyplomowani bibliotekarze oraz dyplomowani pracownicy dokumentacji i informacji naukowej

Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wyższym dyplomowani bibliotekarze oraz dyplomowani pracownicy dokumentacji i informacji naukowej byli zatrudniani na stanowiskach:

• starszego kustosza dyplomowanego, starszego dokumentalisty dyplomowanego
• kustosza dyplomowanego, dokumentalisty dyplomowanego
• adiunkta bibliotecznego, adiunkta dokumentacji i informacji naukowej
• asystenta bibliotecznego, asystenta dokumentacji i informacji naukowej.

Warunki, jakie powinni byli spełniać kandydaci na wspominane wyżej stanowiska, określało rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej (Dz.U. z 2006 r. nr 155, poz. 1112).

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych i naukowych nauczycieli akademickich

Nauczyciele akademiccy zobowiązani są ustawą do ustawicznego kształcenia i podnoszenia swoich kwalifikacji. W poniższej tabeli zaprezentowano ścieżkę kariery naukowej.

Ten artykuł należy dopracować: Ilustracja wymaga naprawy. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

strzałki niebieskie – ścieżka awansu; strzałki czerwone – przejście na stanowisko dydaktyczne w wypadku niespełnienia ustawowych wymagań w odpowiednim czasie

Poniższa tabela przedstawia rozróżnienie pomiędzy tytułami, stopniami naukowymi i tytułami zawodowymi.

Stanowiska nauczycieli akademickich oraz wymagane stopnie lub tytuły związane z ich piastowaniem:

Pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi

Pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi zatrudniani są jako:

• pracownicy naukowo-techniczni (zapewniają wsparcie dla pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych),
• pracownicy inżynieryjno-techniczni,
• pracownicy biblioteczni i pracownicy dokumentacji i informacji naukowej,
• pracownicy działalności wydawniczej i poligraficznej,
• pracownicy administracyjni (np. kierownik dziekanatu),
• pracownicy ekonomiczni,
• pracownicy obsługi (np. portier),
• pracownicy należący do personelu lotniczego, zatrudnieni w ośrodkach kształcenia lotniczego.

Stanowiska funkcyjne

Pracownicy uczelni – abstrahując od przedstawionego powyżej podziału – mogą piastować również stanowiska funkcyjne, do których zalicza się następujące stanowiska:

• rektor oraz jego zastępcy (prorektorzy),
• dziekan oraz jego zastępcy (prodziekani),
• kanclerz (od 1 października 2005 r. również w szkołach publicznych), czyli dyrektor administracyjny,
• dyrektor jednostki organizacyjnej,
• kierownik jednostki organizacyjnej.

Zobacz też

• stopnie naukowe w Polsce
• tytuł naukowy
• tytuł zawodowy
• profesor uczelniany
• profesor tytularny
• senat uczelni

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wyszukiwarka ludzi nauki w Polsce
• Prawo o szkolnictwie wyższym – ustawa z dnia 27 lipca 2005 r.